Το άγχος, είναι γνωστό και κατανοητό, συχνά ονομάζεται η πληγή της σύγχρονης ύπαρξης. Είτε πρόκειται για τις πολλές ώρες που είμαστε υποχρεωμένοι να δουλεύουμε, είτε για τις αφάνταστα κουραστικές μετακινήσεις μας, ίσως τις αυξανόμενες οικονομικές πιέσεις που δεχόμαστε, ή μια δύσκολη σχέση που έχουμε, μπορεί και απλά γιατί δεν έχουμε αρκετό χρόνο για τον εαυτό μας, κανένας από εμάς δεν έχει πλήρη ανοσία.
Αφήνοντάς το ανεξέλεγκτο, το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους, αύξηση βάρους, ένταση των μυών του σώματος, υψηλή αρτηριακή πίεση, προβλήματα ύπνου και μείωση της σεξουαλικής ορμής, για να αναφέρουμε μερικές συνέπειες, αλλά φυσικά υπάρχουν και άλλες.
Τι συμβαίνει με τον εγκέφαλό μας
Αυτή η φυσιολογική καταπόνηση, που αναφέρεται επιστημονικά ως αλλοστατικό φορτίο, ουσιαστικά καθορίζει το τίμημα που πληρώνει το σώμα μας για να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες συνθήκες που αντιμετωπίζει και θεωρείται ότι σε όλη τη διάρκεια της ζωής, συσσωρεύεται και συντονίζεται σε μεγάλο βαθμό από το κύριο όργανο του σώματος: τον εγκέφαλο.
Μόλις εντοπιστεί ένα αγχωτικό ερέθισμα ή ένα συμβάν στο περιβάλλον, ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται και καθορίζει την κατάλληλη φυσιολογική και συμπεριφορική αντίδραση του οργανισμού.
Έτσι, στέλνει σύνολα οδηγιών σε άλλα μέρη του σώματος, όπως το καρδιαγγειακό, το ανοσοποιητικό και το ενδοκρινικό σύστημα, τα οποία με τη σειρά τους είναι υπεύθυνα για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες του στρες.
Υπάρχουν πολλά εργαλεία στη διάθεσή μας για να κρατήσουμε το άγχος σε απόσταση ή ακόμα και να το αποφύγουμε τελείως.
Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος είναι φαινομενικά έξυπνος, οι ανταποκρίσεις του γενικά προορίζονται να είναι ευεργετικές. Αν έχετε κάνει ιατρικές εξετάσεις, αν έχετε δώσει δημόσια ομιλία ή έχετε παίξει στη σκηνή, τότε θα πρέπει να εξοικειωθείτε με τις συνέπειες της έκκρισης της αδρεναλίνης. Ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση και ο συναγερμός που αισθανόσαστε μέσα σας ανεβαίνουν, προετοιμάζοντάς σας για την εκδήλωση που έρχεται. Με παρόμοιο τρόπο, η απελευθέρωση ορμονών, όπως η κορτιζόλη, μπορεί να ενισχύσει την ανοσολογική λειτουργία του οργανισμού σας στέλνοντας ανοσοκύτταρα σε περιοχές του σώματος, όπου χρειάζονται περισσότερο.
Κι αν το άγχος μου είναι χρόνιο;
Ωστόσο, εάν το άγχος σας γίνει χρόνιο, αυτές οι ίδιες φυσιολογικές ανταποκρίσεις του εγκεφάλου σας μπορούν να καταστούν καταστροφικές. Η πολύ μεγάλη παραγωγή αδρεναλίνης μπορεί να προκαλέσει κόπωση των επινεφριδίων, αφήνοντάς σας διαρκώς κουρασμένο, ανήσυχο και ευερέθιστο. Παρομοίως, οι ίδιοι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση της ανοσοποιητικής λειτουργίας μπορούν στην πραγματικότητα να καταστέλλουν την ανοσολογική λειτουργία, εάν υπερφορτωθούν και τα υψηλά επίπεδα ψυχολογικού στρες μπορούν να επιταχύνουν την κυτταρική γήρανση και να προωθήσουν την πρόωρη εμφάνιση ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.
Το άγχος όχι μόνο τα κάνει γυαλιά καρφιά το σώμα σας, αλλά έχει επίσης άμεσες επιπτώσεις και στον ίδιο τον εγκέφαλο.
Μία ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του εγκεφάλου, ο προμετωπιαίος φλοιός, ρυθμίζει τη δραστηριότητα σε άλλες πιο πρωτόγονες περιοχές του εγκεφάλου, βοηθώντας μας έτσι να αναστείλλουμε ενστικτώδεις ακατάλληλες παρορμητικές κινήσεις με στόχο να επιτευχθεί μια κατευθυνόμενη κατάλληλη συμπεριφορά. Ωστόσο, η έκθεση σε ένα και μόνο αγχωτικό συμβάν μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού, εξασθενίζοντας τον αυτοέλεγχο και μειώνοντας την ικανότητα μνήμης εργασίας.
Ακόμα πιο ανησυχητική, η έρευνα σε ζώα δείχνει ότι το χρόνιο στρες προκαλεί απώλεια δενδριτών (δενδρίτες ονομάζονται ”οι βραχίονες του νευρώνα” που σχηματίζουν μικρές διακλαδισμένες επεκτάσεις και που βγαίνουν από διάφορα μέρη του σώματος των νευρώνων επιτρέποντας στα εγκεφαλικά κύτταρα να επικοινωνούν μεταξύ τους). Η απώλεια αυτή γίνεται τόσο στον προμετωπιαίο φλοιό, όσο και στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη μνήμη και στη λήψη αποφάσεων, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την ανάπτυξη των δενδριτών στην αμυγδαλή, μια περιοχή που εμπλέκεται στον φόβο και την επιθετικότητα. Έτσι, η ικανότητά μας να μαθαίνουμε, να θυμόμαστε και να παίρνουμε αποφάσεις μπορεί να κινδυνεύει από το χρόνιο άγχος και μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένα επίπεδα επιθετικότητας.
Τα καλά νέα για το άγχος
Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε στη διάθεσή μας πολλά εργαλεία για να κρατήσουμε μακριά ή ακόμα και να αποφύγουμε το άγχος. Η άσκηση, η καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η κοινωνικοποίηση, ο χρόνος στην ύπαιθρο, η αποφυγή ανθυγιεινών συνηθειών και φυσικά ο διαλογισμός είναι όλες εξαιρετικές επιλογές. Ο διαλογισμός ειδικότερα όχι μόνο έχει τη δυνατότητα να ανακουφίσει το άγχος, αλλά παρέχει επίσης ένα σύνολο δεξιοτήτων που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αποφύγετε την συσσώρευση του στρες από την αρχή. Εκπαιδεύοντας το μυαλό να είναι λιγότερο αποσπασμένο, πιο ανοιχτό και λιγότερο αντιδραστικό, πιθανότατα θα είναι πιο εύκολο να αφήσετε οποιαδήποτε συσσωρευμένη ένταση να πλεύσει μακριά από σας και εσείς «να της κουνήσετε το μαντήλι» λέγοντάς: Άντε γεια και να σε βλέπουμε σπανίως!
Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.