7.1% του γενικού πληθυσμού υποφέρει με τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Για κάποιους αυτά τα συμπτώματα είναι μέτρια και ανεκτά, ενώ για κάποιους άλλους είναι τόσο έντονα όσο να οδηγούν σε σοβαρή δυσλειτουργία μέσα στην καθημερινότητα, ακόμη – ακόμη και στη μεγάλη δυσκολία να σηκωθεί ένας άνθρωπος από το κρεβάτι του το πρωί για να αντιμετωπίσει την ημέρα που ξεκινάει.
Μολονότι δεν υπάρχουν μαγικές λέξεις ή φράσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να θεραπεύσει την κατάθλιψη ενός δικού του, ο υποστηρικτικός και συμπαραστατικός λόγος του περιβάλλοντος είναι πραγματικά δυνατόν να βοηθήσει.
Η κεντρική ιδέα εδώ είναι η μετάδοση μιας αύρας κατανόησης.
Σκοπός είναι η ενθάρρυνση του ανθρώπου που ταλαιπωρείται να δραστηριοποιηθεί ξανά, αλλά χωρίς εξωτερική πίεση να κάνει πράγματα. Είναι απαραίτητη η γνώση ότι ο ίδιος δεν φταίει για αυτό που συμβαίνει και ότι δεν το ζήτησε – ότι δεν είναι μια προσωπική αδυναμία του -. Αυτό είναι σκόπιμο να υπονοείται, αν όχι να επικοινωνείται.
Ακριβώς επειδή η εμπειρία της κατάθλιψης είναι βασανιστική και ενίοτε απελπιστική, με πολύ αρνητικές σκέψεις – ακόμα και για την αξία της ίδιας της ζωής – είναι χρήσιμη ενέργεια η λεκτικοποίηση των σκέψεων και η παρότρυνση στην εξωτερίκευση του εσωτερικού διαλόγου. Αυτό διευκολύνεται με ορισμένες προσεκτικές ερωτήσεις και δηλώσεις που μπορείτε να κάνετε:
- Θα ήθελες λίγο χώρο για σένα; Δείξτε ότι σέβεστε τη δυσκολία να συμμετέχει ο άνθρωπός σας στα δικά σας δρώμενα ή στις ανάγκες σας.
- Έχεις σημασία για εμένα. Βοηθήστε να μη νιώθει ότι γίνεται βάρος σε εσάς με το πρόβλημά του.
- Αναγνωρίζω ότι τα άσχημα συναισθήματά σου είναι πολύ αληθινά. Εξηγήστε ότι δεν υποβαθμίζετε αυτό που συμβαίνει και ότι προσπαθείτε να το κατανοήσετε.
- Θα ήθελες παρέα; Εκπέμψτε ότι είστε παρών.
- Ενδιαφέρομαι πραγματικά ακόμη και όταν δείχνω ότι δεν καταλαβαίνω όλη την έκταση.Επιβεβαιώστε τις σκέψεις που κάνει ένας άνθρωπος με κατάθλιψη ότι δεν τον καταλαβαίνετε εντελώς, αλλά ότι αυτό δεν σημαίνει πως δεν νοιάζεστε πάρα πολύ.
- Πως μπορώ να σε υποστηρίξω καλύτερα; Κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και διαφορετικός. Μην υιοθετείτε τη βεβαιότητα – και πολύ περισσότερο την άκαμπτη θέση – ότι γνωρίζετε ακριβώς τι χρειάζεται από εσάς. Με περισσότερο ανοικτές ερωτήσεις, μπορείτε να προσεγγίσετε τις ανάγκες του σε μεγαλύτερο βάθος.
- Μου επιτρέπεις να προσπαθήσω να σε αποσπάσω από τις σκέψεις σου; Είναι πολύ πιθανό ότι οι άθρωποι με καταθλιπτική διάθεση δεν έχουν το κουράγιο να συμμετέχουν σε δύσκολες συζητήσεις για αυτό που τους συμβαίνει. Προσπαθήστε να κερδίσετε την ευκαιρία να κάνετε μαζί πράγματα δυνητικά ευχάριστα, έξω από το πρόβλημα, χωρίς πίεση.
- Σε αγαπώ. Αν δεν το λέτε ή δεν το εκφράζετε εύκολα ή συχνά, τώρα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να το κάνετε.
Αν ο άνθρωπός σας, σας εκμυστηρεύεται ότι σκέφτεται αυτοκαταστροφικά αυτή την περίοδο, ρωτήστε ευθέως αν έχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο σε αυτή την κατεύθυνση. Ζητήστε να συμφωνήσετε από κοινού ότι θα αναβάλλει αυτό το σχέδιο, μέχρι να ψάξετε μαζί για την πιο κατάλληλη και εξειδικευμένη βοήθεια. Την ίδια στιγμή, εξηγήστε ότι οι σκέψεις του στον παρόντα χρόνο δεν απηχούν τη μεγαλύτερη πραγματικότητα του εαυτού του ούτε το σύνολο της ζωής του, αλλά ότι επάγονται από το πολύ κακό αλλά πολύ προσωρινό συναίσθημα.
Πότε να μιλήσετε;
Αποφύγετε την αναφορά στην καταθλιπτική διάθεση εν μέσω διένεξης ή καβγά, ή σε περιστάσεις μεγάλου στρες. Μη χρησιμοποιείτε τα προβλήματα της διάθεσης ως επιχειρήματα σε μία διαφωνία, ή ως όπλο για να αμύνεστε όταν δέχεστε επίθεση. Οι άνθρωποι με κατάθλιψη και ιδιαίτερα οι άνδρες εκφράζονται ορισμένες φορές με θυμό και εκνευρισμό. Μην παίρνετε πολύ προσωπικά αυτές τις εκδηλώσεις.
Ο καλύτερος χρόνος για να συζητήσετε για την κατάθλιψη είναι μια ήρεμη στιγμή. Το χιούμορ δεν είναι κακή τακτική, αρκεί να μην μειώνετε ή απλοποιείτε τη σημασία των συναισθημάτων του ανθρώπου σας μέσα από αυτό. Τέλος, αποφύγετε να κάνετε την κατάθλιψη κύριο θέμα κάθε συζήτησης. Ούτε χρειάζεται ούτε και πρέπει να μονοπωλεί τον μεταξύ σας χρόνο. Η ζωή μας είναι ένας ρόλος και η μεγάλη επανάληψη των συστατικών του λάθος ρόλου στη λάθος διάθεση, διαιωνίζει την παραμονή μας σε αυτόν τον δυσλειτουργικό ρόλο.
Επιδημιολογικά στοιχεία: National Institute of Mental Health “Major Depression”, 2017
Συμπερασματικά
Η λεκτικοποίηση των σκέψεων και η παρότρυνση στην εξωτερίκευση του εσωτερικού διαλόγου είναι μια χρήσιμη ενέργεια, που διευκολύνεται με ορισμένες προσεκτικές ερωτήσεις και δηλώσεις. Σκοπός είναι η ενθάρρυνση του ανθρώπου που ταλαιπωρείται να δραστηριοποιηθεί ξανά αλλά χωρίς αφόρητη, για τον ίδιο, εξωτερική πίεση να κάνει πράγματα.
Αρχική δημοσίευση από τον Δημήτρη Παπαδημητριάδη στο fotinigeorgiou.gr.