Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Γιατί το κρασί είναι καλό για την καρδιά.
-Ποιο είδος σοκολάτας είναι ωφέλιμο για την υγεία.
Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι απολαμβάνουν το κρασί, τα ποτά, τα γλυκά και τον καφέ. Το βασικό ερώτημα που τίθεται στις μέρες μας είναι αν αυτά τελικά θεωρούνται απαγορευμένες απολαύσεις ή πιθανότατα έχουν προστατευτικές ιδιότητες για την υγεία. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρκετά πολύπλοκη και δύσκολα μπορεί να δοθεί με ένα απλό ναι ή όχι. Συνεπώς, η μελέτη των επιστημονικών δεδομένων αναφορικά με την επίδραση της κατανάλωσης αλκοόλ, καφέ και σοκολάτας στην υγεία κρίνεται αναγκαία. (1)
Ο ρόλος του αλκοόλ στην υγεία
Αρχικά, όσον αφορά στην κατανάλωση αλκοόλ, η ποσότητα κατανάλωσής του μπορεί να οριστεί και να παραμείνει σταθερή (ίδια) και αυτό επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης συγκεκριμένου μεγέθους ποτηριού για το κάθε είδος ποτού. Για παράδειγμα γνωρίζουμε ότι το ποτήρι για την μπύρα είναι μεγάλου μεγέθους, του κρασιού μικρότερου μεγέθους και ακόμη μικρότερου για τα άλλα οινοπνευματώδη. Ωστόσο, αυτό που κυρίως διαφέρει ανάμεσα στα διάφορα είδη ποτού είναι τα συστατικά τα οποία περιέχουν. Πιο συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι στο κρασί περιέχονται καρδιοπροστατευτικά αντιοξειδωτικά φλαβονοειδή και ρεσβερατρόλη τα οποία διεγείρουν γονίδια που ελέγχουν την μακροζωία. (2) Αναφορικά με την μπύρα, τα βασικά συστατικά της είναι η μαγιά, ο λυκίσκος και τα σιτηρά κυρίως το κριθάρι. Μελέτες έδειξαν ότι το κριθάρι έχει σημαντικές αντιοξειδωτικές δράσεις καθώς αποτελείται από φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, βιταμίνες και φυτοστερόλες. Επίσης, το ουίσκι εκτός από την υψηλή συγκέντρωση αλκοόλ περιέχει επίσης κριθάρι, μαγιά και νερό. Συνεπώς, το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι αν τελικά το αλκοόλ είναι καλό ή όχι για την υγεία μας. Μελέτες έδειξαν ότι η υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στη συχνή κατανάλωση αλκοόλ και στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. (3) Ειδικότερα, φάνηκε ότι ο κίνδυνος υπέρτασης αυξάνεται με την κατανάλωση τεσσάρων ή περισσότερων ποτών την ημέρα στις γυναίκες αλλά ήδη από το πρώτο ποτό στους άνδρες. Παρόλα αυτά, η μικρή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ βρέθηκε να μειώνει τον κίνδυνο υπέρτασης στις γυναίκες αλλά να τον αυξάνει στους άντρες.
Ακόμη, η συχνή κατανάλωση αλκοόλ έχει συνδεθεί με την αύξηση του σωματικού βάρους το οποίο οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης. (4) Σημαντική συσχέτιση υπάρχει ανάμεσα στην καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ και στην ανάπτυξη κολπικής μαρμαρυγής. Πιο συγκεκριμένα, ο κίνδυνος ανάπτυξης κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται ήδη από την κατανάλωση ενός και μόνο ποτού την ημέρα και η αύξηση αυτή συνεχίζει με την επιπλέον κατανάλωση ποτού ανά μέρα. (5) Αμφιλεγόμενη επίσης θεωρείτε η πιθανή προστασία του αλκοόλ από το έμφραγμα του μυοκαρδίου καθώς και του εγκεφαλικού. (1) Επιπρόσθετα, η κατανάλωση αλκοόλ ακόμη και σε μέτρια επίπεδα έχει αρνητική επίδραση (δοσο-εξαρτώμενη) τόσο στη δομή και όσο και στη λειτουργία του εγκεφάλου συμπεριλαμβανομένων της ατροφίας και της λεξιλογικής αδυναμίας. (6) Τέλος, η κατανάλωση αλκοόλ σε υψηλά επίπεδα έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση άνοιας λόγω μείωσης του μεγέθους του εγκεφάλου καθώς και ενδείξεων εγκεφαλικών βλαβών σε μαγνητικές τομογραφίες. Συμπερασματικά, το αλκοόλ παρέχει ελάχιστη έως και μηδαμινή προστασία στην υγεία. (1)
Η επίδραση της σοκολάτας στην υγεία
Η σοκολάτα προέρχεται από κόκκους κακάο και περιέχει διαφορετικές ποσότητες γάλακτος και ζάχαρης. Το κακάο περιέχει μια προστατευτική ουσία, την επικαθεκίνη, η οποία μπορεί να χαθεί λόγω του τρόπου αποξήρανσης και ψησίματος. Έχει φανεί ότι η μαύρη, πικρή σοκολάτα και όχι η σοκολάτα γάλακτος έχει καρδιοαγγειακές ιδιότητες. Πράγματι, η μαύρη σοκολάτα συμβάλλει στη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου, ακόμη και σε καπνιστές χωρίς άλλα υποκείμενα νοσήματα. (7) Ακόμη, συντελεί στη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης, της αντίστασης στην ινσουλίνη καθώς και στην λειτουργία των αιμοπεταλίων. (8) Επίσης, η μαύρη σοκολάτα μπορεί να συμβάλλει και στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου. Αντιθέτως, βασικό μειονέκτημα της σοκολάτα γάλακτος είναι περιεκτικότητά της σε λίπος και ζάχαρη τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση του σωματικού βάρους. (1)
Καφές και υγεία
Ο πρωινός καφές αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας για πολλούς ανθρώπους. Έχει φανεί ότι η κατανάλωση καφέ έχει διεγερτικές επιδράσεις στο νευρικό σύστημα προκαλώντας αίσθημα παλμών και αύξηση της αρτηριακής πίεσης κυρίως σε όσους δεν έχουν συνηθίσει να πίνουν καφέ. (9) Αντιθέτως, η συχνή κατανάλωση καφέ ασκεί προστατευτική δράση έναντι των διεγερτικών ιδιοτήτων του καφέ στο νευρικό σύστημα. Παραδόξως, βρέθηκε ότι αυτή η επίδραση του καφέ είναι ανεξάρτητη της καφεΐνης και οφείλεται σε άλλα συστατικά τα οποία περιέχονται στον καφέ και χρειάζονται περεταίρω διερεύνηση. (1) Συνεπώς, οι επιδράσεις του καφέ στον οργανισμό οφείλονται σε συνεργική δράση της καφεΐνης με άλλα συστατικά. Παράλληλα, η μέτρια κατανάλωση καφέ έχει αντιστρόφως ανάλογη σχέση με τον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Το μέγιστο αποτέλεσμα αυτής της σχέσης επιτυγχάνεται με την κατανάλωση τεσσάρων φλιτζανιών καφέ την ημέρα. (10) Επομένως, η μέτρια κατανάλωση καφέ παρέχει καρδιακή προστασία καθώς μειώνει την έντονη διέγερση του νευρικού συστήματος στην καρδιακή ανεπάρκεια. Επίσης, ο καφές ενισχύει την καρδιαγγειακή απάντηση – λειτουργία (πχ. αύξηση συστολικής πίεσης) οφειλόμενη σε ψυχολογικό στρες, ιδιαίτερα σε όσους τον καταναλώνουν σπάνια συγκριτικά με εκείνους που πίνουν συχνά. Μια σχετικά πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο κίνδυνος χρόνιας νόσου δεν επηρεάζεται από την κατανάλωση καφέ. Σημαντικό να αναφερθεί ότι τόσο η κατανάλωση καφέ με καφεΐνη όσο και χωρίς καφεΐνη συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. (11) Καταληκτικά, η κατανάλωση 4-5 φλιτζανιών καφέ την ημέρα έχει αντιστρόφως ανάλογη σχέση με τη θνητότητα οφειλόμενη σε καρδιακές και αναπνευστικές παθήσεις, λοιμώξεις, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη, τραυματισμούς αλλά όχι καρκίνο.
References
- Thomas F Lüscher, Wine, chocolate, and coffee: forbidden joys?, European Heart Journal, Volume 42, Issue 44, 21 November 2021, Pages 4520–4522, https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehab654
- Weiskirchen S, Weiskirchen R. Resveratrol: how much wine do you have to drink to stay healthy? Adv Nutr 2016;7:706–718.
- Randin D, Vollenweider P, Tappy L, Je´quier E, Nicod P, Scherrer U. Suppression of alcohol-induced hypertension by dexamethasone. N Engl J Med 1995;332:1733–1737.
- Sesso HD, Cook NR, Buring JE, Manson JE, Gaziano JM. Alcohol consumption and the risk of hypertension in women and men. Hypertension 2008;51:1080–1087.
- Csengeri D, Spru¨nker NA, Di Castelnuovo A, Niiranen T, Vishram-Nielsen JK, Costanzo S, So¨derberg S, Jensen SM, Vartiainen E, Donati MB, Magnussen C, Camen S, Gianfagna F, Løchen ML, Kee F, Kontto J, Mathiesen EB, Koenig W, Stefan B, de Gaetano G, Jørgensen T, Kuulasmaa K, Zeller T, Salomaa V Iacoviello L, Schnabel RB. Alcohol consumption, cardiac biomarkers, and risk of atrial fibrillation and adverse outcomes. Eur Heart J 2021;42:1170–1177.
- Topiwala A, Allan CL, Valkanova V, Zsoldos E, Filippini N, Sexton C, Mahmood A, Fooks P, Singh-Manoux A, Mackay CE, Kivima¨ki M, Ebmeier KP. Moderate alcohol consumption as risk factor for adverse brain outcomes and cognitive decline: longitudinal cohort study. Bmj 2017;357:j2353.
- Flammer AJ, Hermann F, Sudano I, Spieker L, Hermann M, Cooper KA, Serafini M, Lu¨Scher TF, Ruschitzka F, Noll G, Corti R. Dark chocolate improves coronary vasomotion and reduces platelet reactivity. Circulation 2007; 116:2376–2382.
- Morze J, Schwedhelm C, Bencic A, Hoffmann G, Boeing H, Przybylowicz K, Schwingshackl L. Chocolate and risk of chronic disease: a systematic review and dose-response meta-analysis. Eur J Nutr 2020;59:389–397.
- Corti R, Binggeli C, Sudano I, Spieker L, Ha¨nseler E, Ruschitzka F, Chaplin WF, Lu¨scher TF, Noll G. Coffee acutely increases sympathetic nerve activity and blood pressure independently of caffeine content: role of habitual versus nonhabitual drinking. Circulation 2002;106:2935–2940.
- Stevens LM, Linstead E, Hall JL, Kao DP. Association between coffee intake and incident heart failure risk: a machine learning analysis of the FHS, the ARIC study, and the CHS. Circ Heart Fail 2021;14:e006799.
- Floegel A, Pischon T, Bergmann MM, Teucher B, Kaaks R, Boeing H. Coffee consumption and risk of chronic disease in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Germany study. Am J Clin Nutr 2012;95:901–908.
- Freedman ND, Park Y, Abnet CC, Hollenbeck AR, Sinha R. Association of coffee drinking with total and cause-specific mortality. N Engl J Med 2012;366:1891–1904.
Το άρθρο επιμελήθηκε και η Ιατρός Δρ. Καλλιόπη Μαγουνάκη.
Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.