Πώς μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για πιο δύσκολα ζητήματα όπως αυτό της απώλειας και να τα βοηθήσουμε να διαχειριστούν ευαίσθητα θέματα; Είναι εύκολο να καλλιεργήσουμε στα παιδιά αξίες που θα τους ακολουθούν αργότερα στην ενήλικη ζωή τους; Πόσο εύκολο είναι να τους εξηγήσουμε έννοιες όπως ο εκφοβισμός, η αυτοεκτίμηση, η συνεργασία, αλλά και η δύναμη της φιλίας; Υπάρχει τρόπος να κάνουμε τα παιδιά μας πιο ευαίσθητα και πιο «ανοιχτά» στην διαφορετικότητα και να τους μιλήσουμε για την ενσυναίσθηση, αλλά και να τα βοηθήσουμε να κοινωνικοποιηθούν και να πιστέψουν περισσότερο στον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους;
Στο βιβλίο σας «Ο Νόλαν μετράει τα αστέρια» αναφέρεστε στην απώλεια. Πώς μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για πιο δύσκολα ζητήματα όπως αυτό της απώλειας και να τα βοηθήσουμε να διαχειριστούν ευαίσθητα θέματα;
Όποιο και αν είναι το θέμα, ο θάνατος, η ασθένεια, ο αποχωρισμός, ο πόλεμος, κλπ., η δυσκολία είναι η ίδια για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς ή και οιονδήποτε άλλον καλείται να το διαχειριστεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όλοι αναζητούν τον πιο ανώδυνο για τα παιδιά τρόπο, τις κατάλληλες φράσεις και λέξεις ώστε να υπάρξουν οι μικρότερες δυνατές επιπτώσεις. Θα έλεγα πως ένα βιβλίο είναι ίσως ο ιδανικός τρόπος για να πυροδοτήσουμε μια συζήτηση, να ελέγξουμε, να εμβαθύνουμε και να διαχειριστούμε τα συναισθήματα των παιδιών.
Μέσα από τα βιβλία σας περνάτε σημαντικά μηνύματα στα παιδιά. Από πού εμπνέεστε αναφορικά με τα θέματα που επιλέγετε;
Από τα παιδιά μου, τους μαθητές μου, από γνωστούς και αγνώστους, από καθημερινές στιγμές, την επικαιρότητα, ένα ταξίδι, μια διαδρομή… Οτιδήποτε μπορεί να είναι η αφορμή για ένα καινούριο συγγραφικό ταξίδι.
Πιστεύετε είναι εύκολο να καλλιεργήσουμε στα παιδιά αξίες που θα τους ακολουθούν αργότερα στην ενήλικη ζωή τους;
Δεν θα έλεγα ότι είναι ιδιαίτερα εύκολος ο δρόμος και σίγουρα είναι μακρύς. Από την άλλη, ένα παιδί μαθαίνει εύκολα, ασυναίσθητα. Σαν καθρέφτης αντιγράφει τις συνήθειες του άμεσου κοινωνικού του περιβάλλοντος. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε αξίες στην καθημερινότητά μας, ανοίγοντας πόρτες, φωτίζοντας κατευθύνσεις και δρόμους μέσα από τις δικές μας πράξεις. Η στάση ζωής των γονέων, των κηδεμόνων και των εκπαιδευτικών αρκεί για να περάσουν στις παιδικές ψυχές οι πρώτες/βασικές αξίες, ώστε να χτιστούν υγιείς και συγκροτημένοι χαρακτήρες.
Πόσο εύκολο είναι να τους μιλήσουμε για έννοιες όπως ο εκφοβισμός, η αυτοεκτίμηση, η συνεργασία, αλλά και η δύναμη της φιλίας;
Κάθε θέμα έχει τη δυσκολία του και πάντα εξαρτάται από το παιδί και τα βιώματά του. Αλλά η σωστή στάση ζωής και οι πράξεις μπορούν να εμφυσήσουν τις παραπάνω έννοιες. Βασική προϋπόθεση είναι να μην κρύβουμε την ουσία του κάθε προβλήματος και να επιλέγουμε έναν ήπιο για τις παιδικές ψυχές τρόπο ενημέρωσης και προετοιμασίας. Ένα καλό βιβλίο, μια δράση και ένα παιχνίδι μπορούν να συμβάλουν έτσι ώστε να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Υπάρχει πιστεύετε τρόπος να κάνουμε τα παιδιά μας πιο ευαίσθητα και πιο «ανοιχτά» στην διαφορετικότητα και να τους μιλήσουμε για την ενσυναίσθηση;
Παρά τη δική μας τυχόν άποψη ότι τα παιδιά ίσως μην μπορούν να κατανοήσουν άμεσα και σε βάθος τέτοια ζητήματα, αυτά διαθέτουν ένα τρομερό ένστικτο στο να αντιλαμβάνονται τη διαφορετικότητα. Μπορούν να εξοικειωθούν γρήγορα με τη διαφορετικότητα κάθε κατηγορίας και όπου αυτή απαντάται, αρκεί να κληθούν από πολύ μικρή ηλικία να τη γνωρίσουν, να τη διαχειριστούν, να μάθουν να ζουν με αυτή. Η ποικιλία, η αλλαγή, ο πολύχρωμος καμβάς της διαφορετικότητας είναι η ομορφιά της ζωής και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τα εμποδίσουμε τη γνωρίσουν, να την αποδεχθούν και να τη ζήσουν. Στεγανά ενημέρωσης μόνο ζημιά μπορούν να κάνουν στη συγκρότηση των χαρακτήρων τους, διότι αναγκαστικά θα κληθούν σε ώριμη ηλικία να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Η δε κατανόηση των αναγκών των συνανθρώπων τους και η ικανότητα να «μπαίνουν στα παπούτσια των άλλων» συνιστούν ικανότητα που πρέπει να χτίζεται από πολύ νωρίς, ώστε αφενός να αντιλαμβάνονται έγκαιρα το εκάστοτε περιβάλλον στο οποίο καλούνται να εγκλιματιστούν και αφετέρου να είναι πιο άμεσα/ουσιαστικά στις σχέσεις τους και εν τέλει ανθρώπινα στην καθημερινή τριβή τους με διάφορες προσωπικότητες και χαρακτήρες. Ο πιο άμεσος και αποτελεσματικός τρόπος είναι να έχουν καθημερινά διαφορετικά βιώματα και παραδείγματα από το άμεσο κοινωνικό και σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον, η συζήτηση, το βιβλίο και το δημιουργικό παιχνίδι μπορούν να λειτουργήσουν θετικά.
Τα παραπάνω θα συνεισφέρουν στη συνύπαρξή τους με όλους τους ανθρώπους του εκάστοτε περιβάλλοντός τους και την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία.
Υπάρχει τρόπος να τα βοηθήσουμε να κοινωνικοποιηθούν και να πιστέψουν περισσότερο στον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους;
Να πιστέψουμε πρώτα εμείς, οι ενήλικες, σε αυτά. Να μην ξεχνάμε να δείχνουμε πόσο περήφανοι είμαστε. Να χαρίζουμε περισσότερο επιβράβευση παρά επίκριση. Να γελάμε με τα αστεία τους, να αγαπάμε τους φίλους τους, να είμαστε δίπλα τους, πλάι τους και στήριγμά τους. Να στεκόμαστε στο ίδιο ύψος, να τα κοιτάζουμε στα μάτια με βλέμμα καθαρό και αληθινό και να τους τονίζουμε, με κάθε ευκαιρία, ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος.
