Είναι η αλήθεια η απάντηση σε κάθε ερώτημα; Μπορούμε να απελευθερωθούμε από τη γνώμη των άλλων και να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι; Πώς θα μπορέσουμε να κερδίσουμε την αγάπη των γύρω μας και γιατί αναζητάμε διαρκώς την αναγνώριση; Μπορούμε να νιώθουμε ασφαλείς με τις ανασφάλειες μας; Και πόσο σημαντικό είναι τελικά να αγαπάμε τον εαυτό μας, να είμαστε παρόντες στην κάθε στιγμή και να κάνουμε μία δουλειά που μας γεμίζει; Ο Νικόλας Σμυρνάκης απαντάει στις ερωτήσεις μας.

«Η απάντηση σε κάθε ερώτημα είναι η αλήθεια». Πιστεύετε πως ισχύει πάντα αυτό, όσο σκληρή και αν είναι αυτή η αλήθεια;

Ο Αντρέ Μπρετόν είχε πει: «Άνθρωπος είναι η απάντηση όποιο κι αν είναι το ερώτημα». Προσωπικά πιστεύω ότι η Αλήθεια είναι η απάντηση, όποιο κι αν είναι το ερώτημα. Όχι μόνο εκείνη που οφείλουμε στους γύρω μας, μα η αλήθεια που χρωστάμε στον εαυτό μας. 

Η Αλήθεια συχνά δεν εκτιμάται. Ίσως κάποιες φορές μάς κάνει να ντρεπόμαστε, να νιώθουμε άβολα. Συχνά, πάλι, πονάει. Κι όμως, πάντα, μα πάντα, στο τέλος εξιλεώνει. Για να την εκφράσουμε στους άλλους θα πρέπει πρώτα να την παραδεχτούμε εμείς. Κι έπειτα να τη μετατρέψουμε σε σύντροφο, τέχνη, δουλειά, χόμπι, λόγια. 

Αν είναι Αλήθεια, δεν έχουμε το δικαίωμα να νιώθουμε ντροπή γι’ αυτήν. Ή μάλλον, είναι ντροπή να νιώθουμε ντροπή για την Αλήθεια μέσα μας. Είτε είναι ένα ατυχές περιστατικό είτε οι σεξουαλικές μας προτιμήσεις, η δουλειά που θέλουμε να κάνουμε, οι παρέες μας, ο τρόπος που θέλουμε να εκφραζόμαστε.

Θα πρέπει όμως εδώ να σημειώσω ότι ειλικρίνεια δεν σημαίνει αγένεια. Σε μια συζήτηση περί Αλήθειας που είχα με τον εξαίρετο καθηγητή Αλέξανδρο Χριστάκη μου ανέφερε τον όρο «responsible dishonesty». Σε πολύ ιδιαίτερες και ευαίσθητες περιπτώσεις, η «προσεγμένη» αλήθεια ή το λευκό ψέμα είναι απαραίτητα.

Αλήθεια, εσείς αντέχετε την αλήθεια;

Ναι και όχι. Ναι, γιατί χωρίς αυτή δεν μπορώ. Όχι, γιατί κάποιες φορές με δυσκολεύει. Την έχω όμως ανάγκη. Συχνά μας ενοχλεί η Αλήθεια των γύρω μας. Η γνώμη των άλλων όμως είναι απλώς μια γνώμη. Όχι αλάνθαστο μαθηματικό αξίωμα. Δεν χρειάζεται πάντα να την παίρνουμε τόσο προσωπικά. 

Τη θετική κριτική την απολαμβάνουμε. Ωραίο είναι να μας θαυμάζει κάποιος, αλλά ούτε αυτό πρέπει να μας καθορίζει, ώστε να μπορούμε να συνεχίζουμε ακόμα και όταν δεν λαμβάνουμε τον θαυμασμό. Άλλωστε μπορεί να αξίζουμε τη θετική κρίση και να μην τη δεχτούμε ή να αργήσουμε να τη δεχτούμε. Τι θα κάνουμε; Θα σταματήσουμε να ασχολούμαστε με αυτό που αγαπάμε, τη δουλειά, το χόμπι, την τέχνη ή την επιστήμη μας, επειδή κάποιος έχει κακό γούστο ή ξέχασε να μας πει «Μπράβο»; Μπορεί, επίσης, μια αρνητική κριτική σήμερα να γίνει θετική αύριο, αν και πάλι συνεχίσουμε. Πρέπει, επομένως, να αποσυνδέσουμε το συναισθηματικό φορτίο από τη γνώμη των άλλων, ώστε να μη γίνει δυνάστης της ύπαρξής μας.

Το πρόσημο μπροστά από μια γνώμη δεν είναι ούτε θετικό ούτε αρνητικό. Το πρόσημο το βάζουμε εμείς. Τα τελευταία χρόνια, για να δημιουργήσω ακόμα μεγαλύτερη ανοσία στις αρνητικές γνώμες και για να γίνομαι καθημερινά καλύτερος, αποφάσισα να εντάξω στη ζωή μου ανθρώπους τους οποίους σέβομαι, εκτιμώ και στους οποίους ταιριάζει απόλυτα ο τίτλος «αυστηροί κριτές». Είναι ο τύπος των ανθρώπων που πάντα ψάχνουν το πρόβλημα, όχι γιατί είναι αρνητικοί, αλλά γιατί θέλουν να το εξαλείψουν. Σε έναν κατάλευκο πίνακα θα προσέξουν μια τόση δα μαύρη κουκκίδα, την οποία κατά πάσα πιθανότητα θα αποκαλέσουν μουντζούρα. Αφού μου υποδείξουν την κουκκίδα, εγώ θα αναρωτηθώ: «Έχει νόημα η ύπαρξή της;». Αν όχι, αξιοποιώ τη νουθεσία τους και τη σβήνω. Αν όμως συνάδει με τη δική μου Αλήθεια, τότε η κουκκίδα καλά κάνει και υπάρχει εκεί. Είναι μέρος του ζωγραφικού μου έργου. 

«Ψάξε, βρες, αποδέξου, έκφρασε την αλήθεια μέσα σου. Μόνο τότε θα απελευθερωθείς από τη φυλακή της γνώμης των άλλων». Μπορούμε πιστεύετε να κάνουμε κάτι τέτοιο; 

Το ερώτημα εδώ είναι «Πώς μπορούμε να μην το κάνουμε;». Η αλήθεια είναι ότι λίγοι άνθρωποι αναζητούν την Αλήθεια. Από τους λίγους που την αναζητούν ακόμα πιο λίγοι τη βρίσκουν. Από τους λίγους που τη βρίσκουν ελάχιστοι την αποδέχονται. Από τους πολύ λίγους που την αποδέχονται ακόμα λιγότεροι την εκφράζουν στους άλλους. Γι’ αυτό και τόσο λίγοι άνθρωποι είναι πραγματικά ελεύθεροι. 

Δεν υπάρχει όμως άλλος δρόμος. Μόνο όταν αποδεχόμαστε και εκφράζουμε την Αλήθεια μας στους άλλους απελευθερωνόμαστε από τη φυλακή της γνώμης τους και αποκτά η ζωή υπέρτατο νόημα. Οπότε επαναλαμβάνω το αρχικό ερώτημα: «Πώς μπορούμε να μην το κάνουμε;».

Πώς μπορούμε να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι; 

Πολυπαραγοντική η εξίσωση. Θα μπορούσα να μιλάω μέρες για αυτό το θέμα. Αν έπρεπε να επιλέξω μια απάντηση, αυτή θα ήταν να εκπληρώνουμε συστηματικά τις 8 Ανάγκες μας. Οι ανάγκες είναι τα παιδιά της ψυχής μας. Σκεφτείτε να πεινάνε, να διψάνε και να κρυώνουν τα παιδιά μας κι εμείς να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Θα νιώθουμε ένα κενό. Θα γεμίσουμε τύψεις. Να γιατί πολλοί άνθρωποι δεν νιώθουν καλά. Συχνά δεν έχουν ιδέα γιατί. Μα γιατί δεν εκπληρώνουν κάποιες από τις 8 ανάγκες τους, και ειδικά τις τρεις ανώτερες.

Τι πρέπει να κάνουμε για να κερδίσουμε την αγάπη των άλλων;

Αυτό είναι το αρχικό ερώτημα του ήρωα Μαρτίνου στο βιβλίο Η Αλήθεια. Η πρώτη αλήθεια που ψάχνει τρόπο να αποκωδικοποιήσει. Θέλει να τον αγαπάνε όλοι. Θα μου επιτρέψετε να μην απαντήσω για να μη στερήσω το στοιχείο της έκπληξης από εκείνους που θα το διαβάσουν.

