Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:

-Πώς λειτουργεί η διπολική σκέψη.
-Σε ποια περίπτωση δε βοηθούν οι προκαταλήψεις της σκέψης.


Προκαταλήψεις σκέψης. Πρόκειται για νοητικές και συναισθηματικές διεργασίες που γίνονται εντονότερες και οδηγούν σε παραποιήσεις, καθώς αυξάνονται τα επίπεδα του φόβου. Τα προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος τείνουν να συνδέονται με την υπερτίμηση του κινδύνου, σε συνδυασμό με την υποτίμηση των αποθεμάτων αντιμετώπισής του. Αυτή η άνιση θεώρηση των πραγμάτων αποθαρρύνει το άτομο και του προκαλεί δυσφορία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να εντείνει τις γνωστικές παραποιήσεις ή προκαταλήψεις, με αποτέλεσμα να είναι ακόμη δυσκολότερη η ρεαλιστική εκτίμηση της κατάστασης και της ικανότητας του ατόμου να την αντιμετωπίσει. 

Οι πιο συχνές παραποιήσεις της σκέψης είναι οι παρακάτω:

Καταστροφική σκέψη

Στην περίπτωση αυτή το άτομο αναμένει την καταστροφή ως την μόνη πιθανή έκβαση των πραγμάτων. Αυτός που περιμένει πάντοτε το χειρότερο θα νιώθει άσχημα. Παρότι οι εικόνες των καταστροφικών σκέψεων είναι δραματικές και ακραίες, αρκούν λίγα μόνο λεπτά για να πυροδοτηθεί έντονο άγχος. Για παράδειγμα, ένα άτομο που κάνει καταστροφικές σκέψεις συμπεραίνει ότι το βλοσυρό βλέμμα ενός συναδέλφου του υποδηλώνει μίσος απέναντι του.

Διπολική σκέψη

Στην περίπτωση αυτή το άτομο σκέπτεται με απόλυτους όρους του τύπου «όλα ή τίποτα». Για παράδειγμα, σκέφτεται «Πάντοτε θα αισθάνομαι τόσο απαίσια», αντί να σκέφτεται «Αυτή τη στιγμή αισθάνομαι άσχημα, αλλά η διάθεση μου θα μπορούσε να βελτιωθεί με λίγη βοήθεια».

Μεγιστοποίηση

Κατά τη διεργασία της μεγιστοποίησης, οι αρνητικές ή οι επίφοβες πλευρές της πραγματικότητας μεγιστοποιούνται ή υπερτιμώνται. Συνήθως συνυπάρχουν γνωστικές παραποιήσεις και η μεγιστοποίηση συχνά συνδυάζεται με την υπεργενίκευση και την εξαγωγή αυθαίρετων συμπερασμάτων. Για παράδειγμα, φανταστείτε κάποιον που φοβάται ότι θα απολυθεί και που αρχίζει να παρατηρεί επιλεκτικά και να μεγιστοποιεί μόνο τα λάθη του.

Ο αποκλεισμός του θετικού

Πρόκειται για ένα νοητικό φίλτρο που ωθεί το άτομο να παραγνωρίζει τα θετικά γεγονότα, τα σχόλια επιβράβευσης, τα επιτεύγματα και τις ικανότητες του. Παράδειγμα αποκλεισμού του θετικού είναι ο μαθητής που αγνοεί το πλήθος των καλών του βαθμών και επικεντρώνεται σε μια μεμονωμένη αποτυχία.

Η εστίαση της προσοχής

Η αναζήτηση του αντικειμένου ή της κατάστασης που μας φοβίζει μπορεί να παρατείνει το άγχος μας για τη λύση του προβλήματος, όταν έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση αδικαιολόγητου φόβου. Αυτό, μπορεί να συμβεί είτε επειδή, όταν το άτομο αναζητά το ερέθισμα που του προκαλεί φόβο, οι πιθανότητες να δει, να αισθανθεί ή να ακούσει κάτι τρομακτικό αυξάνονται, είτε επειδή μπορεί να εκλάβει ένα ουδέτερο –μη φοβικό- ερέθισμα ως φοβικό. 

Παρόλο που οι προκαταλήψεις της σκέψης μπορούν να αποβούν αποτελεσματικές σε συγκεκριμένες περιστάσεις, δεν βοηθούν καθόλου το άτομο αν αποτελούν το συνήθη τρόπο με τον οποίο βλέπει τον εαυτό του και τον κόσμο ή αν ενεργοποιούνται πολύ εύκολα. 

Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.

Διάβασε ακόμα:

Πώς μιλάμε στα παιδιά για την ψυχική υγεία

Ενισχύστε την ψυχική σας ανθεκτικότητα και αντιμετωπίστε αποτελεσματικότερα εμπόδια και δυσκολίες

Author(s)

  • Χρήστος Θεοδωρόπουλος

    Σύμβουλος ψυχικής υγείας / Life Coach

    Ο Χρήστος Θεοδωρόπουλος ασχολείται με τη συμβουλευτική, την προσωπική ανάπτυξη και το Life & business coaching .