Τι είναι η διερευνητική μάθηση και ποια τα οφέλη της για τα παιδιά μικρής ηλικίας; Ποιες δεξιότητες πρέπει να έχει ένα παιδί τον 21ο αιώνα και πώς μπορούμε να το βοηθήσουμε να τις καλλιεργησει; Είναι το παιχνίδι ένας τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά να εξερευνήσουν, να ανακαλύψουν, να μάθουν, να πειραματιστουν, να αποτύχουν και να γίνουν μικροί επιστήμονες; Πόσο εύκολο είναι να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθησή τους και να βοηθήσουμε να εξελιχθούν και να ωριμάσουν; Και τι χριστουγεννιάτικες δραστηριότητες μπορούμε να οργανώσουμε με τα παιδιά στο σπίτι; Η Χριστίνα Σαρηγιάννη απαντά στις ερωτήσεις μας.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε ένα τέτοιου είδους βιβλιο;
Ως εκπαιδευτικοί εδώ και χρόνια μέσα στις σχολικές τάξεις, ο Δημήτρης και εγώ αφουγκραστήκαμε τη σύγχρονη ανάγκη που υπαρχει, για παραγωγή πρωτότυπου και διαδραστικού εκπαιδευτικού υλικού. Το δικό μας, καθώς απευθύνεται σε παιδιά μικρών ηλικιών, έχει τη μορφή ενός επιστημονικού παραμυθιού, που προσκαλεί τους αναγνώστες να ταξιδέψουν στον κόσμο των φυσικών επιστημών και να εφαρμόσουν οι ίδιοι πειράματα, προκειμένου να αντιληφθούν καλύτερα την πραγματικότητά τους.
Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο;
Το βιβλίο μας απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, δηλαδή σε ηλικίες από 5 έως 9 ετών. Φυσικά απευθύνεται και στους γονείς τους, οι οποιοι μπορουν να περάσουν ποιοτικό χρόνο μαζί τους, υλοποιώντας τα πειράματα και τις δραστηριότητες του βιβλιου. Τέλος, απευθύνεται και στους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας, καθώς μπορούν να το αξιοποιήσουν ως εκπαιδευτικό υλικό στη μαθησιακή διαδικασία, ακολουθώντας μια προσέγγιση ενεργητικής και ανθρωποκεντρικής μάθησης.
Τι είναι η διερευνητική μάθηση και ποια πιστεύετε ότι είναι τα οφέλη της για τα παιδιά μικρής ηλικίας;
Ο γνωστικός ψυχολόγος Bruner πριν αρκετές δεκαετίες διατύπωσε τη θεωρία της ανακαλυπτικής μάθησης και τοποθέτησε στο κέντρο της μαθησιακής διαδικασίας τον μαθητή. Στην προσέγγισή του ο εκπαιδευτικός δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες προβληματισμού, προκειμένου οι μαθητές του να ενεργοποιηθούν και να ανακαλύψουν μόνοι τους το γνωστικό αντικείμενο. Επομένως, είναι μια θεωρία που ευνοεί την αυτενέργεια και τη βιωματική μάθηση, ενώ παράλληλα αναδεικνύει κρυφές δεξιότητες των εκπαιδευόμενων. Τα οφέλη της είναι πολλαπλά για όλες τις ηλικίες μαθητών, εφόσον τους επιτρέπει να εμπλέκονται ενεργά στη μάθηση, να δοκιμάζουν, να συνεργάζονται και μέσω του προσωπικού τους βιώματος να μαθαίνουν.
Ποιες δεξιότητες πιστεύετε ότι πρέπει να έχει ένα παιδί τον 21ο αιώνα και πώς μπορούμε να το βοηθήσουμε να τις καλλιεργησει;
Καταρχάς ένα παιδί στη σύγχρονη εποχή καλείται να μεγαλώσει και να ωριμάσει σε ένα περιβάλλον αρκετά πιεστικό και απαιτητικό, καθώς η καθημερινότητά του είναι γεμάτη από ερεθίσματα και προκλήσεις. Αυτό συχνά του δημιουργεί άγχος και φόβο αποτυχίας. Συνεπώς, ένα παιδί προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας πρέπει όχι μονο να μπορεί να αναπτύξει τη σειρά από δεξιοτητες που προβλέπονται για την ηλικία του, αλλα και αλλες παράλληλα οι οποίες εχουν αναδυθεί λόγω των νέων συνθηκών της σύγχρονης εποχής. Επομένως, ένα παιδί 5-9 ετών περιμένουμε να έχει προσυλλογιστική σκέψη, ανακλητική μνήμη, δημιουργική σκέψη, φιλοπονία, παραγωγικότητα και άλλα. Παράλληλα όμως, να έχει οικολογική συνείδηση, ευελιξία, προσαρμοστικότητα, ψηφιακό γραμματισμό. Για να καλλιεργήσει όλο αυτό το πλήθος των δεξιοτήτων είναι σημαντικό ο εκπαιδευτικός στην τάξη να δημιουργήσει συνθήκες μάθησης με επίκεντρο το παιδί και τις δυνατότητες του. Η θετική ατμόσφαιρα και τα εκπαιδευτικά παιχνίδια ενεργοποιούν το κίνητρο για μάθηση και οδηγούν στην προσωπική ανάπτυξη. Η ανακαλυπτικη μάθηση συμπλέει προς αυτήν την κατεύθυνση, για αυτό και είναι τόσο επίκαιρη στη σύγχρονη εποχή!
Είναι το παιχνίδι ένας τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά να εξερευνήσουν, να ανακαλύψουν, να μάθουν, να πειραματιστουν, να αποτύχουν και να γίνουν μικροί επιστήμονες;
Το δημιουργικό παιχνίδι είναι ένας εξαιρετικός τρόπος εκπαίδευσης των παιδιών, καθώς μαθαίνουν διασκεδάζοντας. Παράλληλα, αγγίζει πτυχές της βιωματικής μάθησης, η οποία πια κρίνεται απαραίτητη στην εποχή μας. Το παιχνίδι όταν γίνεται ο πρωταγωνιστής στη μαθησιακή διαδικασία θωρακίζει τα παιδιά με δεξιότητες και γνώσεις που θα αξιοποιήσουν και στην ενήλικη ζωή τους. Συνεπώς, με το παιχνίδι δημιουργείται μια εξαιρετική συνθήκη μάθησης που επιτρέπει την προσωπική ανάπτυξη.
Πόσο εύκολο είναι να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθησή τους και να βοηθήσουμε να εξελιχθούν και να ωριμάσουν;
Είναι στο χέρι του κάθε γονέα και του κάθε εκπαιδευτικού να αναπτύξει διαδικασίες που επιτρέπουν την καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης και που πυροδοτούν τη δημιουργικότητα. Γι’ αυτό τον σκοπό απαιτείται η αναζήτηση πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού και ευχάριστων δραστηριοτήτων που θα εμπλέξουν το παιδί ενεργά. Ίσως αυτό να είναι χρονοβόρο και κάποιες φορές να μη γίνονται οι κατάλληλες επιλογές, ωστόσο πιστεύω ότι αυτό που έχει σημασία είναι να δείχνουμε στα παιδιά μας ότι είμαστε παρόντες και ότι θέλουμε το καλύτερο για εκείνα. 7. Έχετε λάβει μηνύματα από γονείς ή και δασκάλους αναφορικά με τα πιο αγαπημένα πειράματα των παιδιων; Θέλετε να μας αναφέρετε κάποια από αυτα; Νομίζω ότι όσα πειράματα περιλαμβάνουν κάποια χημική αντίδραση εντυπωσιάζουν περισσότερο τα παιδιά. Για παράδειγμα το μπαλόνι που φουσκώνει μόνο του είναι ένα από αυτά.
Έχετε να προτείνετε κάποιες πιο χριστουγεννιάτικες δραστηριότητες που μπορούν να οργανώσουν στο σπίτι;
Τα Χριστούγεννα είναι μια υπέροχη περίοδος για ξεκούραση και για χαλαρωτικές δραστηριότητες! Προσωπικά προτείνω την κατασκευή ευχετήριων καρτών με χαρτόνια και αυτοκόλλητα! Τα παιδιά έχουν φαντασία και μπορούν να φτιάξουν πολύ όμορφες συνθέσεις! Μια χαριτωμένη ιδέα θα ήταν να φτιάξουν μια ευχετήρια κάρτα με τον μίστερ Κεμ!
