Σε αυτό το άρθρο θα ήθελα να δούμε μαζί τη δύναμη του αυθεντικού εαυτού μας στο χώρο εργασίας μας, αφού αποδεδειγμένα μπορεί να ενισχύσει την ευτυχία μας και να βελτιώσει την ψυχική μας ευημερία. Θα προσπαθήσω λοιπόν να γίνω πιο σαφής δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα ουσιώδη χαρακτηριστικά του αυθεντικού εαυτού μας.

Το πώς παρουσιάζουμε τον εαυτό μας στη δουλειά, είναι κάτι περισσότερο από το στυλ παρουσίασης μιας οικονομικοτεχνικής ή δημιουργικής πρότασης σε συνεργάτες ή πελάτες μας, πόσο μάλλον από ένα έξυπνο gadget, το σακάκι ή το ρολόι που φοράμε σε κάθε σημαντική συνάντηση. Αυτό που επιλέγουμε να φέρουμε στη δουλειά μας, μπορεί να επηρεάσει σοβαρά το πώς αισθανόμαστε για το project που έχουμε αναλάβει για την εργασία που κάνουμε για την εταιρία που εκπροσωπούμε τόσο εντός, όσο και εκτός γραφείου και ωραρίου.

Όταν φέρνουμε τον εαυτό μας στον χώρο εργασίας ακόμη και όταν αυτή γίνεται εξ αποστάσεως (βλέπε τηλεργασία), είμαστε εκεί με τα συναισθήματά μας και τα υψηλά επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης. Αυτή η κατάσταση αποτελεί βασικό δόγμα της σύγχρονης ατομικής συναισθηματικής ευημερίας, όπου σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Business and Psychology, μπορεί να μας κάνει πιο ευτυχισμένους και πιο παραγωγικούς.

Ας δούμε τι λέει και η επιστήμη                                           

Επιστημονική ομάδα, αποτελούμενη από ερευνητές από το Rice University, Texas A&M University, University of Memphis, Xavier University, University of California-Berkeley και Portland State University, συνεργάστηκε και ανέλυσε 65 μελέτες στο χώρο εργασίας, στις οποίες τα άτομα ήταν ανοιχτά σχετικά με την ταυτότητά τους στη δουλειά. Οι ερευνητές μεταξύ άλλων, εξέτασαν και συγκεκριμένες «στιγματισμένες» ταυτότητες, που εκτείνονται από τον σεξουαλικό προσανατολισμό έως την κρυφή εγκυμοσύνη και τις ψυχικές ασθένειες και διαπίστωσαν ότι εκείνοι που εμφανίστηκαν να εργάζονται με τον αυθεντικό εαυτό τους, βρέθηκαν να είναι πιο αποτελεσματικοί στις δουλειές τους και γενικά πιο αισιόδοξοι.

«Το να νιώθεις οτι ανήκεις κάπου, είναι ένας από τους πιο ισχυρούς μοχλούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς», λέει ο Eden King, Ph.D., αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Rice και συν συγγραφέας της μελέτης. «Αυτό το ισχυρό συναίσθημα του ανήκειν είναι πραγματικά προσιτό μόνο σε άτομα που αισθάνονται ότι μπορούν να γίνουν οι αυθεντικοί τους εαυτοί» και θα συμπλήρωνα πως η ανάγκη του να είμαστε αποδεκτοί στις σχέσεις μας με τους άλλους είναι εγγεγραμμένη στην εξελικτική μας ιστορία.

