Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή ευλογημένη και τα σύμβολά τους είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη γιορτή. Γιορτάζεται από περισσότερους ανθρώπους σε πολλά μέρη του κόσμου και περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χριστιανική γιορτή. Γι’ αυτό δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς από τον πλούτο των εύκολα αναγνωρίσιμων Χριστουγεννιάτικων συμβόλων που τα αντιπροσωπεύουν.
Ας δούμε τα πιο γνωστά χριστουγεννιάτικα σύμβολα με μια σύντομη περιγραφή της προέλευσης ή της σημασίας τους:
Το στεφάνι
Είναι ένα από τα σύμβολα των Χριστουγέννων που παραδοσιακά κρεμιέται στην εξώπορτα του σπιτιού τις γιορτές των Χριστουγέννων, έχει παγανιστική αλλά και χριστιανική σημασία, είναι σύμβολο της αιωνιότητας, μας προστατεύει από τα κακά πνεύματα και μας φέρνει καλή τύχη.
Το στεφάνι είναι συνήθως δεμένο με κόκκινες κορδέλες που εκφράζουν τη χαρά και αειθαλή φύλλα του αντιπροσωπεύουν την αιώνια ζωή που έχει υποσχεθεί σε όσους είναι πιστοί στον Ιησού Χριστό. Το κυκλικό σχήμα του συμβολίζει τον κύκλο της ζωής αλλά και το αγκάθινο στεφάνι που του είχαν τοποθετήσει οι Ρωμαίοι που τον χλεύασαν για τον ισχυρισμό του ότι είναι ο «Βασιλιάς των Εβραίων». Eίναι συνεχιστής του Advent Wreath (γερμανικό έθιμο) το στεφάνι του οποίου έχει 4 κεριά που συμβολίζουν τους Προφήτες, τη Βηθλεέμ, τους Ποιμένες και τους Αγγέλους. Το άναμμα κάθε κεριού αντιστοιχεί σε μια στιγμή προσευχής.
Οι καμπάνες
Υποστηρίζεται ότι οι καμπάνες χτυπούσαν μια ολόκληρη ώρα για να διώξουν τα κακά πνεύματα την παραμονή της γέννησης του Χριστού. Παραδοσιακά, οι καμπάνες χτυπούσαν για να αναγγείλουν έναν θάνατο και αυτές οι καμπάνες των Χριστουγέννων ανήγγειλαν το θάνατο όλων των κακών πνευμάτων που απωθούνται από τον θόρυβο.
Η σκηνή της Γέννησης
Αναπαριστά τη φάτνη του Μωρού Ιησού, η οποία τοποθετήθηκε μετά τη γέννησή του σε έναν στάβλο στη Βηθλεέμ. Αφού έλαβε άδεια από τον Πάπα, ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης έχτισε την πρώτη Χριστουγεννιάτικη σκηνή της Γέννησης το 1224 σε μια σπηλιά έξω από την πόλη Greccio της Ιταλίας. Ήταν μια ζωντανή σκηνή που σηματοδότησε την ιστορία της αρχικής Γέννησης.
Το ου
Το ου είναι θάμνος που ξεχωρίζει για τους κόκκινους γυαλιστερούς καρπούς του που ξεπροβάλλουν μέσα από τα γυαλιστερά δερματώδη και ενίοτε αγκαθωτά φύλλα του που συμβολίζουν την ειρήνη και τη χαρά. Πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές ικανότητες για τους ανθρώπους. Προστατεύει το σπίτι και τους ιδιοκτήτες του από κακές γλώσσες. Στη χώρα μας, το ου είναι γνωστό και με τη λαϊκή ονομασία αρκουδοπούρναρο. Κάποιοι μύθοι υποστηρίζουν ότι το ου φύτρωσε για πρώτη φορά στις πατημασιές του Χριστού, ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι τα αγκαθωτά φύλλα του αλλά και οι κόκκινοι καρποί του συμβολίζουν τα μαρτύριά του. Σε κάθε περίπτωση έχει συνδεθεί με τη μεγαλύτερη γιορτή αγάπης στον κόσμο, τα Χριστούγεννα και αποτελεί αγαπημένο στολίδι για το σπίτι μας την εορταστική περίοδο.
