Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Τι είναι η μεταγνωστική ικανότητα σκέψης.
-Ποιοι είναι οι πραγματικοί νικητές.
Σκεφθείτε μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών (brainstorming) όπου προσπαθείτε να λύσετε ένα πρόβλημα που σας απασχολούσε αρκετό χρονικό διάστημα. Στο τραπέζι θα είχαν πέσει δεκάδες ιδέες για λύση, κάθε μια πιο περίπλοκη από την άλλη, ουσιαστικά προσπαθώντας να καταλάβετε πώς να τετραγωνίσετε τον κύκλο.
Το πραγματικό πρόβλημα, που τελικά μπορείτε να συνειδητοποιήσετε μετά από ώρες μεγάλης προσπάθειας να βρεθεί μια λύση, δεν ήταν αυτό που θέλατε να λύσετε αλλά που δεν αναρωτηθήκαμε αν τελικά θα έπρεπε να κάνετε ένα και μόνο απλό πράγμα: Να σταματήσετε να ψάχνετε για λύση. Πώς σας φαίνεται;
Το να έχεις την οξυδέρκεια, τη διορατικότητα αν θέλετε να βλέπεις πέρα από το πρόβλημα του οποίου τη λύση ψάχνεις, είναι ένας διαφορετικός τρόπος για την εξέταση της επίλυσης προβλημάτων. Αντί να παλεύουμε με νύχια και με δόντια για να βρούμε τη «σωστή» λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε μπροστά σας, μερικές φορές αξίζει τον κόπο να ρισκάρουμε να φανούμε ανόητοι και να ρωτήσουμε: Γιατί προσπαθούμε ακόμη και να λύσουμε αυτό το πρόβλημα;
Τι σημαίνει πραγματικά αυτογνωσία
Το να βγαίνεις έξω από τις διαδικασίες σκέψης είναι αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «μεταγνωστική ικανότητα σκέψης» που υπερβολικά απλουστευμένα μπορούμε να την ονομάσουμε «αυτογνωσία». Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι είμαστε πολύ κακοί στο να γνωρίζουμε τον εαυτό μας και να βρίσκουμε ποιες ήταν οι διαδικασίες της σκέψης μας πίσω από τις αποφάσεις μας. Μελετητές διαπίστωσαν ότι ενώ περίπου το 95% των ανθρώπων πιστεύουν ότι διαθέτουν αυτογνωσία, «η αυτογνωσία είναι μια πραγματικά σπάνια αρετή: Εκτιμούμε ότι μόνο το 10% έως το 15% των ατόμων που μελετήσαμε διακρίνεται από αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα».
Σε συνδυασμό με το πρόβλημα αυτό είναι και το γεγονός ότι μερικές φορές αναγκάζουμε τον εαυτό μας να επιμείνουμε σε αποτυχημένες προσπάθειες – ακόμα κι αν γνωρίζουμε πλήρως ότι αυτές οδηγούνται σε αποτυχία. Αυτό οφείλεται ακριβώς επειδή έχουμε ήδη επενδύσει τόσο πολύ χρόνο σε αυτές.
Σε μια μελέτη που εξέτασε αυτό το φαινόμενο (γνωστό ως πλάνη χαμένου κόστους), οι ερευνητές υποστήριξαν ότι «αυτή η παράδοξη κατάσταση οφείλεται στην υπεργενίκευση του ανθρώπινου κανόνα «Μην σπαταλάτε το χρόνο σας». Με άλλα λόγια: Μερικές φορές οι προηγούμενες επενδύσεις μας σε χρόνο, πόρους ή ενέργεια κάνουν τις μελλοντικές μας αποφάσεις σχεδόν προκαθορισμένες και είμαστε τόσο κακοί στη «μεταγνωστική ικανότητα σκέψης», στην αυτογνωσία δηλαδή, που δεν μπορούμε να το συνειδητοποιήσουμε. Λοιπόν, πώς μπορούμε να λύσουμε καλύτερα τα προβλήματα στα οποία έχουμε ήδη επενδύσει, ενώ, για άλλη μια φορά, οι ανόητοι εγκέφαλοί μας, εργάζονται εναντίον μας;
Οι λύσεις στα προβλήματά μας
Δύο πράγματα: Σκεφτείτε ότι η απλή παραίτηση είναι εξίσου έγκυρη λύση σε ένα δεδομένο πρόβλημα όπως οτιδήποτε άλλο και σκεφτείτε για τα προβλήματα πάνω σε μια εντελώς διαφορετική προοπτική. «Σίγουρα είναι ένα ζήτημα εγωισμού ή αυτοθαυμασμού γιατί πιστεύουμε ότι θέλουμε να είμαστε επιτυχημένοι και στα μάτια μας, η παραίτηση είναι ένας τύπος αποτυχίας», δήλωσε ο Δρ Kristin Neff, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, στους The Times μιλώνταςγια σε μια ιστορία σχετικά με τη στρατηγική της εγκατάλειψης.
Και ο Seth Godin, συγγραφέας του βιβλίου «The Dip: A Little Book That Teaches You When to Quit (and When to Stick), που σας διδάσκει πότε να ξεκολλήσετε από κάτι που κάνετε (και πότε να κολλήσετε)», λέει πως «να σκεφτείτε τα μη ανακτήσιμα έξοδα ως δώρο από ένα εντελώς διαφορετικό άτομο: τον άλλο, τον προηγούμενο εαυτό σας. Μόλις λοιπόν συνειδητοποιήσετε ότι το να παραιτείστε από αυτό που κάνετε είναι δώρο από τον πρώην εαυτό σας, δεν χρειάζεται να το αποδεχτείτε».
Και να θυμάστε: Νικητές είναι απλώς τα άτομα που ξέρουν πότε πρέπει να εγκαταλείψουν – και το κάνουν συχνά.