Η εσωτερική αίσθηση του ανήκειν είναι που μας κάνει να νιώθουμε άνετα, να μην κρύβουμε τα συναισθήματά μας, να αναπτύσσουμε την ατομική μας υπόσταση στην ομαδικότητα και να είμαστε οι ίδιοι, απέναντι στον καθρέπτη μας, αλλά και δίπλα στους συναδέλφους μας. Τι γίνεται, όμως, με αυτούς που αντιμετωπίζουν ορισμένα «στίγματα» στο χώρο εργασίας; Αυτή η ενστικτώδης αντίδραση να κρύβουμε τη διαφορετικότητα, την ιδιαιτερότητα, την πραγματική μας ταυτότητα στον εργασιακό μας χώρο, σίγουρα δυσκολεύει στο σχετίζεσται. Οδηγεί στο λογικό συμπέρασμα πως η αυθεντικότητα είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα για άτομα που αισθάνονται την ανάγκη να κρύψουν κάτι. Ποιος θα μπορούσε να διαφωνίσει πως είναι τόσο αγχωτικό και μονίμως εξαντλητικό να κρύβεις κάτι σημαντικό για το ποιος πραγματικά είσαι! Είναι αυτό το ψυχοφθόρο, παρατεταμένο άγχος της αποδοχής που μπορεί να ξεκινήσει από φυλετικές διακρίσεις, σεξουαλικούς προσανατολισμούς, εξωτερική εμφάνιση, μέχρι και το στυλ των μαλλιών σου.

Και ερχόμαστε στο δια ταύτα, πώς αντιμετωπίζουμε τη σύγχρονη πραγματικότητα, τι έχουμε να περιμένουμε, τι κάνουμε εμείς ως εργαζόμενοι, στελέχη ή επιχειρηματίες;

Από τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής μου εμπειρίας, ακούω πως το «ψάρι βρωμά απ’ το κεφάλι». Δεν θα ισχυριστώ αν συμφωνώ ή όχι, πάντα μου άρεσε να αμφισβητώ παγιωμένες πεποιθήσεις, δεν μπορώ όμως παρά να δεχτώ οτι η αλλαγή ξεκινά από την κορυφή, την ηγεσία, το όραμα, τον σκοπό, το στόχο, την εταιρική ανάπτυξη που μετουσιώνεται σε ατομική ευημερία. Ο πραγματικός ηγέτης πρέπει να δείξει και να αποδείξει στην πράξη την υποστήριξή του σε άτομα με αόρατα στίγματα, πριν ακόμη γίνουν γνωστά. Χωρίς μισόλογα, μερική αποδοχή ή «εμ, τί θα έλεγες να κρατήσεις για τον εαυτό σου την ιδιαίτερη σεξουαλική σου προτίμηση», ο ηγέτης πρέπει βγει μπροστά με την έμπρακτη, σαφή και ξεκάθαρη υποστήριξή του.

Δεν μπορώ να πω, τα τελευταία χρόνια ως κοινωνία αλλά και ως εργασιακή κουλτούρα (στον ιδιωτικό χώρο που δραστηριοποιούμαι) διαπιστώνω σαφή αλλαγή που βοηθά τους εργαζόμενους να αισθάνονται άνετα να φέρουν τον αυθεντικό εαυτό τους στη δουλειά.

Πώς γίνεται το πρώτο βήμα;

Είναι όμως ένα κομβικό σημείο, που αξίζει ιδιαίτερης προσοχής. Είναι εκείνο το πρώτο βήμα. Πότε, πού, πώς και ποιον θα επιλέξω προσεκτικά για να αποκαλύψω εκείνες τις πτυχές του εαυτού μου, που κρατώ αποκλειστικά για μένα; Εκείνο το γενναίο πρώτο βήμα που θα απαντήσει στο ερώτημα «ναι είμαι έτοιμος να δεχτώ τις αρνητικές συνέπειες της αποκάλυψης». Εκείνο το βήμα που χρόνια ονειρεύομαι και οραματίζομαι, μα η ζώνη άνεσής μου με κρατά δεμένο, εκεί στην σιγουριά μιας μίζερης καθημερινότητας που μοιάζει βασανιστήριο.

Δεν μπορώ να υποστηρίξω πως είναι εύκολη μια τέτοια διαδικασία ανάπτυξης, σίγουρα απαιτούνται ορισμένες νέες δεξιότητες, επιμονή, ευελιξία σε στρατηγικές, έξυπνη στοχοθεσία και συνέπεια στην προσπάθεια αλλαγής.

Είναι βέβαιο πως η ανταλλαγή διαφορετικών απόψεων και η αποδοχή των άλλων με τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητές τους, προσφέρει ηρεμία ενώ ποτέ δεν ξεχνώ πως «σε αποδέχομαι δεν σημαίνει απαραίτητα ότι συμφωνώ σε όλα μαζί σου». Πρακτικά αυτό θα μπορούσε να σημαίνει, περνώ χρόνο μαζί σου, συμμετέχω σε δραστηριότητες που με προσκαλείς, χωρίς να κρίνω – οι επικρίσεις χτίζουν τοίχους. Επικεντρώνομαι στον άνθρωπο, με έχεις καλέσει σε μια έκθεση ζωγραφικής και δεν μου αρέσουν τα έργα; μα η έκθεση δεν είναι αυτοσκοπός, το rapport και η συσχέτιση μαζί σου είναι πολύ πιο σημαντική από τα έργα, τον χώρο, τα φώτα, τη φασαρία.

Εκεί, σε αυτό το κομβικό σημείο, εστιάζω στα λόγια, τη χρησιμότητα της σιωπής και τον ευρηματικό τρόπο σκέψης μου. Υπάρχουν μερικές λέξεις που δημιουργούν απομόνωση, ενώ άλλες προωθούν την ομαδικότητα, τη συσχέτιση, το νοιάξιμο, την εξέλιξη. Στα 30 χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας μου σε ανταγωνιστικά εταιρικά πλαίσια, διαπιστώνω πως οι συνεργάτες μου, ποτέ δεν ήθελαν «επιδιόρθωση», αποδοχή με τα δυνατά και κυρίως τα αδύνατά τους σημεία επιδιώκουν.

Το να είσαι αποδεκτός, καλοδεχούμενος και να συμπεριλαμβάνεσαι ως ισάξιο μέλος μιας ομάδας, οδηγεί σε θετικά και χρήσιμα για όλους συναισθήματα όπως ικανοποίηση, χαρά, ηρεμία, ενθουσιασμό. Αντίθετα, όταν  απορρίπτεσαι, αποκλείεσαι από την ομάδα ή αγνοείσαι (όχι απαραίτητα επιδεικτικά αλλά ακόμα και διακριτικά), βιώνεις έντονα αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, απογοήτευση, θλίψη, ζήλια, ενοχή, μοναξιά. Τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις είναι συνδεδεμένες με τη μορφή της σχέσης.

Ο Maslow στη θεωρία του για την ιεράρχηση των βασικών ανθρώπινων αναγκών, έχει μιλήσει για την ανάγκη του ανήκειν και την έχει εντάξει στο μέσον περίπου της ιεραρχικής πυραμίδας των ανθρώπινων αναγκών, μετά την ανάγκη για τροφή και ασφάλεια. Είναι σαφές πως οι άνθρωποι είναι εγγενώς προγραμματισμένοι να δημιουργούν και να διατηρούν σχέσεις. Η δυναμική αυτή πραγματικότητα επαληθεύεται από το γεγονός ότι η ανάγκη του ανήκειν παρουσιάζεται διαχρονικά σε όλους τους λαούς και πολιτισμούς με κάποιες διαφοροποιήσεις στο πώς οι άνθρωποι ικανοποιούν και εκφράζουν την ανάγκη τους για κοινωνική αλληλεπίδραση.

Δεν ξεχνώ τέλος πως ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζω να φέρω και να δείξω στη δουλειά μου τον αυθεντικό εαυτό μου εξαρτάται αποκλειστικά από εμένα. Είμαι αυτός που είμαι, δεν απαιτώ να συμφωνήσεις και να ταυτισθείς με το είναι μου, αλλά δεν ζητώ συγνώμη για την όποια διαφορετικότητά μου. Είμαι εξάλλου απ αυτούς που θερμά υποστηρίζουν, πως υπάρχει μια έμφυτη αίσθηση «δύναμης» στο να είσαι ο αυθεντικός εαυτός σου και αυτό από μόνο του, αξίζει τον κόπο.

Διάβασε ακόμα:

Το πιο σημαντικό μάθημα από την 80ετή έρευνα του Harvard για την ευτυχία

Ποιες είναι οι απαγορευμένες λέξεις όταν βάζεις στόχους και θέλεις να τους επιτύχεις;

Author(s)

  • Νίκος Χαρόπουλος

    Επικοινωνιολόγος, Life Coach και Σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης

    Ο Νίκος Χαρόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, life coach και σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης.