Η πανδημία του κορονοϊού επηρέασε τον τρόπο λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων. Σε τι βαθμό επηρέασε τη δική σας;
Μας επηρέασε σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Στα καταστήματά μας, όπως και στα αντίστοιχα του κλάδου επιβλήθηκε η αναστολή λειτουργίας με εντολή δημόσιας αρχής. Συνεπώς αυτή τη στιγμή εξυπηρετούμε τους πελάτες μας αποκλειστικά από το κατάστημα τροφίμων Marks and Spencer στη Γλυφάδα, από το on-line Food Store www.m-s.gr και από το e-shop μας www.marksandspencer.gr. Έπρεπε άμεσα να προσαρμόσουμε τον τρόπο λειτουργίας μας στη νέα πραγματικότητα ώστε να συνεχίσουμε να διαθέτουμε τα προϊόντα μας μέσα από τα κανάλια που ήταν αυτό δυνατόν και να συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά.
Σε τι βαθμό ήταν έτοιμη η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού και η εταιρεία σας συνολικά για κάτι τέτοιο;
Νομίζω κανένας δεν ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό στο μέγεθος που έχει φτάσει. Σύμμαχός μας σε όλη τη διαδικασία ήταν η τεχνολογία και οι λύσεις συνεργασίας και επικοινωνίας που μας δίνει, με τις οποίες λειτουργούσαμε ήδη από πριν, οι διαδικασίες του Business Continuity με τις οποίες κάθε στιγμή λειτουργούμε αλλά και η υποστήριξη που είχαμε από τα κεντρικά μας στην Αγγλία.
Από την πρώτη στιγμή ενεργοποιήθηκε η ομάδα Crisis Management στην οποία το HR είναι μέλος και σε συνεργασία με όλες τις υπόλοιπες διευθύνσεις κάνουμε το πλάνο και λαμβάνουμε τις αποφάσεις διαχείρισης της κρίσης αυτής. Σε επίπεδο μέσων και διαδικασιών, προβήκαμε σε άμεσες κινήσεις που στόχο είχαν τόσο να αυξήσουν την ασφάλεια των συναδέλφων και των πελατών μας αλλά και να διασφαλίσουμε ότι η εταιρία θα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί όσο το δυνατόν απρόσκοπτα. Βασικό μας μέλημα με όλη την ομάδα του HR ήταν να είμαστε δίπλα στους συναδέλφους μας στα καταστήματα είτε με φυσική παρουσία είτε με Video Conferencing.
Σημαντικό στοιχείο ήταν η διαφάνεια και ειλικρίνεια στις επικοινωνίες μας, η άμεση αντίδραση σε ότι ερέθισμα λαμβάναμε ούτως ώστε να νιώθουν όλοι οι συνάδελφοι ότι η εταιρία είναι δίπλα τους και θα κάνει ότι είναι δυνατόν για να τους προστατεύσει. Εδώ να σημειώσω ότι η συμβολή των διοικήσεων των καταστημάτων ήταν καθοριστική για την διατήρηση του engagement και τη σωστή επικοινωνία.
Ποια είναι τα βασικά θέματα/προβλήματα που οι εργαζόμενοι μοιράζονται μαζί σας αυτό το χρονικό διάστημα;
Από την αρχή νομίζω το θέμα της διασφάλισης της υγείας των εργαζομένων και των οικογενειών τους, ήταν το πρωταρχικό σημείο προβληματισμού. Στη συνέχεια, ειδικά όταν έκλεισαν τα καταστήματα λόγω των μέτρων πρόληψης υπήρξε μια λογική ανησυχία για το μέλλον. Η ιστορία όμως της εταιρίας μας, οι σχέσεις βαθιάς εμπιστοσύνης που υπάρχουν, ο τρόπος που η εταιρία διαχειρίστηκε την κατάσταση τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης ήταν πολύ σημαντικά στοιχεία ώστε να νιώσουν ασφάλεια και αισιοδοξία.
Πιστεύετε ότι αυξήθηκε το άγχος των υπαλλήλων σας; Και αν ναι, σχετικά με τι κυρίως;
Όπως ανέφερα και προηγουμένως, το άγχος υπήρξε και είναι απόλυτα λογικό. Η διοίκηση της εταιρίας μας ωστόσο, η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού και οι διοικήσεις των καταστημάτων προέβησαν στις κατάλληλες ενέργειες και επικοινωνίες προκειμένου πρωτίστως να διασφαλιστεί η ασφάλεια του προσωπικού και δευτερευόντως να καθησυχαστούν για τα υπόλοιπα ζητήματα που απασχολούν και προβληματίζουν τους εργαζομένους μας. Σημαντικό στη σχέση εμπιστοσύνης με τους ανθρώπους μας, είναι ο τρόπος που η εταιρία μας αντιμετώπισε την οικονομική κρίση τα προηγούμενα χρόνια, με διατήρηση θέσεων εργασίας και αμοιβών.
Τι είδους μέτρα πήρε η εταιρεία σας για την υποστήριξη των εργαζομένων σας;
Από την πρώτη στιγμή, εφοδιάσαμε τα καταστήματα μας με αντισηπτικά, αυξήσαμε τη συχνότητα των καθαρισμών, αλλάξαμε τα καθαριστικά που χρησιμοποιούμε και σε όλα τα καταστήματά μας και κάναμε προληπτική ειδική απολύμανση. Υποστηρίξαμε όλους τους συναδέλφους που χρειάζονταν άδεια λόγω του κλεισίματος των σχολείων, αναπροσαρμόσαμε βάρδιες και πριν ακόμα βγουν οι οδηγίες από τον ΕΟΔΥ, συνάδελφοι μας που είχαν γυρίσει από ταξίδι στο εξωτερικό έλαβαν αμειβόμενη άδεια ώστε να μείνουν στο σπίτι τους για αυτοπεριορισμό. Παράλληλα, ακυρώσαμε όλα τα εταιρικά ταξίδια και από την πρώτη στιγμή δόθηκε η οδηγία για την προστασία των συναδέλφων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
Μια πολύ σημαντική ενέργεια που εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από όλους τους συναδέλφους μας ήταν η δημιουργία μιας υπηρεσίας Τηλεφωνικής Ιατρικής Συμβουλευτικής για τον Κορονοϊό που λειτουργούσε ανώνυμα 24/7 με στόχο να νιώσουμε όλοι περισσότερο ασφαλείς και να έχουμε άμεση επικοινωνία με κάποιον Ιατρό σε περίπτωση που χρειαστεί και αντίστοιχη καθοδήγηση.
Σημαντικό στοιχείο ήταν η διαφάνεια και ειλικρίνεια στις επικοινωνίες μας, η άμεση αντίδραση σε ότι ερέθισμα λαμβάναμε ούτως ώστε να νιώθουν όλοι οι συνάδελφοι ότι η εταιρία είναι δίπλα τους και θα κάνει ότι είναι δυνατόν για να τους προστατεύσει.
Κατά την άποψή σας, η ενσυναίσθηση απέκτησε μεγαλύτερη σημασία τώρα;
Νομίζω ναι. Φαίνεται άλλωστε από το πρώτο πράγμα που ρωτάμε πλέον – όχι τι κάνεις; Αλλά πώς είσαι, και αυτό με ειλικρινές ενδιαφέρον.
Ακόμα και σε όσους εργάζονται στο σπίτι, σκέφτεσαι πλέον ότι οι συνθήκες δεν είναι συνηθισμένες. Κάποιος συνάδελφος μπορεί να έχει τα παιδιά του που δεν πάνε σχολείο μαζί, να έχει ψυχολογικό φόρτο λόγω του εγκλεισμού, άγχος για το μέλλον ή για την υγεία της οικογένειας του/της. Όλα αυτά δεν μπορείς να τα ξεχνάς ή να τα αγνοείς.
Η κατάσταση αυτή έφερε τον άνθρωπο – εργαζόμενο στο επίκεντρο αντί για τον εργαζόμενο – άνθρωπο.
Εμείς σίγουρα δεν μπορούμε να μην ευχαριστήσουμε τους συναδέλφους μας στην πρώτη γραμμή των καταστημάτων και τους οδηγούς μας, που ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να εξυπηρετούν τους πελάτες μας, με τον μοναδικό M&S τρόπο.
Θεωρείτε ότι απέκτησε μεγαλύτερη προτεραιότητα η μέριμνα για την ευεξία των εργαζομένων ως συνέπεια της πανδημίας;
Θεωρώ ότι ήταν μια αφορμή για να γίνει προτεραιότητα σε όλους τους οργανισμούς. Πιστεύω ότι στο μέλλον θα δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση στη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο.
Νιώθετε ότι η πανδημία επέδρασε θετικά στην αναβάθμιση του ρόλου της Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού;
Θα ακουγόταν κυνικό να αναζητάς ‘επιβεβαίωση’ του ρόλου σου σε στιγμές κρίσης. Νιώθω, με την εμπειρία μας στην Marks and Spencer, ότι αυτό που επιβεβαιώθηκε ήταν η σημασία του υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος, της εμπιστοσύνης, της διαφάνειας, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης.
Η κατάσταση αυτή έφερε τον άνθρωπο – εργαζόμενο στο επίκεντρο αντί για τον εργαζόμενο – άνθρωπο.
Πιστεύετε ότι ο νέος τρόπος λειτουργίας – εργασίας εξ αποστάσεως – μπορεί ή θα μπορούσε να παραμείνει και μετά το τέλος της πανδημίας ή θα επανέλθουμε στον προηγούμενο τρόπο εργασίας; Θεωρείτε ότι με βάση τη νέα πραγματικότητα θα αλλάξουν και οι δομές των επιχειρήσεων;
Οι νέοι τρόποι εργασίας ήρθαν για να μείνουν. Ξαφνικά ‘έσπασαν’ ταμπού και στερεότυπα. Είδαμε πως σχεδόν όλα μπορούν να γίνουν διαφορετικά (και ίσως πιο εύκολα). Δεν ξέρω αν αυτό θα επηρεάσει τις δομές, σίγουρα όμως θα επηρεάσει τον τρόπο που αλληλοεπιδρούμε και λειτουργούμε.
Πιστεύετε ότι επηρεάστηκε η αποδοτικότητα των εργαζομένων με την εργασία εξ αποστάσεως;
Ίσως δεν είναι η ιδανική περίοδος για να αξιολογήσουμε την αποδοτικότητα της εργασίας εξ αποστάσεως. Το βάθος χρόνου, σε συνδυασμό με τις συνθήκες εγκλεισμού, η παρουσία όλης της οικογένειας στο σπίτι αλλά και για κάποιους οργανισμούς η έλλειψη προετοιμασίας δεν δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την αξιολόγηση της.
Πώς επηρέασε την ηγεσία η πανδημία; Ποια είναι τα pain points στην λειτουργία της επιχείρησης;
Αυτό που λένε ότι στις δυσκολίες γινόμαστε ποιο δυνατοί νομίζω ισχύει και στη δική μας περίπτωση. Η εξαιρετική επικοινωνία σε επίπεδο διοίκησης, η υποστήριξη που είχαμε από την Αγγλία αλλά και η ανταλλαγή εμπειριών με τις άλλες χώρες ήταν σημεία που λειτούργησαν σωστά. Επίσης όμως λειτούργησαν εξαιρετικά οι ομάδες των καταστημάτων.
Ποια είναι τα συμπεράσματα που έχετε βγάλει μέχρι στιγμής από την αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας, τι κάνατε σωστά και τι λάθος;
Ισως είναι νωρίς για συμπεράσματα. Ακόμα δεν έχουμε επανέλθει σε μια κανονικότητα ή μια νέα πραγματικότητα. Σίγουρα στο οικονομικό περιβάλλον θα υπάρξουν εξαιρετικές προκλήσεις στις οποίες θα πρέπει να προσαρμοστούμε. Μη ξεχνάμε ότι αυτή τη φορά δεν θα είναι μια τοπική/εθνική οικονομική κρίση αλλά μια παγκόσμια κρίση με μεγάλες επιπτώσεις.
Έχετε ξεκινήσει να σχεδιάζετε την επόμενη μέρα;
Προγραμματίζουμε για το μέλλον, σχεδιάζουμε μαζί με τους ανθρώπους μας για να επανέλθουμε όλοι μαζί σύντομα και υγιείς. Προς το παρόν, #μένουμε σπίτι (και τρώμε από το www.m-s.gr).
Ο Ιωσήφ Ερρέρα είναι ο HR Business Partner Greece για την Marks and Spencer η οποία λειτουργεί στην Ελλάδα 26 καταστήματα με 570 εργαζόμενους. Έχει πολυετή εμπειρία στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, την οποία και απέκτησε σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες όπως η ΙΚΕΑ και η Carrefour. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού MSc in Human Resources από το Surrey University και Bachelor από το American College of Greece (Deree).