Στα επόμενα 5 λεπτά θα μάθεις:
-Πόσο πρέπει να κοιμάσαι καθημερινά για να επισπεύσεις την ανάρρωση.
-Τι είναι το “neck check”.
Η Covid-19 είναι γνωστό ότι είναι απρόβλεπτη. Οι άνθρωποι που κολλάνε βιώνουν πολλά διαφορετικά συμπτώματα (ή και κανένα), που ποικίλουν σε βαρύτητα. Το ίδιο ισχύει και για την ανάρρωση. Είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζουμε πόσοι άνθρωποι ανάρρωσαν από Covid-19 εξαιτίας των ανεπαρκών ελέγχων, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε το Johns Hopkins University.
Είναι επίσης περίπλοκος ο τρόπος που το CDC ορίζει την “ανάρρωση”. Σύμφωνα με το CDC, ένα άτομο θεωρείται ότι έχει αναρρώσει από Covid-19, όταν έχει αρνητικά αποτελέσματα σε 2 τεστ, με διαφορά τουλάχιστον 24 ωρών, ή όταν έχουν περάσει 3 μέρες από την εμφάνιση πυρετού, ο οποίος έπεσε χωρίς αντιπυρετικά, τα αναπνευστικά προβλήματα έχουν βελτιωθεί και έχουν περάσει τουλάχιστον 10 ημέρες από την πρώτη εκδήλωση των συμπτωμάτων. Το πρόβλημα είναι ότι η βελτίωση δεν ισοδυναμεί με επίλυση και ο πυρετός και τα αναπνευστικά προβλήματα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. “Αυτή η μόλυνση προκαλεί αξιοσημείωτη φλεγμονή που επηρεάζει άμεσα τους πνεύμονες και θα μπορούσε να επηρεάζει άμεσα πολλά ζωτικά όργανα, πλήττοντας ολόκληρο το σώμα,” αναφέρει ο Andres Romero, MD, ειδικός στις μολυσματικές ασθένειες και εργαζόμενος στην πρώτη γραμμή στο Providence Saint John’s Health Center στη Santa Monica, California. “Επομένως, ακόμα και όταν ο ιός φύγει, η φλεγμονή χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εξαφανιστεί εντελώς.” Γι’ αυτό τον λόγο, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να βιώνουν συμπτώματα πολύ καιρό μετά την εμφάνιση πυρετού.
Το άλλο ζήτημα που περιπλέκει την ολοκληρωτική ανάρρωση είναι το άγνωστο. Επειδή οι γιατροί ακόμα μαθαίνουν πώς η Covid-19 επηρεάζει το σώμα, δεν υπάρχει σταθερή καθοδήγηση για το πώς πρέπει να προσεγγιστεί η φροντίδα μετά τη μόλυνση. “Συνήθως λέω στους ασθενείς μου ότι θα χρειαστούν 2 μέρες ανάρρωσης για κάθε μέρα που βρίσκονταν στο νοσοκομείο,” αναφέρει ο Romero. Αλλά τι συμβαίνει αν ανάρρωνες στο σπίτι για εβδομάδες και εξακολουθείς να μην αισθάνεσαι 100% καλά; Ή έχεις επιστρέψει στην κανονικότητα, αλλά θες να εξασφαλίσεις ότι το σώμα σου είναι πάλι σε καλή κατάσταση; Μάθε πώς οι ειδικοί σου προτείνουν να διαχειριστείς την ανάρρωσή σου, βάσει όλων όσων γνωρίζουν μέχρι τώρα.
Επικοινώνησε με τον γιατρό σου
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν ο γιατρός σου δεν είναι αυτός που έκανε τη διάγνωση. Η δημιουργία ενός διαύλου επικοινωνίας σου δίνει πρόσβαση σε στήριξη σε πραγματικό χρόνο, σε περίπτωση που νέα συμπτώματα εμφανιστούν ή τα υπάρχοντα επιδεινωθούν. Ο γιατρός σου μπορεί επίσης να σε παραπέμψει σε ειδικούς, όπως έναν πνευμονολόγο, αν χρειαστείς επιπρόσθετη βοήθεια. “Κάθε ασθενής είναι μοναδικός, οπότε πρέπει οπωσδήποτε να έχεις μια εξατομικευμένη προσέγγιση για να αποφασίσεις τι να κάνεις και πώς,” υποστηρίζει ο Romero.
