- Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούμε όλο και πιο συχνά τον όρο ενσυναίσθηση και φαίνεται σαν να γνωρίζουμε όλοι πόσο σημαντική και απαραίτητη είναι για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
- Σύμφωνα όμως με πρόσφατες έρευνες, το επίπεδο της ενσυναίσθησης στην κοινωνία μειώνεται συνεχώς, ενώ το επίπεδο του ατομικισμού και του εγωκεντρισμού αυξάνεται.
Ας δούμε πρώτα τι είναι η ενσυναίσθηση. Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να μπούμε στη θέση του άλλου, να κατανοήσουμε πως νιώθει και ανάλογα να συμπεριφερθούμε.
Η ενσυναίσθηση ( empathy) είναι αποτέλεσμα βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ειδικότερα το περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ή μη της ενσυναίσθησης. Επίσης, λόγω της νευροπλαστικότητας του εγκεφάλου, η ενσυναίσθηση μπορεί να καλλιεργηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αρκεί να το θελήσουμε πραγματικά.
Η ενσυναίσθηση θα πρέπει να διακρίνεται από την απλή συμπάθεια ή συμπόνοια.
Ένα άτομο μπορεί να συμπάσχει ταυτίζοντας τον άλλο με τον εαυτό του, αλλά μπορεί να μην αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα που προκαλούν στο άλλο άτομο τα προβλήματα που προκύπτουν, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να βοηθήσει.
Οι βασικοί πυλώνες της ενσυναίσθησης είναι η ενεργητική ακρόαση και η αυθεντικότητα.
Η ενεργητική ακρόαση είναι μια δεξιότητα επικοινωνίας. Ακούω ενεργητικά σημαίνει ακούω με γνήσιο ενδιαφέρον, ακούω χωρίς να κρίνω, ακούω και εστιάζω σε αυτά που μου λέει ο άλλος.
Προσπαθώ να καταλάβω πως νιώθει ο άλλος και όχι πως θα ένιωθα εγώ στη θέση του.
Αυθεντικότητα είναι η ειλικρινής επικοινωνία πρώτα από όλα με τον εαυτό μας . Η αυθεντικότητα βοηθά το άτομο να αναπτύξει μια ισχυρή εσωτερική πυξίδα. Όταν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, μαθαίνουμε να εμπιστευόμαστε τα συναισθήματά μας καθώς και να τα εκφράζουμε. Η αυθεντικότητα μας φέρνει πιο κοντά στους άλλους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να ενισχύουμε την ενσυναίσθησή μας.
Κάνοντας μια ειλικρινή συζήτηση με τον εαυτό μας και απαντώντας στις ερωτήσεις που ακολουθούν, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την ενσυναίσθηση μας. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν τα παρακάτω:
- Πόση κατανόηση έχουμε στη διαφορετικότητα, πως φερόμαστε στους άλλους, πόσο συχνά σχολιάζουμε , πόσο επικριτικοί είμαστε;
- Πως φερόμαστε στον εαυτό μας, πως μιλάμε για τον εαυτό μας; Πόση αυτοσυμπόνια έχουμε για εμάς τους ίδιους;
Για να αυξήσουμε την ικανότητα μας για ενσυναίσθηση είναι απαραίτητο να σταματήσουμε να είμαστε επικριτικοί πρώτα με τον εαυτό μας και μετά με τους άλλους.
- Φερόμαστε με καλοσύνη στου άλλους; Οι καθημερινές απλές πράξεις ευγένειας προς τους άλλους, βελτιώνουν τα επίπεδα ενσυναίσθησης.
- Χρησιμοποιούμε την ενεργητική ακρόαση για να καταλάβουμε τον άλλον; Ακούμε για να καταλάβουμε ή για να πούμε αυτά που σκεφτόμαστε εμείς;
- Όταν διαφωνούμε με κάποιον, επιχειρούμε να κατανοήσουμε την οπτική του ή απλά εμμένουμε στις δικές μας θέσεις και ο άλλος αυτόματα θεωρείται εχθρός;
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η ενσυναίσθηση δεν στηρίζεται μόνο στη λεκτική συμπεριφορά, γιατί δεν είναι απαραίτητο πάντα κάτι να λέμε σε ένα φίλο που απευθύνεται σε εμάς για ένα θέμα που τον απασχολεί.
Η εξωλεκτική συμπεριφορά όπως ένα ζεστό βλέμμα, ένα χάδι ή ακόμα και η σιωπή, είναι προτιμότερη από μια διεκπεραιωτική ή αμήχανη απάντηση.
Τέλος, αν σταματήσουμε να εστιάζουμε μόνο στον εαυτό μας και αντικαταστήσουμε το εγώ με το εμείς, τότε θα πετύχουμε να βελτιώσουμε την ενσυναίσθηση μας. Η ικανότητα της ενσυναίσθησης είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ, σε αυτή τη γεμάτη ανασφάλειες και αβεβαιότητα εποχή που ζούμε. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με την ενεργητική ακρόαση και την αυθεντικότητα που τόσο μας λείπουν!
Συμπερασματικά
Η ενσυναίσθηση δεν είναι απλώς ένα θέμα συζήτησης και μια τάση που βρίσκεται στην παγκόσμια επικαιρότητα. Αξίζει να υιοθετηθεί και να καλλιεργηθεί, για το καλό το δικό μας και πάνω απ όλα της κοινωνίας που ζούμε, εμείς και τα παιδιά μας.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ:
Rogers, J. (2008) Coaching Skills: A Handbook. Berkshire, UK: Open University Press /McGraw-Hill.
Siegel, D. (2010) Mindsight: Transform Your Brain with the New Science of Empathy: Goodreads author.
Αρχική δημοσίευση από τη Δώρα Φούντα στο fotinigeorgiou.gr.