Πόσο σημαντική είναι η φύση για την ψυχική υγεία των παιδιών και όχι μόνο και πόσο σημαντικό είναι το να ευαισθητοποιούμε τα παιδιά από μικρή ηλικία σε θέματα όπως η προστασία και η φροντίδα του περιβάλλοντος και να τους μεταλαμπαδεύουμε αξίες που θα κουβαλούν στην ενήλικη ζωή τους; Μπορούν τα παιδιά να χτίσουν έναν καλύτερο κόσμο για τις επόμενες γενιές και ποια εφόδια μπορούν να τους παρέχουν οι γονείς ή και οι καθηγητές τους για να καταφέρουν κάτι τέτοιο; Είναι τα βιβλία ένα μέσο για να εξηγήσουμε στα παιδιά έννοιες όπως η συνεργασία, η ομαδικότητα και η ευγνωμοσύνη; Η Τζωρτζίνα Σπύρη μας μιλά για το νέο της βιβλίο.
Στο σημείωμά σας στην αρχή του βιβλίου αναφέρεστε στη φύση. Πόσο σημαντική πιστεύετε ότι είναι για την ψυχική υγεία των παιδιών και όχι μόνο;
Η φύση είναι κατευναστική! Υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν τη σημαντικότητα της επαφής με τη φύση στην ψυχική υγεία όλων μας. Εξάλλου και οι άνθρωποι είναι μέρος της φύσης, παρότι το έχουμε ξεχάσει για διαφόρους λόγους.
Πόσο σημαντικό πιστεύετε ότι είναι το να ευαισθητοποιούμε τα παιδιά από μικρή ηλικία σε θέματα όπως η προστασία και η φροντίδα του περιβάλλοντος και να τους μεταλαμπαδεύουμε αξίες που θα κουβαλούν στην ενήλικη ζωή τους;
Η προστασία του περιβάλλοντος είναι θέμα σεβασμού και ενσυναίσθησης. Αυτές οι αξίες είναι πολύ σημαντικές. Κάποια παιδιά όταν μεγαλώσουν θα αφοσιωθούν αποκλειστικά στην κοινωνική αλληλεγγύη ή αποκλειστικά στην περιβαλλοντική δράση. Δεν πειράζει, δεν μπορούν όλοι να κάνουν τα πάντα. Όμως όταν η κάθε πράξη, όποια είναι αυτή, γίνεται με σεβασμό και ενσυναίσθηση, τότε όλοι μαζί δημιουργούμε έναν πολύ όμορφο κόσμο που σέβεται όλες τις πτυχές της ύπαρξης.
Πιστεύετε ότι τα παιδιά μπορούν να χτίσουν έναν καλύτερο κόσμο για τις επόμενες γενιές;
Σίγουρα βλέπουμε μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία μας που γίνονται από νέους ανθρώπους. Πιστεύω πολύ στη νέα γενιά. Έχω ευγνωμοσύνη για τους νέους που παλεύουν τα αποκρυσταλλωμένα μυαλά για ένα καλύτερο αύριο. Ζητώ συγγνώμη εκ μέρους όλων μας και τους ευχαριστώ εκ των προτέρων για την πολύτιμη εργασία τους για την προστασία του πλανήτη.
Τι εφόδια μπορούν να τους παρέχουν οι γονείς ή και οι καθηγητές τους για να καταφέρουν κάτι τέτοιο;
Η μεταφορά έγκυρων επιστημονικών γνώσεων για τον μέσα και τον έξω κόσμο είναι το πρώτο πράγμα. Η καλλιέργεια ικανοτήτων και δεξιοτήτων για την ανθεκτικότητα σε διάφορες προκλήσεις είναι το δεύτερο σημαντικό. Η ενδυνάμωση των παιδιών για δράση είναι πάνω από όλα! Επίσης, χωρίς αγάπη δεν γίνεται τίποτα.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το παιχνίδι σαν ένα είδος μάθησης;
Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος μάθησης!!! Πολύ θα ήθελα να υπάρχει το παιχνίδι και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μας, είναι σαν να περνάνε από ένα πλούσιο βιοποίκιλο περιβάλλον που είναι το δημοτικό σε μια έρημο… Πραγματικά απορώ… δεν υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο.
Είναι τα βιβλία ένα μέσο για να εξηγήσουμε στα παιδιά έννοιες όπως η συνεργασία, η ομαδικότητα και η ευγνωμοσύνη;
Τα βιβλία και η αφήγηση είναι εργαλεία αποτελεσματικής επικοινωνίας. Όταν θέλω να διαχειριστώ μια ανήσυχη τάξη, τότε μοιράζομαι με τα παιδιά μια ιστορία και αμέσως σταματούν να μιλάνε και στρέφουν την προσοχή τους σε εμένα.
Πόσο εύκολο είναι να τους εξηγούμε και να τους μιλάμε για πιο πολύπλοκα ζητήματα;
Καλό είναι να επιλέγουμε με ευαισθησία τι θα μοιραστούμε, ανάλογα με το κάθε παιδί. Υπάρχει τρόπος να απλοποιήσουμε πολύπλοκα ζητήματα. Στα μικρότερα παιδιά μαθαίνουμε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν για την προστασία του περιβάλλοντος, δεν είναι απαραίτητο να εξηγήσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου και σε καμία περίπτωση δεν καταστροφολογούμε. Πάνω από όλα βοηθάμε να καλλιεργήσουν αισθήματα αγάπης για τη φύση, έτσι ώστε να μάθουν να υπολογίζουν τις επιπτώσεις των πράξεων των ανθρώπων.
Πόσο σημαντικό είναι να καταλάβουν τα παιδιά την αξία των συναισθημάτων και να μην φοβούνται να τα εκφράσουν;
Όταν αναγνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα συναισθήματά μας, χωρίς φόβο, τότε μπορούμε να τα διαχειριστούμε και καλύτερα. Τα στερεότυπα μας βάζουν σε καλούπι, π.χ. «τα αγόρια δεν κλαίνε». Ίσως αν αποδεχτούμε τον εαυτό μας και τα παιδιά μας χωρίς ντροπή, τότε να μπορέσουμε να καινοτομήσουμε και να εξελιχθούμε ως κοινωνία.
Η Τζωρτζίνα Σπύρη, από το 2002, διδάσκει τις φυσικές επιστήμες μέσα από την τυπική και μη-τυπική εκπαίδευση σε διάφορες ηλικίες, από παιδιά προσχολικής ηλικίας έως και φοιτητές, ως Καθηγήτρια Πανεπιστημίου στο City University of New York, και ειδικεύεται στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Εργάζεται ως Υπεύθυνη Εκπαίδευσης και Έρευνας στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, συνεργάζεται με την ΑΜΚΕ Πελαργός για την προστασία της Ελληνικής Άγριας Φύσης ως Διευθύντρια Εκπαίδευσης, είναι Διευθύντρια του Carbon Busters Ελλάδας και Υπεύθυνη Εκπαίδευσης Επιστημών της Φινλανδικής MKO Carbon Busters. Παράλληλα διδάσκει τη βιωσιμότητα και τη σύνδεση με τη Φύση σε φοιτητές του IST College. Πριν εισέλθει στον τομέα της εκπαίδευσης εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και σε διάφορα ινστιτούτα ανά τον κόσμο (Ολλανδία, Αμερική, Αγγλία) με ειδικότητα τη Χημική Ωκεανογραφία. Είναι μέλος της Επιτροπής για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (International Union for the Conservation of Nature) που καθιέρωσε την Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών, της International Zoo Educators Association και εκλεγμένο μέλος της Επιτροπής για την Εκπαίδευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζωολογικών Πάρκων και Ενυδρείων (European Association of Zoo and Aquaria). Η αγάπη της για τη φύση ξεκίνησε όταν ήταν παιδί και από τότε εργάζεται διαρκώς για να συνδέσει τους γύρω της με τη φυσική ομορφιά του πλανήτη μας και να τους εμπνεύσει να τη διατηρήσουν.