Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:

-Πού βασίζονται τα υπό δοκιμή εμβόλια.
-Ποια είναι τα δομικά στοιχεία του ιού.


Ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 εμφανίστηκε το 2019 στην πόλη Wuhan της Κίνας από τις νυχτερίδες. Νικώντας τους ειδικούς φραγμούς εισήλθε στον οργανισμό του ανθρώπου και πλέον μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι κορονοϊοί έχουν προκαλέσει τρεις γνωστές ζωονοσολογικές επιδημίες, δηλαδή τον SARS CoV (2002-03), MERS-CoV (2012) και SARS-CoV-2 (2019 έως σήμερα) τις τελευταίες 2 δεκαετίες.

Έχει εξαπλωθεί σε πάνω από 188 χώρες και 25 γεωγραφικές περιοχές σε όλο τον κόσμο, παρά τις προσπάθειες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και των κυβερνήσεων να περιορίσουν τη λοίμωξη, κυρίως λόγω της εξαιρετικά μολυσματικής φύσης αυτού του ιού. Από τις 2 Ιουλίου 2020, έχουν αναφερθεί παγκοσμίως περίπου 10.533.779 περιπτώσεις με 512.842 θανάτους.

Ο SARS-CoV-2, ένας εξαιρετικά μεταδοτικός ιός, τείνει να εξαπλωθεί με την εισπνοή των αναπνευστικών αερολυμάτων, την άμεση επαφή με τον άνθρωπο και μέσω των σταγονιδίων.

Η κοινωνική αποστασιοποίηση, η προσωπική υγιεινή, το συχνό πλύσιμο των χεριών ή η απολύμανση με τη χρήση απολυμαντικών χεριών με βάση το αλκοόλ (αλκοόλη 61-70%) και η απολύμανση των επιφανειών είναι μερικά βήματα που μπορούν να προστατεύσουν τα άτομα από τη μόλυνση ((CDC), Κέντρα για Έλεγχος και πρόληψη ασθενειών, 2020).

Το R0 είναι μία επιδημιολογική κλίμακα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της μολυσματικότητας ενός μολυσματικού παράγοντα. Το μέγεθός του εξαρτάται από διάφορους βιολογικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικο-συμπεριφορικούς παράγοντες. Μπορεί να οριστεί ως «ο μέσος αριθμός δευτερογενών περιπτώσεων που θα προκαλούσε κανείς σε έναν εντελώς ευαίσθητο πληθυσμό ελλείψει εσκεμμένης παρέμβασης στη μετάδοση νόσων». Ο SARS-CoV-2 έχει εύρος τιμών R0 2-3 ή και υψηλότερο κατά σημεία, που είναι σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με την ισπανική γρίπη για την οποία το R0 καταγράφηκε στο 0,9-2.1. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ακόμη και τα άτομα που ζουν με μη μεταδοτικές ασθένειες (συννοσηρότητες) είναι επιρρεπή σε σοβαρές ασθένειες λόγω μόλυνσης από COVID-19. Η περίοδος επώασης του ιού κυμαίνεται από 2-14 ημέρες με διάμεσο τις 5,1 ημέρες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, ξηρό βήχα, κόπωση, δύσπνοια, ρίγη, πόνο στους μυς, πονοκέφαλο, γαστρικές διαταραχές και απώλεια βάρους (CDC, 2020). Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν λεμφοπενία και παθολογική αξονική τομογραφία θώρακα. Στις ιστολογικές εξετάσεις των δειγμάτων βιοψίας έχουν παρατηρηθεί μονοπυρηνικά φλεγμονώδη διηθήματα (ενδείξεις φλεγμονής) τόσο στον θώρακα, όσο στο ήπαρ και στην καρδιά. Ωστόσο, ένας μεγάλος πληθυσμός των μολυσμένων ασθενών μπορεί να έχει ήπια συμπτώματα και παραμένει ασυμπτωματικός.

