Πρώτες ημέρες στο σχολείο. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα πιο εσωστρεφή παιδιά να αισθανθούν σιγουριά και ασφάλεια σε ένα νέο περιβάλλον, έτσι ώστε να διαχειριστούν το άγχος του αποχωρισμού; Υπάρχει τρόπος να τα βοηθήσουμε να κοινωνικοποιηθούν και να κάνουν φίλους; Και τι μπορούν να κάνουν από την πλευρά τους οι γονείς να αντιμετωπίσουν το σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς; Υπάρχουν κάποια “λάθη” που ενδεχομένως πρέπει τόσο οι ίδιοι όσο και οι δάσκαλοι σε ό,τι αφορά στην ανατροφή των παιδιών; Η συγγραφέας παιδικών βιβλίων Χριστίνα Κωνσταντουδάκη, απαντά στις ερωτήσεις μας.
Θέλω να ξεκινήσω με τις δύο μεγάλες σας αγάπες: τα παιδιά και το βιβλίο. Πώς έχετε να καταφέρει να τις συνδυάσετε;
Σπούδασα Νηπιαγωγός κι έκανα μεταπτυχιακό σχετικό με τη Φιλαναγνωσία. Από μικρή, τα παιδιά και τα βιβλία ήταν οι δύο μου μεγάλες αγάπες και το ιδανικό για μένα ήταν να καταφέρω να τις συνδυάσω!
Έτσι, πλέον γράφω δικά μου παιδικά βιβλία και τα παρουσιάζω διαδραστικά σε παιδιά, έχω το δικό μου Ηλεκτρονικό Παιδικό Βιβλιοπωλείο και κάνω δραστηριότητες φιλαναγνωσίας μερικές ώρες την εβδομάδα σε ιδιωτικό νηπιαγωγείο. Νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να είμαι πιο χαρούμενη με αυτό τον συνδυασμό!
Είναι πιστεύετε το παιχνίδι ένας τρόπος για να περάσουμε στα παιδιά ουσιαστικά μηνύματα, να τα ενημερώσουμε και να τα ευαισθητοποιήσουμε, αλλά και να τους καλλιεργήσουμε αξίες που θα τους ακολουθούν στην ενήλικη ζωή τους;
Φυσικά και είναι, αλλά, πρώτα απ’ όλα, το παιχνίδι και το βιβλίο θα πρέπει να διασκεδάζουν τα παιδιά. Είναι παιδιά, θέλουν να γνωρίσουν τον κόσμο με όλες τις αισθήσεις τους και μέσα από αυτό μαθαίνουν όσα εμείς δεν μπορούμε καν να φανταστούμε!
Οι αξίες καλλιεργούνται και με το παράδειγμά μας. Όσα βιβλία κι αν διαβάσουμε, αν εμείς οι ίδιοι δεν δείχνουμε έμπρακτα στα παιδιά πόσο σημαντικές είναι αυτές οι αξίες, τότε δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα.
Πόσο εύκολο είναι να τους εξηγούμε και να τους μιλάμε για πιο πολύπλοκα ζητήματα;
Τα παιδιά έχουν έναν μαγικό τρόπο να αντιλαμβάνονται αυτά που έχουμε να τους πούμε, ακόμα κι αν είναι δύσκολα. Με τον δικό τους τρόπο, βέβαια, αλλά μπορούν να τα νιώσουν κυρίως με το συναίσθημα. Έχω συναντήσει παιδιά που είναι πιο ώριμα συναισθηματικά από πολλούς ενήλικες!
Υπάρχουν τρόποι να πούμε τα πάντα στα παιδιά, αρκεί να ξέρουμε πώς να τους μιλήσουμε.
Πρώτες ημέρες στο σχολείο. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα πιο εσωστρεφή παιδιά να αισθανθούν σιγουριά και ασφάλεια σε ένα νέο περιβάλλον, έτσι ώστε να διαχειριστούν το άγχος του αποχωρισμού;
Οι γονείς όταν δεν τους μεταφέρουν το δικό τους άγχος και ίσως με ένα μεταβατικό αντικείμενο από το σπίτι, σε περίπτωση που το χρειάζονται (όπως το κουβερτάκι του Σταύρου από το βιβλίο μου Με μια κουβέρτα… στο διάστημα!). Στην πορεία, τα ίδια θα το αποχωριστούν ή θα το «μεταμορφώσουν» όταν δεν το χρειάζονται άλλο, αλλά, αν τους είναι απαραίτητο, ας μην το απαγορεύσουμε τις πρώτες μέρες. Βοηθάει πολύ.
Οι εκπαιδευτικοί καλό θα ήταν να δώσουμε χρόνο σε αυτά τα παιδιά, να παίξουμε πολλά παιχνίδια όλοι μαζί για να ενδυναμωθεί η ομάδα αλλά και να ασχοληθούμε με το καθένα ατομικά. Με τον καιρό, όταν έχουμε μια τάξη «σαν γροθιά», τα εσωστρεφή παιδιά θα προσαρμοστούν πολύ εύκολα και σε αυτό θα βοηθήσουν και οι συμμαθητές τους!
Από την πλευρά τους οι γονείς τι πρέπει να κάνουν για να αντιμετωπίσουν το σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς;
Να κάνουν πράγματα που τους ευχαριστούν όσο το παιδί είναι στο σχολείο! Κυρίως όσοι δεν δουλεύουν, βέβαια. Χαρούμενος γονιός σημαίνει και χαρούμενο παιδί. Να σκέφτονται ότι το παιδί τους περνάει όμορφα στο σχολείο και όποιο πρόβλημα κι αν προκύψει μπορούν να το συζητήσουν με τους δασκάλους του και να βρεθεί λύση!
Υπάρχει τρόπος για βοηθήσουμε τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν και να κάνουν φίλους;
Όλα γίνονται, όμως πάντα χωρίς πίεση. Στο σχολείο αυτό γίνεται μέσα από τα παιχνίδια ενδυνάμωσης ομάδας, τελείως φυσικά. Τα παιδιά λαμβάνουν μέρος σε αυτές τις δραστηριότητες και, χωρίς να το καταλαβαίνουν ούτε τα ίδια, δημιουργούν φιλίες!
Ένα πιο εσωστρεφές παιδί θα πάρει τον χρόνο του, αλλά δεν θα μείνει χωρίς φίλους αν το περιβάλλον είναι υποστηρικτικό και δεν υπάρχει πίεση ούτε από το σχολείο ούτε από την οικογένεια.
Υπάρχουν κάποια “λάθη” που ενδεχομένως πρέπει να αποφεύγουν οι γονείς (ή και οι δάσκαλοι) σε ό,τι αφορά στην ανατροφή των παιδιών;
Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι η «σύγκριση». Να μη συγκρίνουμε το ένα παιδί με το άλλο. Ούτε οι γονείς αλλά ούτε και οι δάσκαλοι. Να μην τους λέμε «Είσαι ο καλύτερος στην τάξη» ούτε και «Κοίτα πόσο καλά το κάνει αυτό το παιδί, εσύ γιατί δεν προσπαθείς;».
Αυτές οι συγκρίσεις, αυτά τα λόγια, δημιουργούν στο παιδί άγχος. Για να είναι πάντα «πρώτο και τέλειο» ή για να προσπαθεί να φτάσει τους συμμαθητές του σε κάτι. Αν το λέγαμε με διαφορετικά λόγια, θα το είχαμε ενδυναμώσει κι όχι απογοητεύσει, όπως γίνεται όταν το συγκρίνουμε με άλλους.
Αντίστοιχα, υπάρχουν μικρά βήματα μέσα από τα οποία μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθησή τους;
Να τα προτρέπουμε να προσπαθούν ακόμα κι αν κάνουν λάθη, και μάλιστα να τα ενθαρρύνουμε να κάνουν λάθη γιατί μόνο μέσα από αυτά μαθαίνουμε!
Δεν θα ξεχάσω ποτέ έναν μαθητή μου που στο τέλος της χρονιάς, αφού τους έλεγα συνέχεια ότι η προσπάθεια μετράει, μου είπε «Κυρία, δεν πειράζει που δεν το έκανα σωστά, θα προσπαθήσω ξανά».
Και για μένα, αυτή είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή ενός εκπαιδευτικού.