Έλεγχε τα συμπτώματά σου
Μπορεί να αισθάνεσαι πολύ καλύτερα, αλλά υπάρχουν αποδείξεις ότι τα συμπτώματα μπορούν γρήγορα να επιδεινωθούν μέσα σε μια εβδομάδα για κάποιους ασθενείς και πολλοί αναφέρουν κύματα συμπτωμάτων, αν και οι γιατροί δεν γνωρίζουν γιατί. “Οι ιοί είναι πραγματικά πολύ έξυπνοι και έχουν βρει τον τρόπο να μπερδεύουν το ανθρώπινο σώμα,” αναφέρει ο Romero. Οπότε, μην εφησυχάζεις. Αν είναι εφικτό, ο Romero προτείνει να ελέγχεις τη θερμοκρασία σου 2 φορές την ημέρα. Αν δεις τη θερμοκρασία σου να ανεβαίνει ή δυσκολεύεσαι να αναπνεύσεις, νιώθεις πόνο στο στήθος, σύγχυση, αδυναμία να μείνεις ξύπνιος ή οτιδήποτε μοιάζει ασυνήθιστο, επικοινώνησε με τον γιατρό σου.
Κοιμήσου επαρκώς
Παρόλο που η έρευνα εξελίσσεται, οι ειδικοί πιστεύουν ότι μεγάλο μέρος της ανάρρωσης, σωματικής και ψυχικής, πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του ύπνου. “Είναι δύσκολο το σώμα να αναρρώσει, αν κοιμάσαι 2-3 ώρες κάθε βράδυ,” υποστηρίζει ο Romero. “Αλλά δεν χρειάζεται ούτε να κοιμάσαι 12-14 ώρες.” Αντίθετα, τήρησε τις οδηγίες και κοιμήσου 7-9 ώρες κάθε βράδυ. Η καλή υγιεινή του ύπνου θα σε βοηθήσει.
Αύξησε την πρόσληψη τροφής
Πολλοί άνθρωποι χάνουν την όρεξή τους, όταν διαγιγνώσκονται με Covid-19, αλλά η ανεπάρκεια σε θερμίδες θα εμποδίσει την ανάρρωσή σου. Οι φλεγμονές, όπως η Covid-19, τείνουν να είναι καταβολικές, που σημαίνει ότι όσο το ανοσοποιητικό σου σύστημα ενεργοποιείται για να πολεμήσει τη μόλυνση, αυξάνεται και ο μεταβολισμός σου. Αν δεν υπάρχει αρκετή ενέργεια από το φαγητό σου, το σώμα σου θα αξιοποιήσει την πιο βολική πηγή ενέργειας – τους μυς σου, υποστηρίζει η Nadine Pazder, RDN-AP, διαιτολόγος στο Morton Plant Hospital στο Clearwater, Florida. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, απώλεια κιλών και μειωμένη ανοσολογική λειτουργία.
Αν χάνεις βάρος, η Pazder συστήνει να αυξήσεις τον αριθμό των θερμίδων που προσλαμβάνεις κατά 25-30% και τα γραμμάρια πρωτεΐνης κατά 47-85%. Ωστόσο, οι προσωπικές ανάγκες ποικίλουν, ειδικά αν έχεις υποκείμενα νοσήματα, οπότε είναι καλύτερο να διαμορφώσεις τη διατροφή σου με τη βοήθεια ενός γιατρού ή διατροφολόγου και να επιστρέψεις στη συνηθισμένη διατροφή σου, μόλις έχεις αναρρώσει πλήρως.
Σε ό,τι αφορά το τι πρέπει να φας, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι ορισμένες βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία είναι χρήσιμα στην καταπολέμηση της φλεγμονής που σχετίζεται με την Covid-19, αλλά δεν χρειάζεται να παίρνεις συμπληρώματα διατροφής. “Μια ισορροπημένη διατροφή που προσφέρει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία είναι η καλύτερη προσέγγιση,” υποστηρίζει η Pazder.
Επίστρεψε σταδιακά στην άσκηση
Η λέξη κλειδί είναι “σταδιακά”. Μετά από μια ασθένεια, περίπου το 70% των ανθρώπων βιώνει σωματικές δυσκολίες, όπως προβλήματα στους μυς, στη λειτουργία των πνευμόνων, στην ικανότητα βαδίσματος, σύμφωνα με μια έρευνα. Και “ακόμα κι αν είχες πυρετό και ήσουν στο κρεβάτι για 2 μέρες, οι μύες σου αρχίζουν να επηρεάζονται μετά από 24 ώρες,” αναφέρει η Theresa Marko, DPT, κλινική ορθοπαιδικός και ιδιοκτήτρια του Marko Physical Therapy στη Νέα Υόρκη.
Οι γιατροί συχνά προτείνουν το “neck check” όταν αποφασίζουν αν είναι ασφαλές για κάποιον να ξαναρχίσει την άσκηση μετά από μια αρρώστια. Με άλλα λόγια, αν τα συμπτώματά σου περιορίζονται πάνω από το λαιμό (μύτη που τρέχει, πονόλαιμος), είναι οκ να ασκείσαι αν νιώθεις ότι μπορείς. Ωστόσο, αυτή η συμβουλή βασίζεται σε αδύναμες επιστημονικές αποδείξεις και αγνοεί τον ενδεχόμενο κίνδυνο αναπνευστικής μόλυνσης που οδηγεί σε άλλες επιπλοκές, όπως φλεγμονή των καρδιακών μυών, ένα πρόβλημα που εμφανίζεται στους ασθενείς με Covid-19.