Η Αλήθεια συχνά δεν εκτιμάται. Ίσως κάποιες φορές μάς κάνει να ντρεπόμαστε, να νιώθουμε άβολα. Συχνά, πάλι, πονάει. Κι όμως, πάντα, μα πάντα, στο τέλος εξιλεώνει.

«Ευτυχία δεν είναι η μόνιμη χαρά. Μπορεί όμως να είναι μόνιμη κατάσταση». Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία; 

Θα αναρωτιέστε πώς είναι δυνατόν να είναι μόνιμη και μη μόνιμη ταυτόχρονα. Μιας και τα δίπολα κυβερνούν τον κόσμο, χωρίς το μαύρο, το λευκό είναι ένα ακόμα μονότονο χρώμα. Στην ίδια λογική, δεν αντιλαμβανόμαστε τον Παράδεισο χωρίς μια Κόλαση να τον απειλεί. Η Κόλαση, για την ακρίβεια, κάνει ακόμα κι έναν απλό κήπο να φαντάζει παραδεισένιος. 

Χωρίς το κακό λοιπόν δεν υπάρχει το καλό, χωρίς το παλιό πώς να ξεχωρίσεις το νέο; Χωρίς τη λύπη πώς να αναγνωρίσεις την αξία της χαράς; Δεν έχεις με τι να τη συγκρίνεις, άρα δεν μπορείς να την εκτιμήσεις. Κι αν η λύπη είναι απαραίτητη για να βιώσουμε χαρά, τότε αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας.

Οπότε η ευτυχία δεν είναι μόνιμη χαρά. Ευτυχία σημαίνει χρηστή διαχείριση της λύπης. Να γιατί μπορεί να είναι μια μόνιμη κατάσταση. Αφού μόνιμα μεταβαίνουμε από τη λύπη στη χαρά και από τη χαρά στη λύπη. Ευτυχισμένοι μπορούμε να είμαστε και στο χτύπημα και στην αναποδιά και στο παραστράτημα, ακόμα και στον πόνο. 

Ποιος είναι ο ρόλος των αρνητικών συναισθημάτων στη ζωή μας και πώς μπορούμε να τα διαχειριστούμε; 

Τα αρνητικά συναισθήματα είναι μηνύματα ότι κάτι δεν πάει καλά. Ότι κάτι πρέπει να αλλάξουμε. Συχνά είναι ευεργετικά. Ο φόβος, για παράδειγμα, κουβαλάει θετικό μήνυμα. Σε παρακινεί να προστατευτείς αλλά και να εκτιμήσεις αυτά που έχεις. 

Ο πόνος, αντίστοιχα, είναι μια υπενθύμιση ότι πρέπει να επισκεφτούμε τον γιατρό. Δεν πρέπει να φοβόμαστε  να παραδεχτούμε το πρόβλημα. Αν κρυφτούμε από τον ίδιο μας τον εαυτό, ο πόνος θα δυναμώσει. Η «πληγή» θα χειροτερέψει. Το αρνητικό συναίσθημα, επομένως, είναι μια υπενθύμιση ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Δεν θα φύγει αν δεν κατανοήσουμε το μήνυμα που έχει έρθει να μεταδώσει.

Η αλήθεια είναι ότι λίγοι άνθρωποι αναζητούν την Αλήθεια. Από τους λίγους που την αναζητούν ακόμα πιο λίγοι τη βρίσκουν. Από τους λίγους που τη βρίσκουν ελάχιστοι την αποδέχονται. Από τους πολύ λίγους που την αποδέχονται ακόμα λιγότεροι την εκφράζουν στους άλλους. Γι’ αυτό και τόσο λίγοι άνθρωποι είναι πραγματικά ελεύθεροι. 

