Αν είμαστε τυχεροί, έχουμε περίπου 30.000 ημέρες ζωής. Δεδομένου ότι ο χρόνος μας είναι συγκεκριμένος, πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερες στιγμές χαράς; Η χαρά είναι ένα από τα πιο δυνατά συναισθήματα. Και είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντίδοτο στην επαγγελματική εξουθένωση. Αν η εταιρική κουλτούρα ευεξίας θα αποτελεί κομμάτι του εργασιακού περιβάλλοντος εργασίας στο μέλλον, ένας από τους βασικούς της πυλώνες πρέπει να είναι η χαρά.

Η προέλευση της λέξης χαράς (“joy”) βρίσκεται στον 13ο αιώνα και προέρχεται από τη γαλλική λέξη joie, που σημαίνει διασκέδαση, ευχαρίστηση, ευτυχία. Συνδέεται επίσης με τη λατινική λέξη gaudere, ή rejoice, που σημαίνει πως η χαρά αποτελεί μία πράξη που μπορούμε να κάνουμε. Και σε αντίθεση με την ευτυχία, που μερικές φορές μπορεί να μοιάζει μακρινή, η χαρά βρίσκεται στην (κάθε) στιγμή. Και η χαρά δεν μας κάνει απλά να νιώθουμε καλά. Σύμφωνα με το Mental Health America, μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους, να μειώσει τις ορμόνες του στρες, να βελτιώσει την υγεία της καρδιάς, ακόμα και να μας απαλύνει τον πόνο.

Και ενώ μπορούμε να βρούμε τη χαρά στη μοναξιά, το κοινωνικό κομμάτι είναι εξίσου σημαντικό. Όπως υποστηρίζει ο ψυχίατρος του Harvard Medical School, Dr. George Vaillant “η χαρά έχει να κάνει με τη σύνδεσή μας με τους άλλους”. Ο Vaillant είναι ο επικεφαλής ερευνητής της περίφημης έρευνας του Harvard, Grant Study. Μίας 75ετούς έρευνας που πραγματοποιήθηκε με στόχο να αναγνωρίσει τους παράγοντες πρόβλεψης της υγείας και της ευεξίας. Και αυτό που ανακάλυψε η ομάδα του Vaillant ήταν ότι πιο σημαντικές από τα γονίδια, τα χρήματα ή τη φήμη, είναι οι στενές μας σχέσεις που βασίζονται στο αίσθημα της χαράς.

Υπάρχει και κάτι άλλο πολύ σημαντικό για την χαρά – είναι μεταδοτική. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Nicholas Christakis, “όταν κάνεις θετικές αλλαγές στη ζωή σου, ο αντίκτυπος αυτών επηρεάζει και τους γύρω σου”. 

Γι’ αυτόν το λόγο η χαρά είναι είναι τόσο σημαντικό εργαλείο στη δουλειά – έχει μία μαγική δύναμη που βοηθάει τις ομάδες και τις εταιρείες να θέτουν φιλόδοξους στόχους και να τους υλοποιούν, χωρίς να φλερτάρουν με την επαγγελματική εξουθένωση. Έρευνα του Warwick University ανακάλυψε ότι η χαρά και η ευτυχία αυξάνουν την αποδοτικότητα των ανθρώπων κατά 12%. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας της έρευνας, Daniel Sgroi, “ένας χαρούμενος εργαζόμενος διαχειρίζεται τον χρόνο του πιο αποτελεσματικά, αυξάνοντας μάλιστα τον ρυθμό εργασίας χωρίς ωστόσο να το κάνουν εις βάρος της ποιότητας”. 

Έρευνα του Shawn Achor, συγγραφέα του The Happiness Advantage, ανακάλυψε ότι όταν ο εγκέφαλός μας υιοθετεί μία θετική στάση, τότε είμαστε 31% περισσότερο αποδοτικοί σε σχέση με μία αρνητική στάση ή αν ήμασταν αγχωμένοι. Σύμφωνα με έκθεση του Institute for Healthcare Improvement (IHI), η χαρά στον κόσμο της ιατρικής δεν αυξάνει απλά την αποδοτικότητα και μειώνει το κόστος, αλλά οδηγεί και σε λιγότερα ιατρικά λάθη και σε καλύτερα αποτελέσματα αναφορικά με τους ασθενείς. Όπως μάλιστα δηλώνει ο IHI President Emeritus Dr. Donald Berwick, “στη δουλειά μας και σε ό,τι αφορά στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η χαρά δεν είναι απλά σημαντική, είναι καθοριστικής σημασίας”.