Γι’ αυτό το λόγο, οι ερευνητές έχουν αρχίσει να εκδίδουν οδηγίες σχετικά με την επιστροφή στην άσκηση. Ένα σετ οδηγιών, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Respiratory Medicine, προτείνει να περιμένεις τουλάχιστον 10 μέρες από την αρχή των συμπτωμάτων και/ή 7 μέρες από όταν τα συμπτώματα υποχωρούν. Ένα δεύτερο σετ, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Cardiology, συστήνει οι ασθενείς με Covid-19 με ήπια συμπτώματα να περιμένουν 2 εβδομάδες από την υποχώρηση των συμπτωμάτων και να έχουν αξιολογηθεί από γιατρό. “Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι καλό για τους ανθρώπους να αρχίσουν να κινούνται”, υποστηρίζει ο Romero. “Το σώμα σου θα σου δείξει πόσα μπορεί να αντέξει.” (Αυτός ο οδηγός ανάρρωσης από τον κορονοϊό από το Departments of Rehabilitation Medicine στο Columbia University Irving Medical Center και το Weill Cornell Medical Center περιλαμβάνει ένα χρήσιμο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα άσκησης.) Σε κάθε περίπτωση το καλύτερο είναι να έχεις πρώτα τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σου.
Προστάτευσε την ψυχική σου υγεία
Η προτεραιοποίηση της ψυχικής σου και συναισθηματικής σου ευεξίας είναι σημαντική, ακόμα κι αν δεν έχεις κάποια προϋπάρχουσα ψυχική ασθένεια. Το χρόνιο στρες όχι μόνο μειώνει την ανοσία, αλλά με το πέρασμα του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει σε σωματικά και συναισθηματικά ζητήματα. “. Όταν κάποιος βιώσει κάποια τραυματική εμπειρία, είτε είναι σωματική είτε συναισθηματική, ίσως δε θεωρεί τον κόσμο ένα ασφαλές μέρος,” αναφέρει η πιστοποιημένη ψυχολόγος Renee A. Exelbert, PhD, διευθύντρια του The Metamorphosis Center for Psychological and Physical Change στο Nyack, New York.
Και συχνά αυτές οι αλλαγές καθυστερούν. Αυτό συμβαίνει μετά την έξαρση του SARS το 2003: οι επιζώντες είχαν αυξημένα επίπεδα στρες κατά τη διάρκεια της αρχικής έξαρσης και ένα χρόνο μετά, σχεδόν τα ⅔ είχαν αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης και μετατραυματικού στρες, σύμφωνα με μια έρευνα στο Canadian Journal of Psychiatry. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα για την αυτοφροντίδα. Για παράδειγμα, ασκήσου αν μπορείς, κράτα ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, φτιάξε ένα κέικ ή εξάσκησε το grounding.
Άκου το σώμα σου και δείξε υπομονή
Μόλις ξεκινήσει η ανάρρωσή σου, θα πρέπει να αποφασίσεις πότε είναι η κατάλληλη ώρα να βγεις από την καραντίνα και να ξαναρχίσεις τη δουλειά, είτε στο σπίτι, είτε στο γραφείο. Λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τη διάρκεια της μόλυνσης και της ανοσίας, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να πάρεις το χρόνο σου και να στηριχθείς στα μέλη της οικογένειάς σου. Δεν υπάρχει ιδανική ή αναμενόμενη χρονική στιγμή. Αν μπορείς ή πρέπει να επιστρέψεις στη δουλειά, λάβε μέτρα πρόληψης, φόρα μάσκα, πλύνε σωστά τα χέρια σου και τήρησε τις οδηγίες των γιατρών και των τοπικών αρχών.
Η ολοκληρωτική ανάρρωση μπορεί να πάρει καιρό και είναι εντάξει. “Υπάρχει ένας όρος στη βιβλιογραφία του τραύματος,” αναφέρει η Exelbert. “Είναι η ανάπτυξη μετά το τραύμα, που σημαίνει ότι αφού βιώσουμε μια τραυματική εμπειρία, όχι μόνο επανερχόμαστε από αυτή, αλλά αναπτυσσόμαστε ακόμα περισσότερο.” Βάλε αυτόν τον στόχο!
Διάβασε ακόμα:
Κορονοϊός & Εργασία: Τα κορυφαία εργαλεία για να δουλεύεις αποτελεσματικά εξ αποστάσεως
10 μικροβήματα για να διατηρήσεις την ισορροπία σου εν μέσω πανδημίας