Πόσο σημαντικό είναι να νιώθουμε ασφαλείς με τις ανασφάλειες μας;

Η αποδοχή όσων μας δυσκολεύουν είναι εξιλεωτική. Το αρνητικό συναίσθημα καταλαγιάζει όταν σταματάμε να μαχόμαστε ενάντια στον εαυτό μας. Όταν συμφιλιωνόμαστε με τα παραπάνω κιλά μας, τα πιο αραιά μαλλιά μας, τον φόβο μας, τις δυσκολίες μας. Είμαστε και τα μειονεκτήματά μας. Αποτελούν μέρος της ύπαρξής μας. Χωρίς αυτά ίσως να μην είχαμε ζωή.

«Αποδεχόμαστε τον εαυτό μας» σημαίνει ότι καλωσορίζουμε και τις δυσκολίες του και τις παραξενιές του. «Αποδεχόμαστε» δεν σημαίνει ότι εφησυχάζουμε. Δεν σημαίνει ότι σταματάμε να προοδεύουμε. Αλλά ούτε και ότι χαιρόμαστε ή νιώθουμε περήφανοι μόνο όταν καταφέρνουμε κάτι σπουδαίο. «Αποδεχόμαστε» σημαίνει ότι μας αναγνωρίζουμε το δικαίωμα του λάθους.

Ένα από τα σημαντικότερα λάθη μας είναι ότι δεν αναγνωρίζουμε τα λάθη μας! Πώς να διορθώσεις το ανύπαρκτο; Ξέρετε τι πρέπει να λέμε πιο συχνά στον εαυτό μας; «Είναι εντάξει». Είναι εντάξει να κάνεις λάθος, να στενοχωρηθείς, να μην τα καταφέρεις κάποια στιγμή. Είναι εντάξει να είσαι εσύ.  

«Το σημαντικότερο μπράβο, εκείνο που πρέπει να επιζητάς, είναι από εσένα για εσένα». Γιατί πιστεύετε ότι είμαστε σκληροί και αυστηροί με τον εαυτό μας και γιατί αναζητάμε διαρκώς την αναγνώριση;

Μάθαμε την ευτυχία μέσα από την επιτυχία, την κατάκτηση, τον προορισμό. Κι όμως δεν φέρνει η επιτυχία την ευτυχία. Ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Η ευτυχία φέρνει την επιτυχία. Ή, αλλιώς, η μεγαλύτερη επιτυχία είναι η ευτυχία. 

Όποιος μυηθεί στην έννοια της Πυξίδας βλέπει τα πράγματα αλλιώς. Η Πυξίδα δεν δείχνει έναν συγκεκριμένο προορισμό, αλλά μια κατεύθυνση. Μας προτρέπει όχι να φτάσουμε κάπου, αλλά να προχωρήσουμε. Η Πυξίδα μάς διδάσκει πως ο λόγος ύπαρξης της «πόλης», που ως τώρα ονομάζαμε απώτερο προορισμό (στόχο, σκοπό ζωής), δεν είναι για να την κυριεύσουμε, αλλά για να απολαύσουμε τη διαδρομή όσο κινούμαστε προς το μέρος της. Και όταν μείνουμε από καύσιμα, να περπατήσουμε, να τρέξουμε, να αναρριχηθούμε. Και όταν συναντήσουμε θάλασσα, να επιβιβαστούμε σε πλοίο, να μπούμε σε αεροπλάνο. Απλώς να συνεχίσουμε.

Επιζητάμε λοιπόν διαρκώς την αναγνώριση γιατί έχουμε συνδέσει την ευτυχία με την κατάκτηση και την κατάκτηση με την αναγνώριση. Ο κύριος λόγος όμως, αν θέλουμε να πάμε πιο βαθιά, είναι γιατί δεν έχουμε βρει την εσωτερική μας φωνή. Γιατί αποφασίζουμε να προσδιοριστούμε μέσα από τη γνώμη των άλλων. Να την κάνουμε δική μας. Δεν μπορούμε ωστόσο να ελέγξουμε τη συμπεριφορά του καθένα, αν θα δώσει αξία στα λεγόμενά μας, αν θα μας αναγνωρίσει, αν θα μας δώσει αγάπη. Αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε είναι τις δικές μας πράξεις, τη δική μας συμπεριφορά, τις δικές μας σκέψεις, την αγάπη που δίνουμε εμείς στον εαυτό μας. 