Αυτή η καθοριστική σημασία της χαράς, έπαιξε σημαντικό ρόλο και στην ανακάλυψη του εμβολίου της Pfizer. Στο νέο του βιβλίο με τίτλο Moonshot: Inside Pfizer’s Nine-Month Race to Make the Impossible Possible, ο CEO της Pfizer, Albert Bourla τονίζει πόσο απαραίτητο ήταν το αίσθημα της χαράς και πόσο τους βοήθησε να επιταχύνουν και να διαθέσουν το εμβόλιο της Pfizer κατά του Covid σε χρόνο ρεκόρ. Για την ακρίβεια, η χαρά αποτελεί μία από τις βασικές αξίες της Pfizer, μαζί με το θάρρος, την ικανότητα και την ισότητα.

Ο καθένας αξίει να απολαμβάνει το αίσθημα της χαράς στη δουλειά του. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε ημέρα κάθε task θα είναι διασκεδαστικό. Στην Thrive ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους μας να λένε τη γνώμη τους (στο πλαίσιο μίας κουλτούρας εσυναίσθησης και ειλικρίνειας): αν η δουλειά τους έχει σταματήσει να τους γεμίζει, τους ενθαρρύνουμε να αναζητήσουν κάποιον άλλο ρόλο στην Thrive που θα ξαναφέρει τη χαρά στη ζωή τους – ή να αναζητήσουν μία δουλειά εκτός εταιρείας.

Και άλλες εταιρείες αναγνωρίζουν τη μοναφική αυτή δύναμη της χαράς να σχηματοποιεί εταιρικές κουλτούρας καινοτομίας. Η Airbnb έχει κάνει θεσμό την ιδέα της χαράς, δημιουργώντας μάλιστα την θέση του Chief Happiness Officer, κάτι που όπως λέει το Γαλλικό business school HEC “δεν αποτελεί απλά μία μόδα, αλλά μία μακροπρόθεσμη επένδυση που δίνει νόημα στη δουλειά”. Στη SAP, αυτό το ρόλο τον έχει ο Toby Haug, ο επίσημος τίτλος του οποίου είναι “Head of Humanizing Business,” με αποστολή να “διαχειρίζεται την κάθε αλλαγή προσδοκιών σε ένα μελλοντικό περιβάλλον εργασίας, έτσι ώστε να ενισχύεται η δέσμευση, η χαρά και η αποδοτικότητα”. Όπως αναφέρει ο Haug, “πολλοί ακόμη θεωρούν ότι η δουλειά και η ζωή είναι δύο ξεχωριστοί τομείς. Κι όμως. Έχουμε μία ζωή, μέρος της οποίας είναι η δουλειά. Αν δεν είμαστε καλά και ευτυχισμένοι, αυτό έχει άμεση επίπτωση και στη δουλειά και στο σπίτι”. Και ενώ η δουλειά αποτελεί σημαντικό μέρος της ζωής, δεν θα πρέπει να παίρνει τη θέση της. Όπως αναφέρει η Chief Well-being Officer της Deloitte, Jen Fisher, είναι καιρός να αφήσουμε πίσω μας την λανθασμένη ιδεά της “ισορροπίας προσωπικής και επαγγελματικής ζωής” και να εστιάσουμε στην “προσωπική και επαγγελματική ενσωμάτωση”. Και η χαρά είναι το κλειδί και για την δουλειά και για το σπίτι.

Όλο και περισσότερες εταιρείες αντιλαμβάνονται ότι η δουλειά μπορεί να περιλαμβάνει και την χαρά, όχι μόνο την αποδοτικότητα, όπως όμως δείχνει η Μεγάλη Παραίτηση, έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για να δημιουργήσουμε κουλτούρες ευημερίας στη δουλειά, στις οποίες η χαρά έχει σημαντικό ρόλο.

