- Κοιτάζοντας στο λεξικό, η λέξη αφέψημα προέρχεται από την πρόθεση από και το ρήμα έψω/έψημα (= βράζω, ψήνω, βρασμένο).
- Είναι τα ροφήματα που προκύπτουν όταν βράζουμε διάφορα είδη φυτών σε νερό τα οποία μπορούμε να καταναλώσουμε είτε ζεστά είτε κρύα.
- Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή αφεψήματα βρίσκονται: τσάι, τσάι του βουνού, καφές, κακάο, χαμομήλι, φασκόμηλο, δίκταμο, εχινάκεια, λουίζα…και τόσα άλλα!!
Ηιστορία των αφεψημάτων είναι τόσο μεγάλη που… χάνεται στο χρόνο! Μάλιστα, η χρήση των φυτών από τα οποία προέρχονται τα αφεψήματα, ξεκίνησε πριν ακόμα δημιουργηθεί αυτό που εμείς σήμερα ονομάζουμε Μεσογειακή διατροφή!
Κοιτάζοντας την πιο πρόσφατη εκδοχή της Μεσογειακής διατροφικής πυραμίδας, παρατηρούμε πως τα αφεψήματα βρίσκονται στη βάση της μαζί με το νερό, που σημαίνει πως αποτελούν μια κατηγορία ροφημάτων, τα οποία μπορούμε να καταναλώνουμε συχνά.
Ποια είναι η αξία τους στη διατροφή μας;
Τα αφεψήματα έχουν πολλά παραπάνω να μας προσφέρουν πέρα από το άρωμα και τη γεύση τους!
Μας ενυδατώνουν!
Το βασικό συστατικό όλων των αφεψημάτων δεν είναι άλλο από το νερό, επομένως η κατανάλωσή τους μας βοηθάει να μένουμε ενυδατωμένοι όλη μέρα! Ειδικά τους χειμερινούς μήνες που η πλειοψηφία του κόσμου ξεχνάει την ενυδάτωση του, είναι μια πολύ καλή εναλλακτική ενυδάτωσης.
Είναι σύμμαχοι μας για το έλεγχο βάρους και την περίοδο της δίαιτας
Όταν καταναλώνονται σκέτα, χωρίς δηλαδή την προσθήκη ζάχαρης, μελιού ή/και γάλακτος- τα αφεψήματα αποδίδουν πρακτικά μηδενικές θερμίδες! Εξαίρεση αποτελεί το κακάο που αποδίδει κάποιες θερμίδες.
Η υγιεινή εκδοχή του κακάο, φτιάχνεται με 2 κουταλάκια του γλυκού κακάο σκόνη χωρίς ζάχαρη, που έχει 40 θερμίδες και 3/4 της κούπας ζεστό γάλα χαμηλά λιπαρά. Ή γάλα αμυγδάλου.
Επίσης τα αφεψήματα είναι ένας πολύ καλός τρόπος να μειώσει κανείς τις άσκοπες θερμίδες κατά τη διάρκεια της ημέρας και τις θερμίδες ανίας. Πολύ συχνά κατά τις πρωινές ή απογευματινές ώρες αρκετός κόσμος τσιμπάει χωρίς έλεγχο.
Τα αφεψήματα προσφέρουν γεύση, ενασχόληση και επειδή καταναλώνονται σε ζεστή συνήθως θερμοκρασία, προσφέρουν και μερικό κορεσμό.
Είναι γεμάτα με πολύτιμα αντιοξειδωτικά!
Τόσο τα αρωματικά όσο και τα φαρμακευτικά βότανα, αλλά και το κακάο και ο καφές, θεωρούνται πολύ καλές πηγές αντιοξειδωτικών, ουσίες που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού μας και ταυτόχρονα προστατεύουν τον οργανισμό μας από την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ενώ επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης.
Η ποικιλία στα ροφήματα … το μυστικό κατανάλωσης
Η εναλλαγή των αφεψημάτων εξασφαλίζει και ποικιλία σε βιοδραστικά συστατικά. Επίσης ο συνδυασμός βοτάνων σε ένα ρόφημα, μπορεί να είναι ευεργετικός.
Η βάση για ένα κοκτέιλ αντιοξειδωτικών
Λόγω της ήπιας γεύσης που έχουν τα περισσότερα, αποτελούν τη βάση στην οποία μπορούμε να προσθέσουμε βότανα και μπαχαρικά, που ενισχύουν ακόμα περισσότερο την αντιοξειδωτική τους ικανότητα: εσπεριδοειδή, κανέλλα, τζίντζερ, κρόκο κοζάνης κτλ.