Αν εμείς φερθούμε σωστά σε εμάς, αν τιμήσουμε την αυτοεκτίμησή μας, αν λειτουργήσουμε με αξιοπρέπεια, τότε αυτό αρκεί για να νιώθουμε καλά με εμάς. Ο καθένας άλλωστε έχει τις δυσκολίες του, τα προβλήματά του, τις ανασφάλειές του, τα κενά του, τα τραύματά του. Δεν φαντάζει πολύ έξυπνο να εξαρτιόμαστε από τον τρόπο που άγεται και φέρεται; 

Αποζητάμε την αναγνώριση συνεχώς όταν δεν αυτοπροσδιοριζόμαστε. Αυτοπροσδιοριζόμαστε όταν το συναίσθημά μας πηγάζει από τις πράξεις και τις σκέψεις μας και όχι από τον τρόπο που μας φέρεται ο άλλος. Όταν ετεροπροσδιοριζόμαστε, ζούμε τη ζωή των άλλων. 

Χωρίς το κακό λοιπόν δεν υπάρχει το καλό, χωρίς το παλιό πώς να ξεχωρίσεις το νέο; Χωρίς τη λύπη πώς να αναγνωρίσεις την αξία της χαράς;

Πόσο σημαντικό είναι να αγαπάμε τους εαυτούς μας; 

Οτιδήποτε άλλο οδηγεί σε αδιέξοδο. «Αγαπάμε τον εαυτό μας» σημαίνει τον συγχωρούμε για τα λάθη του. Έπειτα τα χρησιμοποιούμε σαν πυξίδα για να γίνουμε καλύτεροι. Σημαίνει πως κάνουμε πράξεις αγάπης που απευθύνονται σε εμάς. Στην ίδια λογική, «αγαπάμε τους άλλους» σημαίνει πως κάνουμε πράξεις αγάπης που απευθύνονται στους άλλους. Δίνουμε, παίρνουμε αγάπη και αγαπάμε τον εαυτό μας. Αυτά είναι τα τρία επίπεδα αγάπης.

Χωρίς κάποιο από αυτά, δεν έρχεται ποτέ η αρμονία. Αν δεν αγαπήσουμε τον εαυτό μας, δεν έχουμε τίποτα να προσφέρουμε. Πώς να δώσουμε κάτι που δεν έχουμε; Κι αν δεν προσφέρουμε αγάπη, δεν βιώνουμε ποτέ πραγματική πληρότητα. 

«Αγαπάμε τον εαυτό μας» σημαίνει πως του φερόμαστε όπως θα φερόμασταν στον πιο αγαπημένο μας άνθρωπο. «Αγαπάμε τον εαυτό μας» σημαίνει πως ακολουθούμε την Αλήθεια μέσα μας, κάτι που είναι προϋπόθεση για να απεγκλωβιστούμε από τη φυλακή της γνώμης των άλλων. Με άλλα λόγια, για να ζήσουμε ελεύθεροι. 

Ξέρετε τι πρέπει να λέμε πιο συχνά στον εαυτό μας; «Είναι εντάξει». Είναι εντάξει να κάνεις λάθος, να στενοχωρηθείς, να μην τα καταφέρεις κάποια στιγμή. Είναι εντάξει να είσαι εσύ.  

«Να ανυπομονείς για το σήμερα, να γιορτάζεις το τώρα. Έπειτα να κινάς για τις ιδέες του αύριο». Πόσο σημαντικό είναι να είμαστε παρόντες στην κάθε στιγμή; 

Το παρελθόν δεν υπάρχει πια, το μέλλον δεν έχει συμβεί ακόμα. Τι μας μένει; Το παρόν που μόλις πέρασε από μπροστά μας. Όπως και να του φερθούμε, πάλι θα φύγει. Γι’ αυτό το μόνο που μας μένει είναι να το ζήσουμε.

Το «Γιατί τόσα χρόνια δεν έκανα αυτό ή το άλλο;» αποτελεί σημάδι μη αποδοχής. Θα αλλάξει κάτι αν το σκεφτόμαστε; Μπορούμε να πάμε στο παρελθόν και να ξαναγράψουμε την ιστορία; Προφανώς όχι. Μια τέτοια ερώτηση μας ωθεί να διοχετεύσουμε τη δύναμή μας στο παρελθόν. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε μια κακή αρχή. Μπορούμε όμως να αλλάξουμε ένα τέλος που δεν διαφαίνεται καλό. Όταν αλλάζουμε το τέλος, δημιουργούμε μια νέα αρχή. 

