Η Αμερικανική Ένωση Δημόσιας Υγείας αναφέρει ότι έως και το 25-50% των ανθρώπων που εκτίθενται σε μια ακραία καιρική καταστροφή κινδυνεύουν από αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία όπως:
-αγχος
-αϋπνία
-ευερεθιστότητα
-κατάθλιψη
-κατάχρηση ουσιών
Και ενώ αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να εξασθενίσουν σε μερικούς ανθρώπους – ανάλογα με το άτομο και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν το άγχος – αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Μετά τον τυφώνα Κατρίνα το 2005, το 49% των επιζώντων ανέπτυξε μια διαταραχή άγχους ή διάθεσης, ενώ 1 στα 6 άτομα εμφάνισε PTSD(διαταραχή μετατραυματικού στρες).
Είναι φυσικό άνθρωποι που έχουν ήδη προϋπάρχουσες παθήσεις ψυχικής υγείας, είναι πολύ πιθανό να αισθανθούν πιο έντονα τις επιπτώσεις αυτές που μπορούν να μπορούν να επηρεάσουν τον οποιονδήποτε, ειδικά ενόψει επαναλαμβανόμενων καταστροφών, όπως συχνές πυρκαγιές και οι πλημμύρες που πλήττουν εποχιακά τη χώρα μας.
Η Carla Marie Manly, κλινική ψυχολόγος που έχει εργαστεί με πελάτες που έχουν ζήσει στις περιοχές που επλήγησαν από ακραία φυσικά φαινόμενα (πυρκαγιές, πλημμύρες, θεομηνίες, σεισμούς κλπ) λέει «η απλή απειλή μιας φυσικής καταστροφής είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει την ψυχική υγεία, θα προκαλέσει έντονο άγχος, στρες, φόβο και πανικό ανεξάρτητα από το εάν η καταστροφή πραγματοποιηθεί ή όχι».
Όπως όμως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη αργούν να γίνουν εμφανείς σε καθημερινή βάση, έτσι και οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου.
Το 2017, ένα άρθρο από το Association for Psychological Science υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ της υπερβολικής ζέστης και της αύξησης της ευερεθιστότητας, της επιθετικότητας ή της βίας.
Μια μελέτη του 2018 σε ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δανία βρήκε επίσης μια συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε κακή ποιότητα αέρα και των συνθηκών ψυχικής υγείας, όπως το άγχος, η σχιζοφρένεια και οι διαταραχές προσωπικότητας.
Άλλη έρευνα του 2018 του TrustedSource υποδηλώνει ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και ενός αυξημένου κινδύνου όπου τα παιδιά να αναπτύξουν καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το άγχος, οι φοβίες και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Εν τω μεταξύ, μια μελέτη του 2020 έχει συνδέσει την άνοδο της θερμοκρασίας με αυξημένο κίνδυνο θανάτου, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας.
Το 2017, η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία δημοσίευσε μια έκθεση που περιγράφει λεπτομερώς τους τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή είναι πηγή τραύματος, ακόμη και με ύπουλους τρόπους. Επινόησαν λοιπόν τον όρο «οικολογικό άγχος» για να περιγράψουν τον αυξανόμενο χρόνιο φόβο της περιβαλλοντικής καταστροφής.
Ακριβώς όπως η πανδημία του COVID-19, η κλιματική αλλαγή και η περιβαλλοντική καταστροφή προκαλούν μια υπαρξιακή απειλή την οποία οι άνθρωποι αισθάνονται αδύναμοι να καταπολεμήσουν μόνοι τους.
Στην πραγματικότητα, μια μελέτη του 2018 κατέγραψε την «οικολογική θλίψη» που νιώθουν βαθιά οι αυτόχθονες πληθυσμοί καθώς βλέπουν την πυρκαγιά ή την πλημμύρα να καταστρέφει την πατρίδα τους μπροστά στα μάτια τους.
Πώς θα ανταπεξέλθουμε λοιπόν;
Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε τις επιπτώσεις της περιβαλλοντικής καταστροφής στην ψυχική υγεία.
Κατ’ αρχάς είναι φυσικό να αγχώνεστε ή να φοβάστε ή ακόμα και να πανικοβάλλεστε για τα σοβαρά καιρικά φαινόμενα ή για τη μακροπρόθεσμη υγεία του πλανήτη. Είναι επίσης φυσικό να μιλάμε για αυτά τα συναισθήματα με φίλους, με την οικογένεια που ενδεχομένως και αυτοί να αισθάνονται το ίδιο είτε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Εάν είστε γονιός και επειδή τα παιδιά σας είναι πιθανόν να σας βλέπουν ή να διαισθάνονται το φόβο ή τη νευρικότητά σας καθώς ακούτε ένα έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού με ακραία καιρικά φαινόμενα, ίσως να πρέπει να τα ενημερώσετε ότι είναι φυσικό να θέλουν να μιλήσουν κι αυτά για τα συναισθήματά τους και να σας κάνουν ερωτήσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
Το Yale Climate Connections έχει ένα χρήσιμο οδηγό που θα σας βοηθήσει.
–Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα
Μπορεί δηλαδή να σας φανεί χρήσιμο να πάρετε χρόνο για να αναπνεύσετε, να διαλογιστείτε και να συγκεντρωθείτε.
Εάν μειώσετε το συνολικό σας άγχος και φροντίζετε την ψυχική σας υγεία σε καθημερινή βάση, μπορεί να δείτε ότι μειώνεται και η ανησυχία σας για την κλιματική αλλαγή και τον καιρό.
Μπορεί επίσης να θέλετε να μάθετε ποια είναι τα ερεθίσματα που σας αναστατώνουν και σας κάνουν να έχετε το μυαλό σας συνεχώς στην επερχόμενη καταστροφή (που μπορεί και να μη συμβεί πραγματικά).
Αυτά είναι προφανώς οι ειδήσεις της τηλεόρασης, οι γραπτές ειδήσεις και το Ιντερνετ. Γιαυτό διαβάστε κάποιο βιβλίο, ακούστε μια εκπομπή στο ραδιόφωνο ή δείτε κάποια ταινία.
-Προσπαθήστε να μείνετε ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι
Πιθανότατα δεν πρέπει να αγνοήσετε τις προειδοποιήσεις για έντονα καιρικά φαινόμενα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είστε κυνηγός καταιγίδων. Η αλήθεια όμως είναι πως αν είστε και αισθάνεστε προετοιμασμένοι, θα αντιμετωπίσετε ένα έντονο καιρικό φαινόμενο καλύτερα.
Το να κάνετε ένα σχέδιο και να αγοράσετε ό,τι χρειάζεστε για να κρατήσετε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας ασφαλή, μπορεί να είναι σωστό και πρακτικό.
Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να αφιερώσετε χρόνο για να εξερευνήσετε την περιοχή σας και να δείτε ποιες είναι οι φυσικές καιρικές απειλές από τις οποίες κινδυνεύετε, είτε πρόκειται για πλημμύρες, πυρκαγιές, υπερβολική ζέστη, έντονη χιονόπτωση, σεισμούς ή κάτι άλλο.
Στη συνέχεια, θα μπορούσατε να προετοιμάσετε κατάλληλα το σπίτι και το αυτοκίνητό σας, εφοδιάζοντάς τα με προμήθειες ασφαλείας.
-Και τέλος κάντε ό,τι μπορείτε για να βοηθήσετε τον πλανήτη μας
Σας διαβεβαιώνουμε πως, αν έχετε ζήσει ένα σοβαρό καιρικό συμβάν ή αν γενικά οι περιβαλλοντικές καταστροφές που κάθε τόσο ακούμε ή βλέπουμε στις ειδήσεις επηρεάζουν την ψυχική σας υγεία, δεν είστε οι μόνοι. Υπάρχουν συνάνθρωποί σας που έζησαν και αισθάνονται το ίδιο.
Υπάρχουν πράγματα λοιπόν που μπορούμε να κάνουμε για να ενδυναμώσουμε τον εαυτό μας και να προετοιμαστούμε καλύτερα. Βέβαια αυτά τα πράγματα μπορεί να μην αποτρέψουν τις επιπτώσεις στην ψυχική σας υγεία συνολικά, θα μπορούσαν όμως να βοηθήσουν περισσότερο από όσο νομίζετε.
Παράλληλα με το να λαμβάνετε μέτρα για την αυτοφροντίδα και την προστασία της οικογένειάς σας, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να κάνετε κάποιες μικρές ενέργειες για να βοηθήσετε τον πλανήτη μας.
Η συμμετοχή σε μια κοινή δράση στην πόλη σας, η λιγότερη οδήγηση (με περισσότερο περπάτημα), η μείωση των σκουπιδιών, η καλή χρήση του air condition είναι μερικά μικρά βήματα και ανώδυνες ενέργειες που μπορεί να κάνει κάθε άτομο για να σώσει τον πλανήτη και οι συνδυασμένες προσπάθειες να φέρουν τελικά την πολυπόθητη αλλαγή.
Τέλος, μια μελέτη από τη Φλόριντα, απέδειξε ότι η κοινή δράση συμβάλλει στην οικοδόμηση του ηθικού, το οποίο με τη σειρά του βοηθά στη μείωση της συχνότητας της ψυχικής δυσφορίας μετά από έντονα καιρικά φαινόμενα.
«Το παράπονο και η ανησυχία δεν αλλάζουν τίποτα για το μέλλον», λέει η Carla Marie Manly, κλινική ψυχολόγος «Όμως η δράση υπενθυμίζει στο σώμα, στο μυαλό και στο πνεύμα ότι όπως εμείς είμαστε σημαντικοί και ο πλανήτης μας είναι σημαντικός».
Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.
Διάβασε ακόμα:
Giving Tuesday: Μία παγκόσμια ημέρα γενναιοδωρίας πραγματοποιείται στις 30 Νοεμβρίου