Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Αν ο ζεστός καιρός αδρανοποιεί τον κορονοϊό.
-Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στην εποχική κατανομή ενός ιού.
Οι συνθήκες του χειμώνα είναι ευνοϊκές για την εμφάνιση και μετάδοση των ιώσεων. Αυτό είναι κάτι που γνωρίζουμε όλοι. Και με βάση αυτή την πεποίθηση, αναρωτιέσαι αν η έλευση της άνοιξης, θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξάλειψη του ιού, που τους τελευταίους μήνες έχει σπείρει πανικό από τη μία άκρη του πλανήτη μέχρι την άλλη. Για τον κορονοϊό COVID-19 ο λόγος, για τον οποίο ρωτήσαμε τον πρύτανη του ΕΚΠΑ, Θάνο Δημόπουλο σχετικά.
Η απάντηση του Καθηγητή είναι πως πιθανόν η έλευση της άνοιξης θα βοηθήσει στον περιορισμό αλλά δεν αποτελεί ικανή συνθήκη για την εξάλειψη του ιού και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αφορμή για εφησυχασμό. Με βάση την προηγούμενη εμπειρία με άλλους κορονοϊούς και τον ιό της γρίπης, το ζεστό και το υγρό κλίμα δεν ευοδώνουν τη μετάδοση, ενώ πιθανότατα ο χρόνος ημίσειας ζωής του κορονοϊού μειώνεται δραματικά. Επιπλέον, η μείωση του συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε τι ισχύει επακριβώς για τον νέο κορονοϊό Covid-19 και αν θα ακολουθήσει την εκτιμώμενη πορεία. Επιπλέον, ως νέο στέλεχος δεν υπάρχει ο αντίστοιχος βαθμός ανοσίας στην κοινότητα όπως με άλλους κορονοϊούς και τη γρίπη.
Το βασικό ερώτημα, ωστόσο, παραμένει. Αρκεί ο ζεστός καιρός για να ελεγχθεί η επιδημία του κορονοϊού COVID-19;
Υποστηρίζεται ότι η έλευση της άνοιξης στο Βόρειο Ημισφαίριο θα ανασχέσει την εξάπλωση του ιού. Ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες και η επιδημία του COVID-19 δεν μπορεί να έχουν απόλυτη σχέση αίτιου και αιτιατού, σύμφωνα με τον Marc Lipsitch, Καθηγητή Επιδημιολογίας και Διευθυντή του Κέντρου μελέτης της Δυναμικής των Μεταδοτικών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου Harvard T.H. Chan School of Public Health.
Η μείωση του συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης.
Η εποχική κατανομή ενός ιού σχετίζεται με τέσσερις βασικούς παράγοντες:
1 . Το περιβάλλον
Τον χειμώνα ο αέρας είναι κρύος και ξηρός τόσο στους εξωτερικούς όσο και στους εσωτερικούς χώρους. Η ζέστη και η υγρασία του καλοκαιριού εκτιμάται ότι μειώνουν τόσο τον χρόνο ημίσειας ζωής όσο και την ευκολία μετάδοσης του κορονοϊού, κατά αναλογία με τον ιό της γρίπης. Ωστόσο, δεν έχουν δημοσιευτεί μελέτες που να αφορούν αποκλειστικά τους κορονοϊούς και ειδικότερα τον COVID-19. Επιπλέον, δεν είναι σαφής η επίδραση του ιδιαίτερα υγρού κλίματος (όπως στη Σιγκαπούρη, όπου παρατηρούνται αρκετά κρούσματα), της διάρκειας της ημέρας και της ηλιακής ακτινοβολίας.
2. Η ανθρώπινη συμπεριφορά
Ο συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους τον χειμώνα σαφώς και συμβάλλει στην ευκολότερη μετάδοση των ιογενών λοιμώξεων. Επιπλέον, το καλοκαίρι τα σχολεία παραμένουν κλειστά και έτσι μειώνεται η μετάδοση λοιμώξεων μέσω αυτής της ηλικιακής ομάδας. Όμως στην περίπτωση του COVID-19 δεν έχει προσδιοριστεί σαφώς ο ρόλος των παιδιών στη διάδοση του ιού. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι στα παιδιά η νόσος είναι συχνότερα πολύ πιο ήπια, θυμίζοντας τις περισσότερες φορές ένα απλό κρυολόγημα, ή και ασυμπτωματική. Όμως δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν τα παιδιά μολύνονται και μεταδίδουν εξίσου εύκολα τον ιό με τους ενήλικες, και απλώς έχουν ηπιότερα ή καθόλου συμπτώματα, οπότε το κλείσιμο των σχολείων θα συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάσχεση της μετάδοσης. Αν αντιθέτως αποδειχθεί ότι τα παιδιά μολύνονται και μεταδίδουν δυσκολότερα τον COVID-19, τότε και το κλείσιμο των σχολείων δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αλυσίδα μετάδοσης.
3. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή
Κατά τη χειμερινή περίοδο, οπότε και οι ώρες με ηλιοφάνεια είναι περιορισμένες, οι μεταβολές στα επίπεδα της μελατονίνης και η μείωση των επιπέδων της βιταμίνης D μπορεί να μειώνουν και την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις. Αυτό μπορεί να συμβάλλει τουλάχιστον εν μέρει στην αυξημένη επίπτωση ιογενών λοιμώξεων τους χειμερινούς μήνες. Γι’ αυτό ο Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος συνιστά λήψη Βιταμίνης D σε άτομα που παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα.
4. Η ύπαρξη ευάλωτων ξενιστών
Όλα τα ανωτέρω προκαλούν μια μεταβλητότητα στο ποσοστό ευάλωτων ανθρώπων, ανάλογα με τη χρονική περίοδο και τις κλιματολογικές συνθήκες. Σε αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθούν και ο αριθμός των γεννήσεων ή η εμφάνιση ενός νέου ιού, όπως του COVID-19, για τον οποίο δεν υπάρχει φυσική ανοσία στον πληθυσμό. Ο ιός της γρίπης για παράδειγμα παρουσιάζει εποχική κατανομή, διότι σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι πλέον άνοσο και έτσι προκαλεί λοίμωξη σε όσους δεν έχουν ανοσία και έχουν ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο, για τους προαναφερθέντες λόγους. Ωστόσο, σε περιπτώσεις πανδημίας δεν είναι υποχρεωτική η εποχική κατανομή. Η πανδημία της γρίπης του 2009 ξεκίνησε Απρίλιο-Μάιο, παρουσίασε ύφεση το καλοκαίρι και επανεμφανίστηκε Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, εκτός δηλαδή της αναμενόμενης εποχικής κατανομής.
Αντίστοιχα, επομένως, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τη συμπεριφορά του COVID-19 και να μην επαναπαυθούμε στη βελτίωση του καιρού και στις κλιματολογικές συνθήκες για την ανάσχεση της επιδημίας, σημείωσε ο Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η επιδημιολογική συμπεριφορά του ιού μέχρι τα τέλη Απριλίου θα είναι καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία και την ενδεχόμενη εποχική διακύμανση.
Και κάτι τελευταίο: μαθαίνουμε να προστατευόμαστε και όχι να φοβόμαστε!