Αφεψήματα: οι φυσικοί σύμμαχοι της υγείας μας!
| Βαλεριάνα | Η βαλεριάνα είναι ένα φυσικό χαλαρωτικό ρόφημα που μας βοηθάει να ανακουφιστούμε, τόσο από το άγχος όσο και από ορισμένους τύπους πόνου (π.χ. πονοκέφαλος, πόνοι κατά την έμμηνο ρύση κ.ά.). |
| Μελισσόχορτο | Βελτίωση διάθεσης, μνήμης, αγχολυτικό και ήπιο αντικαταθλιπτικό. Φυσικό αντιοξειδωτικό που βελτιώνει τη ελαστικότητα των αγγείων και την ικανότητα να διαστέλλονται. |
| Δίκταμο | Το δίκταμο τονώνει τον οργανισμό μας, μπορεί να βοηθήσει στην επούλωση τραυμάτων, αλλά και να μας ανακουφίσει από τον πονοκέφαλο. Το αιθέριο έλαιο του περιέχει καρβακρόλη (αντιμικροβιακή ουσία που υπάρχει στη ρίγανη και στο θυμάρι), η θυμόλη και η πουλεγκιόνη. Οι ουσίες αυτές έχουν ισχυρές αντισηπτικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Ο δίκταμος χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως επουλωτικό ρόφημα και τελευταία επιβεβαιώθηκε η δράση του κατά του έλκους στομάχου, με πειράματα που έγιναν σε στελέχη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (Helicobacter pylori). |
| Ευκάλυπτος | Ο ευκάλυπτος βοηθά στη μείωση του βήχα της γρίπης και του πονόλαιμου. Τα αρωματικά του φύλλα έχουν αντισηπτικές και αντιπυρετικές ιδιότητες. |
| Εχινάκεια | Παραδοσιακά χρησιμοποιείται σε κρυολογήματα και άλλες λοιμώξεις.Στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στα βότανα που εμπλέκονται στη θωράκιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος φιγουράρει η εχινάκεια (echinacea). Περιέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη. Η εχινακίνη είναι ένα γλυκοσίδιο που καταπολεμά τα βακτήρια σαν φυσικό αντιβιοτικό, γεγονός που εξηγεί την αποτελεσματικότητα του φυτού σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις. Σε κυτταρικό δε επίπεδο, η εχινακίνη ελαττώνει την παραγωγή της υαλουρονιδάσης, ενζύμου που ως γνωστό καταστρέφει το υαλουρονικό οξύ και οδηγεί σε λύση του συνδετικού ιστού. Μελέτη έχει αναδείξει και τη συνεργατική δράση της echinacea, με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης της συμπτωματολογίας του κοινού κρυολογήματος. |
| Κακάο | Το κακάο είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, αντιοξειδωτικές ουσίες που προστατεύουν την υγεία της καρδιάς. |
| Καφές | Λόγω της κύριας δραστικής ουσίας που περιέχει ο καφές, της καφεΐνης, μας «ξυπνάει» και συμβάλλει στην εγρήγορση αλλά και στη σωματική απόδοση. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει πως ο καφές, λόγω των αντιοξειδωτικών του, έχει πιθανή προστατευτική δράση και σε παραμέτρους της υγείας όπως τα καρδιαγγειακά, ο σακχαρώδης διαβήτης και χρόνιες εκφυλιστικές νόσοι (π.χ.Parkinson, Alzheimer). |
| Λουίζα | Η λουίζα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της δυσπεψίας και του φουσκώματος, καθώς και στην τόνωση του δέρματος. Επιπλέον, φαίνεται πως έχει και αντιπυρετική δράση. |
| Μέντα / Δυόσμος | Το κύριο συστατικό της μέντας είναι η μενθόλη, η οποία βοηθά στο ανώτερο αναπνευστικό και στη μείωση των συμπτωμάτων της καταρροής, του πονοκεφάλου και της ναυτίας. Η μενθόλη που περιέχει η μέντα έχει αντιβακτηριακές και αναλγητικές ιδιότητες και φαίνεται πως βοηθά στην θεραπεία του κρυολογήματος. Επίσης μελέτες δείχνουν ότι μειώνονται οι σπασμοί στον εντερικό σωλήνα και συστήνεται σε ανθρώπους με ευερέθιστο έντερο. |
| Τζίντζερ (Ginger) | Γνωστό και ως πιπερόριζα, το ginger είναι πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών, βοηθά στην καταπολέμηση της ναυτίας και του πονοκεφάλου ενώ φαίνεται να έχει και αντιπυρετική δράση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εισπνοές για την βουλωμένη μύτη. |
| Τσάι | Η κατανάλωση τσαγιού έχει συνδεθεί με την τόνωση και την ευεξία κυρίως επειδή περιέχει καφεΐνη. Επιπλέον, κυρίως το πράσινο και μαύρο τσάι είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, που συνδέονται με καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία.Το κλασικό τσάι το βρίσκουμε σε 3 βασικά είδη, ανάλογα με το βαθμό ζύμωσης που έχουν υποστεί τα φύλλα του φυτού camellia sinensis. Έτσι, στο πράσινο τσάι τα φύλλα δεν περνούν καμία διαδικασία ζύμωσης, διατηρώντας το πράσινο χρώμα τους, στο μαύρο τσάι έχουμε πλήρη ζύμωση των φύλλων -που αποκτούν έτσι μαύρο χρώμα-, ενώ στο λευκό τσάι τα πιο τέλεια φύλλα συλλέγονται πριν καν ανοίξουν εντελώς, διατηρώντας στην κορυφή τους ένα λευκό χρώμα στο οποίο οφείλει την ονομασία του. Προφανώς και το λευκό τσάι, όπως και το πράσινο, δεν έχει υποστεί καμία ζύμωση. Η ζύμωση του τσαγιού αναφέρεται στην ελεγχόμενη διαδικασία οξείδωσης, που γίνεται με την έκθεση των φύλλων στον αέρα και σταματά με ξήρανση (το τσάι περνά μέσα από στεγνωτήρες καυτού αέρα).Στο τσάι περιέχονται κατεχίνες, καφεΐνη, θεανίνη και βουτυρικό οξύ. Οι κατεχίνες αποτελούν ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες και βρίσκονται περισσότερο στο πράσινο και στο λευκό τσάι. Από τις κατεχίνες που γνωρίζουμε έως σήμερα, η επιγαλλοκατεχίνη (EGCG) ασκεί την πιο έντονη αντιοξειδωτική δράση. |
| Τσάι του βουνού | Το τσάι του βουνού, που ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών φυτών και το γένος Σιδηρίτις (sideritis sp.), εμπεριέχει τρεις φυτοχημικές ομάδες με έντονη βιοχημική δράση: φλαβονοειδή, διτερπένια και συγκεκριμένα πτητικά συστατικά. Οι ουσίες αυτές ευθύνονται τόσο για την αντιφλεγμονώδη δράση του σε οξεία φάση φλεγμονής, όσο και για τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές του. Το τσάι του βουνού έχει αντιμικροβιακές, αναλγητικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις, ενώ παράλληλα ανακουφίζει από τη δυσπεψία. |
| Φασκόμηλο | Το φασκόμηλο (ή λατινικά Salvia officinalis L) εμπεριέχει πλειάδα βιοενεργών συστατικών όπως καμφορά (14-37%), άλφα και βήτα καρυοφυλλένιο, ροσμαρινικό οξύ, χλωρογενικό οξύ, διτερπένια και φλαβονοειδή όπως η ισχυρά αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδης λουτεολίνη. Ασκεί ευεργετική δράση σε περιπτώσεις κρυολογήματος, λαρυγγίτιδας και φαρυγγίτιδας, ενώ λαϊκές αναφορές εικάζουν ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση των δυσάρεστων εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτωνΣυστήνεται να αποφεύγεται η κατανάλωσή του κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό. |
| Χαμομήλι | Το χαμομήλι έχει την ιδιότητα να μας ηρεμεί σε καταστάσεις στρες ενώ παράλληλα έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Επιπλέον, δρα ευεργετικά στο πεπτικό μας συστήματος και μπορεί να μας ανακουφίσει από το φούσκωμα. Μελέτες δείχνουν ότι βοηθά και στον καλύτερο ύπνο, ενώ φαίνεται ότι βοηθά και στην ηπατική υγεία.Το χαμομήλι (chamomilla recutita) και το έγχυμα του, χρησιμοποιείται και σε μολύνσεις βλεννογόνων (πολύ συχνά άλλωστε χρησιμοποιείται και με τη μορφή κομπρέσας για μολύνσεις των ματιών). |
Συμπερασματικά
Τα αφεψήματα είναι μια άριστη επιλογή για την καθημερινότητα μας, για την υγεία και τα κιλά μας!
Αρχική δημοσίευση από τον Πωλ Φαρατζιάν στο fotinigeorgiou.gr.