Δομικά στοιχεία

Η στεφάνη των ιών δομικά είναι πλειομορφική και αποτελείται από την S πρωτεΐνη στην επιφάνειά της. Αυτοί οι ιοί είναι εφοδιασμένοι με ένα γονιδίωμα RNA, το οποίο συμπλέκεται με τα ελικοειδή νουκλεοκαψίδια που σχηματίζουν την πρωτεΐνη νουκλεοκαψιδίου (Ν). Το γονιδίωμα καλύπτεται και πολυαδενυλιώνεται. Η γενετική ανάλυση των SARS-CoV-2 και SARS-CoV αποκάλυψε 79% ομοιότητα με συνολικά 380 υποκαταστάσεις αμινοξέων που συμπυκνώθηκαν. Ο ιός SARS-CoV-2 περιέχει τέσσερις δομικές πρωτεΐνες, συγκεκριμένα, τις πρωτεΐνες spike (S), το νουκλεοκαψίδιο (N), την φακελοειδή (E) και την μεμβρανική (M) πρωτείνη. Μεταξύ των τεσσάρων (4) δομικών πρωτεϊνών, η S γλυκοπρωτεΐνη, που είναι μια μεγάλη πολυλειτουργική μεμβρανική πρωτεΐνη, παίζει τον ζωτικό ρόλο της ιογενούς προσκόλλησης, της σύντηξης και της εισόδου στο κύτταρο ξενιστή. Η πρωτεΐνη S αποτελείται από υπομονάδες S1 και S2, οι οποίες χωρίζονται περαιτέρω σε διαφορετικές λειτουργικές λειτουργίες. Ο SARS-CoV-2 χρησιμοποιεί τον ανθρώπινο υποδοχέα ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) για την κατάσχεση του κυττάρου στόχου μέσω της ακίδας γλυκοπρωτεΐνης (S-Protein). Έχει προταθεί ότι οι κορονοϊοί ασκούν τη χρήση διαμορφωτικής κάλυψης και προστατευτικής γλυκάνης της ακίδας πρωτεΐνης για να παρακάμψουν τα κύτταρα ξενιστές.

Βάση δεδομένων περίπου 5500 γονιδιώματος πλήρους μήκους SARS-CoV-2 που έχουν απομονωθεί από διάφορες χώρες είναι τώρα διαθέσιμη, γεγονός το οποίο διευκολύνει την οριοθέτηση των πολυμορφισμών στην πρωτεΐνη S και άλλων σημαντικών πρωτεϊνών του ιού σχετικά με την ανάπτυξη εμβολίων και μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή επιτυχούς εμβολίου.

Στρατηγικές εμβολιασμού

Πολλές προσπάθειες έχουν κατευθυνθεί προς την ανάπτυξη των εμβολίων κατά του COVID-19, για τον περιορισμό και την αποτροπή της πανδημίας και οι περισσότεροι από τους αναπτυσσόμενους υποψήφιους εμβολίων χρησιμοποιούν τη S-πρωτεΐνη του SARS-CoV-2, για αυτό το λόγο περιγράφηκε εκτενώς πιο πάνω. Από τις 2 Ιουλίου 2020, το παγκόσμιο τοπίο εμβολίων για τον SARS-CoV-2 περιλαμβάνει 158 υποψήφιους για εύρεση εμβολίων, εκ των οποίων οι 135 βρίσκονται στο προκλινικό ή στο διερευνητικό στάδιο της ανάπτυξής τους.

Τα εμβόλια που βρίσκονται σε δοκιμή βασίζονται σε απενεργοποιημένους ή ζωντανούς εξασθενημένους ιούς, στην υπομονάδα πρωτεΐνης S, σε σωματίδια που μοιάζουν με ιούς (VLP), στον ιικό φορέα (αντιγραφή και μη αντιγραφή), DNA, RNA, νανοσωματίδια κ.λπ.

Στην κλινική φάση 3 των δοκιμασιών βρίσκεται αυτή τη στιγμή ένα εμβόλιο από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το οποίο βασίζεται στην πρωτεΐνη S. Ευελπιστούμε όλοι να βρεθεί αξιόπιστο και επιτυχές εμβόλιο όσο το δυνατόν συντομότερα και μέχρι τότε οφείλουμε να τηρούμε τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.

Διάβασε ακόμα:

Πώς ξεχωρίζουμε τη γρίπη από τον κορονοϊό; Ομοιότητες και διαφορές που πρέπει να ξέρεις

COVID – 19: Πώς οι συνήθειές μας θα μας βοηθήσουν να παραμείνουμε υγιείς

Author(s)

  • Αναστασία Μαργούτα

    Ειδικός Παθολόγος MD, MSc, PhD

    Η Αναστασία Μαργούτα είναι ειδικός παθολόγος. Διετέλεσε την ειδικότητά της στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου» και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ζυρίχης Ελβετίας, αποκτώντας τον τίτλο Ιατρικής Ειδικότητας Εσωτερικής Παθολογίας στην Θεσσαλονίκη. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ και υποψήφια Διδάκτωρ ΑΠΘ.