Όπως αναφέρει ο managing partner των A.T. Kearney, Alex Liu, οι εταιρείες επενδύουν πάντα στην τεχνολογία για να συνδέσουν τους πελάτες είτε με τους εργαζομένους τους, είτε μεταξύ τους, ωστόσο πολλές από αυτές παραβλέπουν τους πιο σημαντικούς τρόπους σύνδεσης. “Οι επικεφαλής των εταιρειών σκέφονται μία σημαντική συμφωνία που αφορά στην επιτυχία, αλλά πολύ σπάνια στη χαρά” σημειώνει ο Liu. “Επομένως πολύ λίγοι από αυτούς γνωρίζουν το “κενό χαράς (joy gap) στον οργανισμό του και τη συνεπακόλουθη έλλειψη διαπροσωπικών επαφών και την έλλειψη στοχοθεσίας των ομάδων. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει. Η χαρά μπορεί να μας ωφελήσει τόσο πολύ όσο και τη τεχνολογία αν φυσικά της το επιτρέψουμε”.

Το να κλείσουμε αυτό το κενό στον οργανισμό μας, είναι μία από τις μεγαλύτερές μας ευκαιρίες. Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε για να έρθει κάτι που θα πυροδοτήσει τη χαρά – μπορούμε εμείς να την πυροδοτήσουμε. Όπως αναφέρει η Lisa Feldman Barrett, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Northeastern, δεδομένου ότι ο εγκέφαλός μας δημιουργεί συναισθήματα από από φυσιολογικά σημάδια, φροντίζοντας τον εαυτό μας, αυξάνουμε τα θετικά σημάδια: “μπορείς να κοιμηθείς περισσότερο. Μπορείες να φας σωστά και να κάνεις γυμναστική”. Μπορούμε επίσης να προετοιμάσουμε τον εαυτό μας για περισσότερη χαρά, εξασκώντας τα συναισθήματα που θέλουμε να έχουμε. “Αν ξέρεις ότι ο εγκέφαλός σου χρησιμοποιεί το παρελθόν για να φτιάξει το παρόν” λέει η Barrett, “τότε μπορείς να αρχίσεις να καλλιεργείς τα θετικά συναισθήματα από σήμερα, έτσι ώστε ο εγκέφαλός σου να μπορεί αυτόματα να χρησιμοποιεί αυτή τη γνώση για να φτιάχνει συναισθήματα”. Είναι μία επένδυση για έναν πιο χαρούμενο τρόπο σκέψης στο μέλλον.

Είναι μία αλλαγή τρόπου σκέψης – από ένα παθητικό βίωμα της χαράς, σε μία ενεργή εξάσκησή της. Εξασκώντας τη χαρά, εκπαιδεύουμε και τον εγκέφαλό μας να βελτιώνεται ως προς την αναζήτησή της, έτσι ώστε να μας γίνει συνήθεια, με τον ίδιο τρόπο που δημιουργούμε τον μυ της μνήμης όταν εξασκούμαστε σε ένα σπορ ή ένα μουσικό όργανο. “Ο εγκέφαλός σου δημιουργεί νέες συνδέσεις που σε βοηθούν να καλλιεργείς πιο εύκολα και πιο αυτόματα τέτοιου είδους συναισθήματα στο μέλλον” υποστηρίζει η Barrett.

Ενώ αντιλαμβανόμαστε τη χαρά σαν ένα είδος διαμεσολαβητή για την δημιουργία θετικών συναισθημάτων, ερευνητές, συμπεριλαμβανομένου της Belinda Campos από το University of California, έχουν χωρίσει τα θετικά συναισθήματα σε ένα γενεαλογικό δέντρο (“family tree”). Πέρα από τη χαρά, υπάρχουν και τα κοντινά τις ξαδέρφια, όπως η ευγνωμοσύνη και το δέος. Και ένα από τα βασικά οφέλη που έχουν όλα αυτά είναι ότι μας βοηθούν να αλλάξουμε νοοτροπία και να υιοθετήσουμε μία σκεφτόμενοι πέρα από τον εαυτό μας: “τα θετικά συναισθήματα,” λέει η Campos, “είναι αυτά που σε βοηθούν να σκεφτείς τους άλλους – πέρα από τον εαυτό σου”.

Μία συγκεκριμένη και συγκινητική έκφραση χαράς, ήταν κατά την διάρκεια της συνεδριάσης της γερουσίας αναφορικά με το χρίσμα της Δικαστή Ketanji Brown Jackson για το Ανώτατο Δικαστήριο. Η φωτορεπόρτερ Sarahbeth Maney έβγαλε μία φωτογραφία που έδειχνε την κόρη της Δικαστού Jackson, Leila, να αστράφτει από χαρά, βλέποντας τη μητέρα της. Ήταν ένα ζωντανό παράδειγμα kvelling, μίας από τις αγαπημένες μου Εβραϊκές λέξεις που σημαίνει ξέσπασμα υπερηφάνειας. Ήταν επίσης και μία ζωντανή υπενθύμιση – όπως εξήγησε η φωτορεπόρτερ αφού η φωτογραφία έγινε viral – ότι υπάρχει μία φυλετική ανισότητα σε ό,τι αφορά στις απεικονίσεις χαράς στα media. “Αναζητώ την χαρά και σε αυτή την κοινότητα και προσπαθώ να την εκπροσωπώ όσο περισσότερο μπορώ” δήλωσε. “Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε δει πολλές εικόνες χαράς ή υπερηφάνειας έγχρωμων ανθρώπων. Η εικόνα της Leila απέναντι στην Δικαστή Jackson ήταν τόσο χαρούμενη που ήθελα να την δουν και άλλοι”.

Η ευγνωμοσύνη είναι ένα ακόμη πολύ ισχυρό εργαλείο που μπορεί να φέρει περισσότερη χαρά στη ζωή μας. Ο τρόπος που χρησιμοποιώ εγώ και τον έχω δανιστεί από την κόρη μου Christina, είναι πριν πάω για ύπνο να σημειώνω μερικά πράγματα για τα οποία είμαι ευγνώμων. Το να μοιράζεσαι μάλιστα τη λίστα ευγνωμοσύνης με τους φίλους σου, μπορεί να ενισχύσει την δύναμή της – πάλι βλέπουμε την διαφορά μεταξύ του να αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη και να την εξασκείς. Αποτελεί επίσης ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις εταιρείες, όπως λέει η Campos. “Αυτό που έχουμε δει μέχρι στιγμής είναι ότι αρέσει στους ανθρώπους να γράφουν όλα εκείνα που εκτιμούν στους άλλους και να τα μοιράζονται μαζί τους,” εξηγεί η ίδια. “Λειτουργεί σαν ένας δεσμός επιβεβαίωσης”.

Είναι πολύ σημαντικό να διευκρινίσουμε με το να καλλιεργούμε τη χαρά, δεν σημαίνει ότι δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να είναι στενοχωρημένος. Στην πραγματικότητα, η χαρά συνδέεται με αυτά τα συναισθήματα. Αυτό πραγματεύεται και το νέο βιβλίο της Susan Cain, Bittersweet: How Sorrow and Longing Make Us Whole. Όπως αναφέρει η Cain, είναι “η αναγνώριση του φωτός και του σκοταδιού, της γέννησης και του θανάτου, του πικρού και του γλυκού – ότι είναι συνδεδεμένα για πάντα.” Τείνουμε να σκεφτόμαστε την εποχή μας ως στενάχωρη και γεμάτη κακοτυχία, κάτι που προέρχεται από μία εξιδανικευμένη κατάσταση χαράς και ευτυχίας. Όπως όμως σημειώνει η Cain, “οι ιστορίες μας της απώλειας και της απόστασης, αποτελούν επίσης ένα σημείο αναφοράς μαζί με εκείνες που αφορούν την δουλειά των ονείρων μας, το να ερωτευτούμε ή να κάνουμε παιδιά. Και τα υψηλότερα επίπεδα δέους και χαράς, θαύματος και αγάπης, νοήματος και δημιουργικότητας, προκύπτουν από αυτήν την γλυκόπικρη γεύση της πραγματικότητας. Και τα βιώνουμε όχι επειδή η ζωή είναι τέλεια, αλλά επειδή δεν είναι”.