Το γκι ή ιξός
Το φυτό επιβιώνει παρασιτικά σε πολλά είδη δένδρων και ξεχωρίζει για τους μικρούς διαφανείς στρογγυλούς καρπούς του που μοιάζουν με μαργαριτοφόρα όστρακα του βυθού των θαλασσών. Το γκι είναι ένα φυτό που εμπεριέχει πολλούς συμβολισμούς. Στο γαλατικό χωριό του Αστερίξ, ο σοφός Δρυΐδης παρασκεύαζε από το γκι το παντοδύναμο μαγικό φίλτρο μέσα στο ιερό καζάνι του. Είναι το φυτό των Δρυίδων, που είδαν σε αυτό ένα θαυματουργό φυτό, ικανό να θεραπεύσει όλες τις παθήσεις. Αυτό το φυτό με τις πολλαπλές αρετές, θα κριθεί παγανιστικό από τους χριστιανούς τον 4ο αιώνα. Κατά τον Μεσαίωνα το γκι θεωρήθηκε το μαγικό κλωνάρι των ερωτευμένων κι όποιοι φιληθούν κάτω από τα κλαδιά του μένουν για πάντα μαζί.
Ο κισσός
Με το αειθαλές αυτό φυτό στολίζονται συχνά κάποια σπίτια εξαιτίας της αειθαλούς ιδιότητάς τους. Κρατάνε το καταπράσινο μεγαλείο τους όλον τον χειμώνα, το οποίο συμβολίζει την αντοχή, την υπόσχεση, την ελπίδα και τη ζωτικότητα ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες.
Το τριαντάφυλλο των Χριστουγέννων
Το χριστουγεννιάτικο τριαντάφυλλο είναι εγγενές στα βουνά της κεντρικής Ευρώπης και καλλιεργείται επίσης στην Αγγλία. Σε αντίθεση με τα περισσότερα τριαντάφυλλα που ανθίζουν το καλοκαίρι, το χριστουγεννιάτικο τριαντάφυλλο ανθίζει μόνο το χειμώνα.
Ο θρύλος λέει ότι μια βοσκοπούλα που είδε τους τρεις σοφούς να φέρνουν τα δώρα για τον νεογέννητο βασιλιά ξέσπασε σε κλάματα γιατί δεν είχε τίποτα να του δώσει. Ένας άγγελος τη λυπήθηκε και μετέτρεψε το χιόνι σε όμορφα λευκά τριαντάφυλλα που τελικά ονομάστηκαν Χριστουγεννιάτικα Τριαντάφυλλα.
Τα αστέρια
Στη χριστιανική παράδοση τα αστέρια που φωτίζουν τη νύχτα, συμβολίζουν τη γέννηση του Χριστού και κατά συνέπεια την ελπίδα και το φως στο σκοτάδι που περιμένουμε να δούμε όταν βρισκόμαστε σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας.
Άγγελοι
Οι άγγελοι τονίζονται ιδιαίτερα ως παρουσία στη γέννηση του Ιησού και ως σύμβολα της δύναμης του Θεού και της αγάπης για τους ανθρώπους. Στην Αγία Γραφή ο άγγελος καλύπτει τον άνθρωπο με τα φτερά του και κάτω από τα φτερά του ο άνθρωπος θα βρει καταφύγιο και η πίστη του θα είναι η ασπίδα του και η ορμή του. Για αυτούς τους λόγους παίζουν μεγάλο ρόλο στη γιορτή των Χριστουγέννων και δεν είναι περίεργο που τους βλέπουμε παντού. Ο κόσμος συνήθιζε να τοποθετεί αγγέλους στην κορυφή των δέντρων για να τονίσει τη σημαντική φύση τους και για να διώξει τα κακά πνεύματα από το σπίτι. Στην αρχή, τα στολίδια αυτά φτιάχνονταν σε κάθε σπίτι από απλά υλικά, και γύρω στο 1800 άρχισαν να φτιάχνουν στη Γερμανία γυάλινους αγγέλους για να στολίζουν τα δέντρα σε όλον τον κόσμο.
Η Πουανσέτια ή αλεξανδρινό
Το αλεξανδρινό, που ονομάζεται επίσης το αστέρι των Χριστουγέννων, είναι ένα φυτό ιθαγενές στο Μεξικό. Ο θρύλος λέει ότι έγινε το μεξικάνικο λουλούδι των Χριστουγέννων όταν μια νεαρή κοπέλα από έναν φτωχό αγρότη θέλησε να φέρει ένα δώρο στην Παναγία την παραμονή των Χριστουγέννων. Καθώς αυτό το νεαρό κορίτσι δεν είχε τίποτα να δώσει, ένας άγγελος της είπε να μαζέψει αγριόχορτα που από θαύμα μετατράπηκαν σε όμορφα κατακόκκινα λουλούδια.
Το όνομα poinsettia προέρχεται από τον Joel R. Poinsett, ο οποίος, από το 1825 έως το 1829, ήταν ο πρώτος Αμερικανός πρεσβευτής στο Μεξικό. Έστειλε δείγματα αυτού του νέου φυτού στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου άκμασε. Προς τιμήν του, αυτό το φυτό ονομάστηκε Poinsettia. Σε ανάμνηση του θανάτου του Joël Poinsett (12 Δεκεμβρίου 1851), οι ΗΠΑ καθιέρωσαν την Εθνική Ημέρα Poinsettia στις 12 Δεκεμβρίου.