Η ερώτηση που έχει νόημα είναι: «Τι με δίδαξε το λάθος; Πώς θα γίνω καλύτερος;». Μια τέτοια ερώτηση μας ωθεί να διοχετεύσουμε τη δύναμή μας στο παρόν και στο μέλλον. Το να αποδεχόμαστε και να συγχωρούμε τον εαυτό μας για τα λάθη μας δεν σημαίνει πως αλλάζουμε τα γεγονότα του παρελθόντος, αλλά το πρόσημο μπροστά από αυτά. Έπειτα τα χρησιμοποιούμε ως καύσιμο για τον επόμενο προορισμό μας. 

Δεν μπορούμε να πάμε πίσω στο παρελθόν κουβαλώντας την εμπειρία του σήμερα. Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε όσα έγιναν στο παρελθόν για να χτίσουμε την εμπειρία του σήμερα, αυτή που θα επηρεάσει τις πράξεις του αύριο.  

“Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι άνθρωποι ανέχονται να κάνουν μία δουλειά που δεν τους αρέσει ή δεν αγαπούν”.  Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε μία δουλειά που μας γεμίζει; 

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούμε αδιανόητο να συνάψουμε σχέση με κάποιον που δεν αγαπάμε ή που, έστω, δεν μας αρέσει πολύ. Γιατί λοιπόν ανεχόμαστε να κάνουμε μια δουλειά που δεν μας αρέσει ή δεν αγαπάμε; Πράγματι, ποτέ δεν το κατάλαβα. Άσε που περνάμε περισσότερο χρόνο στη δουλειά μας απ’ ό,τι με τον σύντροφό μας. 

Με το «Καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή» θα συμφωνήσω. Το να αφιερώσουμε όμως τη μισή μας ζωή σε μια δουλειά που μισούμε, γιατί όλοι λένε ότι καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή, αυτό είναι ντροπή. 

Μπορούμε να βρούμε τρόπο να χαιρόμαστε τη δουλειά μας και να είμαστε δημιουργικοί στον ελεύθερο χρόνο μας. Ή απλώς να ψάχνουμε συστηματικά για άλλη δουλειά, καθώς κάνουμε τη δουλειά που δεν μας αρέσει, ώστε να φύγουμε μόλις βρούμε μια καλύτερη. Ή να φύγουμε όταν καταφέρουμε να έχουμε ένα ικανοποιητικό εισόδημα από το χόμπι μας, που αργά και σταθερά καταφέραμε να μετατρέψουμε σε επάγγελμα.

Πάντως, θέλει γενναιότητα να κάνεις αυτό που η κοινωνία δεν θεωρεί «σπουδαίο» και να του δίνεις εσύ νόημα. Ένας σερβιτόρος που αγαπάει τη δουλειά του και είναι έτοιμος να υπηρετήσει τους πελάτες του δείχνοντας ειλικρινές ενδιαφέρον γι’ αυτούς είναι πολύ πιο επιτυχημένος από έναν διευθυντή τράπεζας που μισεί τη δουλειά του. Είναι πιο χρήσιμος για τους ανθρώπους γύρω του, για την κοινωνία ολόκληρη.

Τέλος, όλες οι δουλειές μπορούν να μας προετοιμάσουν για κάτι καλύτερο ή να επιχορηγήσουν ένα όνειρό μας. Φτάνει να μην το θάψουμε. Θα το ξαναπώ, καμιά δουλειά δεν μας επιβάλλει να μην κάνουμε τίποτε άλλο στον ελεύθερο χρόνο μας. Ο Καβάφης ήταν «ποιητής του απογεύματος». Δούλευε σε δημόσια υπηρεσία κι έγραφε μετά. Μπορούμε να απολαύσουμε ακόμα και μια δουλειά που δεν έχουμε επιλέξει. Ο τρόπος είναι απλός. Να την εκτελέσουμε εξαιρετικά. Οτιδήποτε, ακόμα και η πιο απλή διαδικασία, όταν την κάνουμε καλά, ανάγεται σε τέχνη. Και την τέχνη την απολαμβάνουμε σε κάθε της μορφή.

Δεν μπορούμε να πάμε πίσω στο παρελθόν κουβαλώντας την εμπειρία του σήμερα. Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε όσα έγιναν στο παρελθόν για να χτίσουμε την εμπειρία του σήμερα, αυτή που θα επηρεάσει τις πράξεις του αύριο.  

Στο βιβλίο σας Η Αλήθεια αναφέρεστε στις 8 Ανθρώπινες Ανάγκες: τις ανώτερες – πληρότητα, αγάπη, πρόοδος – και τις πρωταρχικές – αναγνώριση, διαφορετικότητα -έκπληξη, καλή υγεία, ασφάλεια και επιβίωση. Πόσο σημαντικές είναι όλες αυτές για την ευεξία και την ευημερία μας και ποια μικρά βήματα μπορούμε να κάνουμε σε ατομικό επίπεδο για να τις καλλιεργήσουμε; 

Οι 8 Ανθρώπινες Ανάγκες έχουν εφαρμογή σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Αυτογνωσία: Γνωρίζοντας και κατανοώντας τις ανάγκες μας, γνωρίζουμε και καταλαβαίνουμε ποιοι είμαστε, τι πραγματικά επιθυμούμε. 

Ευτυχία: Εκπληρώνοντας τις ανάγκες μας, αυξάνουμε το επίπεδο ευτυχίας μας. 

Σχέσεις: Μας επιτρέπουν να δημιουργήσουμε υγιείς σχέσεις με σύντροφο, οικογένεια, παιδιά, φίλους. Αρκεί να διερευνήσουμε τις ανάγκες τους κι έπειτα να τις εκπληρώσουμε. 

Επιτυχία: Αν, στην ίδια λογική, διερευνήσουμε τις ανάγκες των συνεργατών, πελατών, εργοδοτών μας και τις ικανοποιήσουμε, έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να τα καταφέρουμε σε επαγγελματικό επίπεδο. 

Ηγεσία: Επηρεάζουν την ηγετική μας υπόσταση, γιατί ασκούμε μεγαλύτερη θετική επίδραση στους γύρω μας. 

Αποφάσεις: Μας οδηγούν στη σωστή λήψη αποφάσεων. Για να λάβουμε μια απόφαση έναντι μιας άλλης, αρκεί να αναρωτηθούμε ποια από τις δύο θα μας επιτρέψει να ικανοποιήσουμε περισσότερες ανάγκες, και ειδικά τις τρεις ανώτερες.

Πωλήσεις: Αυξάνουμε τα αποτελέσματά μας όταν μπούμε συνειδητά στη διαδικασία να διερευνήσουμε ποια ανάγκη είναι πιο σημαντική για κάθε άνθρωπο. Έπειτα, αν αυτό είναι εφικτό, και πάντα με ειλικρίνεια, συνδέουμε το προϊόν ή την υπηρεσία μας με την ικανοποίηση της συγκεκριμένης ανάγκης. 

Αντιμετώπιση αναβλητικότητας: Γίνονται αρωγοί στην «αναβολή» της αναβλητικότητάς μας, καθώς συνήθως αναβάλλουμε εκείνα που δεν έχουμε καταφέρει να συνδέσουμε συνειδητά με όλες τις ανάγκες μας.

Αρχικά λοιπόν είναι σημαντικό να ξέρουμε ποιες είναι οι 8 Ανάγκες. Έπειτα να μπούμε συνειδητά στη διαδικασία να τις εκπληρώνουμε καθημερινά με παραγωγικό τρόπο. Παραγωγικός τρόπος εκπλήρωσης μιας ανάγκης σημαίνει κάτι που μας οδηγεί στην πρόοδο και δεν βλάπτει τους άλλους. 

Και μία τελευταία ερώτηση. Αναφέρετε: «Από τα 20 μέχρι τα 30 δεν χρειάζεται να πετύχετε. Χρειάζεται να δοκιμάσετε. Από τα 30 και μετά χρειάζεται να κάνετε αυτά που δοκιμάσατε και σας έκαναν ευτυχισμένους. Α, και να συνεχίσετε να δοκιμάζετε». Πιστεύετε ότι μπορούμε να κάνουμε όνειρα σε κάθε ηλικία;

Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν κάτι σημαντικό γι’ αυτούς στα 70 τους. Ξεκινούν ένα χόμπι, δημιουργούν μια ομάδα ή μια επιχείρηση, γράφουν ένα βιβλίο, παίρνουν ένα βραβείο, ανακαλύπτουν κάτι που δεν υπάρχει, δημιουργούν ένα καλλιτεχνικό έργο και χαίρονται σαν να είναι μικρά παιδιά. Νιώθουν ότι μόλις ξεκίνησαν να ζουν. 

Μπορεί κάποιος να μην έχει καταφέρει τίποτα μέχρι τα 70 του και σ’ εκείνη την ηλικία να βιώσει τις πιο όμορφες εμπειρίες της ζωής του. Ποτέ δεν είναι αργά λοιπόν, απλώς είναι αργότερα από ό,τι ήτανε παλαιότερα. Οπότε ας ξεκινήσουμε σήμερα. Μια κινέζικη παροιμία λέει: «Η καλύτερη χρονική στιγμή να φυτέψεις ένα δέντρο είναι 20 χρόνια πριν. Η επόμενη καλύτερη στιγμή είναι τώρα». 

Ένας νέος άνθρωπος που διαβάζει αυτές τις γραμμές πιθανότατα να συνειδητοποιήσει ότι έχει τριάντα, σαράντα ή πενήντα χρόνια μέχρι τότε. Αν τα αξιοποιήσει, δηλαδή αν ξεκινήσει να ζει από τώρα, πού θα είναι στα 70 του; Εμένα αυτή η σκέψη με γεμίζει ανείπωτη χαρά. 

Αν από τη μία χτίζουμε και από την άλλη είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε υπομονή, κάποια στιγμή θα μας αποκαλυφθεί η κορυφή. Ας χαλαρώσουμε λοιπόν κι ας απολαύσουμε τη διαδρομή. Η πορεία άλλωστε κρατά πιο πολύ από το αποτέλεσμα. Κι αν δεν μας αποκαλυφθεί μια συγκεκριμένη κορυφή, μπορούμε πάντα να αλλάξουμε βουνό. 

Αν από τη μία χτίζουμε και από την άλλη είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε υπομονή, κάποια στιγμή θα μας αποκαλυφθεί η κορυφή. Ας χαλαρώσουμε λοιπόν κι ας απολαύσουμε τη διαδρομή.

Το βιβλίο “Η Αλήθεια” του Νικόλα Σμυρνάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.

Ο Νικόλας Σμυρνάκης είναι συγγραφέας, δημιουργός της φιλοσοφίας Ανθρώπου στο Νησί (IslandofMan Philosophy), ιδρυτής του IslandofMan Academy. Σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και είναι κάτοχος τίτλου MBA (International MBA – ΑΣΟΕΕ). Για σειρά ετών δίδασκε το μάθημα «Στρατηγική και Καινοτομία» σε ιδιωτικό κολέγιο. Έργα του κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο. Έχει διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχει λάβει δύο βραβεία διαδικτύου (e-awards). Έχει υπάρξει ομιλητής στο TEDx και με τα σεμινάριά του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχει απευθυνθεί σε χιλιάδες ανθρώπους. Τον εμπιστεύονται μεγάλοι ιδιωτικοί και δημόσιοι οργανισμοί. Τα βιβλία του Η επιτυχία κρυβόταν στο κομοδίνο μου και Να ευτυχήσω για να πετύχω ή να πετύχω για να ευτυχήσω; (εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ) ήταν υποψήφια για τα Βραβεία Αναγνωστών το 2017 και το 2019 αντίστοιχα. Τόσο αυτά όσο και το έργο του Γράψε τη δική σου Ιστορία έγιναν γρήγορα από τα ευπώλητα της κατηγορίας τους. Το τελευταίο του έργο έχει τίτλο Η Αλήθεια και προσκαλεί τον αναγνώστη σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στις 8 Ανθρώπινες Ανάγκες.Όραμά του είναι να βοηθήσει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να βρουν τον σκοπό τους και να τους εξοπλίσει με τα μέσα που είναι απαραίτητα για να τον πραγματοποιήσουν.

Διάβασε ακόμα:

Ελεονώρα Μελέτη: «Ευτυχία είναι να ζεις συμφιλιωμένη πρωτίστως με αυτό που είσαι»

10 + 1 ερωτήσεις στον Γιάννη Χριστοδουλόπουλο