Επομένως, επιτρέποντας στον εαυτό μας να βιώσει και να αποδεχθεί την μεγάλη ποικιλία των συναισθημάτων μας, είναι αυτό που κάνει τόσο μοναδικό το συναίσθημα της χαράς. Όπως λέει η Brené Brown, “η γλυκόπικρη ψυχική μου κατάσταση δεν έχει να κάνει με μία συνεχή στενοχώρια ή μελαγχολία. Στην πραγματικότητα είναι η πηγή της χαράς, της ευγνωμοσύνης και της ελπίδας μου. Γνωρίζω πολύ καλά τον πόνο, την θλίψη και την απώλεια και η ευλάβεια που έχω για καθετί δύσκολο, κάνει καθετί καλό και γλυκό στη ζωή, ακόμα πιο γλυκό”.  

Παρόλο που μπορούμε να συναντήσουμε τη χαρά σε σημαντικές περιστάσεις και κατά την διάρκεια μεγάλων ορόσημων, μπορούμε επίσης να την συναντήσουμε σε πολύ μικρές στιγμές. Η Sara Moniuszko έγραψε πρόσφατα στην USA Today για τα “glimmers” – έναν όρο που επινόησε η κλινική κοινωνική λειτουργός Deb Dana στο βιβλίο της The Polyvagal Theory in Therapy. “Δεν μιλάμε για σπουδαίες, μεγάλες ή αναλυτικές εμπειρίες χαράς ή ασφάλειας ή επαφής. Όλα αυτά αποτελούν μικρές στιγμές χαράς που σχηματοποιούν τον κόσμο μας”. Εκτός από στιγμές χαράς, τα glimmers μπορούν ακόμη να μας χαλαρώσουν και να μειώσουν το άγχος μας. Και μόλις συνειδητοποιήσουμε τι τα δημιουργεί στη ζωή μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες για να έχουμε περισσότερα. “Αυτό που έχουμε ανακαλύψει είναι ότι αν αρχίσεις να βλέπεις ένα glimmer, τότε αρχίζεις να αναζητάς περισσότερα” λέει η Dana.

Η δημιουργία glimmers, ή όπως τα αποκαλούμε στην Thrive, πυροκροτητές χαράς, είναι μία από της κινητήριες δυνάμεις πίσω από το Thrive Reset. Πρόκειται για ένα εργαλείο που βασίζεται στη νευροεπιστήμη που αποδεικνύει ότι μπορούμε να απαλαγούμε από το στρες μέσα σε 60 – 90 δευτερόλεπτα. Πέρα από τα περισσότερα από 100 Resets στην πλατφόρμα της Thrive, οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους Resets επιλέγοντας εικόνες, quotes και τη μουσική που τους ευχαριστούν. “Παίζοντας” έναν διαφορετικό κάθε φορά Reset φτιαγμένο από τα μέλη της ομάδας μας σε κάθε έναρξη του all-handsmeeting, μοιραζόμαστε στιγμές χαράς και δημιουργούμε πραγματική επαφή μεταξύ των ομάδων μας.

Τα τελευταία δύο χρόνια αποτέλεσαν μία πολύ μεγάλη δοκιμασία θλίψης και απώλειας. Το μέλλον μας θα συνεχίσει να καθορίζεται από αβεβαιότητα και αναστάτωση. Γι΄αυτό πρέπει να συνεχίσουμε να αναζητάμε την δύναμη της χαράς σήμερα, περισσότερο από ποτέ. Βρείτε λοιπόν οτιδήποτε σας φέρνει χαρά ή δημιουργήστε glimmers που σας γεμίζουν – σε μικρές ή μεγάλες στιγμές – και πυροδοτήστε την. 

Author(s)

  • Arianna Huffington

    Ιδρύτρια του Thrive Global

    Η Arianna Huffington είναι επιχειρηματίας και συγγραφέας 15 βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων best seller “Thrive” και “The Sleep Revolution”. Το 2005 δημιούργησε την Huffington Post, ένα site που σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Το 2016, αποχώρησε από την Huffington Post για να ιδρύσει το Thrive Global, με στόχο να αλλάξει τον τρόπο που δουλεύουμε και ζούμε. Έχει ανακηρυχθεί από το Time Magazine και το Forbes ως μία από τις πιο ισχυρές γυναίκες του πλανήτη.