Χριστουγεννιάτικο δέντρο
Ένα από τα σύμβολα του χριστουγεννιάτικου δώρου σχεδόν στο 100% των οικογενειών. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι ένας στολισμός από παγανιστικές παραδόσεις που εκχριστιανίστηκαν από τις εκκλησίες κατά τον Μεσαίωνα και γενικεύτηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτή η παράδοση από την Αλσατία συνδέεται συχνά με χριστουγεννιάτικα δώρα.
Χριστουγεννιάτικα κεριά και φωτάκια
Τα κεριά προστέθηκαν στο χριστουγεννιάτικο δέντρο παριστάνοντας τα αστέρια στη γέννηση του Ιησού κατά την εποχή των Χριστουγέννων στο Μεσαίωνα, όπου ένα μεγάλο κερί συμβόλιζε το αστέρι της Βηθλεέμ. Επίσης, ένα αναμμένο κερί τα Χριστούγεννα ήταν το σύμβολο της τύχης και του μέλλοντος του σπιτιού. Συνεπώς, τα φωτάκια των δέντρων είναι μια μοντέρνα εκδοχή αυτών των κεριών.
Το κούτσουρο Yule ή Χριστόξυλο
Ο μύθος λέει ότι τα κούτσουρα Yule χρησίμευαν ως καύσιμο για τον ήλιο, γι’ αυτό συμβόλιζαν το φως του ήλιου, τη ζεστασιά και την αναζωογονητική δύναμη.
Το κούτσουρο Yule έπρεπε να είναι το πιο διαλεκτό και μεγάλο κούτσουρο και έπρεπε να καίγεται να καεί στο τζάκι του σπιτιού κατά την παραμονή των Χριστουγέννων για τουλάχιστον δώδεκα ώρες όχι μόνο για να φύγουν οι καλικάτζαροι αλλά και για να ζεσταθεί ο Χριστός. Υπήρχαν όμως αυστηροί κανόνες για τη χρήση του. Δεν μπορούσε να αγοραστεί αλλά έπρεπε να ληφθεί ως δώρο. Επίσης έπρεπε να προέρχεται από ένα δέντρο που φύτρωνε στη γη του ιδιοκτήτη του σπιτιού. Η οικογένεια το έραινε με αμύγδαλα και καρύδια, με ξηρούς, δηλαδή, καρπούς της περασμένης πλέον χρονιάς
Τα δώρα των Χριστουγέννων
Το έθιμο της ανταλλαγής δώρων την ημέρα των Χριστουγέννων είναι πιθανότατα ρωμαϊκής προέλευσης: οι Ρωμαίοι είχαν μάλιστα το έθιμο να ανταλλάσσουν δώρα για το τέλος του χρόνου και με αφορμή άλλους εορτασμούς των δώρων της Πρωτοχρονιάς, γιορτές που οφείλουν το όνομά τους στους η σαβίνη θεά Στρένια. Στην αρχή, αυτά ήταν μικρά κλαδιά από δάφνες, ελιές και συκιές, αλλά σύντομα αντικαταστάθηκαν από πραγματικά δώρα. Όταν οι Χριστιανοί υιοθέτησαν αυτή την ανταλλαγή δώρων, ισχυρίστηκαν ότι αντιπροσώπευε τα δώρα του χρυσού, του λιβανιού και του μύρου που έκαναν οι Μάγοι της Ανατολής όταν ήρθαν να αποτίσουν φόρο τιμής στο νεογέννητο, τον Ιησού Χριστό. Αυτή η ανταλλαγή δώρων συνδέεται επίσης με τον συμβολισμό του Θεού που προσφέρει τον μονογενή Υιό του στους ανθρώπους.
Χριστουγεννιάτικα χρώματα
Υπάρχουν πολλά χρώματα που συνδέονται με τα Χριστούγεννα, αλλά τα πιο κοινά μεταξύ τους είναι το κόκκινο, το πράσινο, το λευκό και το χρυσό.
-Το κόκκινο συμβολίζει τη γιορτή και τον ενθουσιασμό καθώς και τη φωτιά, το αίμα και τη φιλανθρωπία.
-Το πράσινο συμβολίζει τη φύση, τη νεότητα και την ελπίδα της αιώνιας ζωής.
-Το λευκό συμβολίζει το φως, την αγνότητα, τη χαρά και τη δόξα.
-Ο χρυσός συμβολίζει το φως του ήλιου και τη λάμψη του στεφανιού Advent.
Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.
Διάβασε ακόμα:
25 Μικροβήματα για πιο Thrive Χριστούγεννα
Τα Χριστούγεννα έρχονται ξανά στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος