Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Πόσο η τεχνολογία βλάπτει την σχέση με τα παιδιά μας.
-Τι θέλουν τα παιδιά να αλλάξουμε ως γονείς.
«Δεν μπορώ να αφήσω το κινητό μου», έγραψε ο Ian Sherr από το CNET πέρσι. «Και φοβάμαι ότι αυτό στενοχωρεί τον 2χρονο γιο μου». Αυτό που έκανε ο Sherr, ουσιαστικά ήταν να αναδείξει ένα ζήτημα που απασχολεί πολλές οικογένειες σχετικά με το τι συμβαίνει με την τεχνολογία. Τα περασμένα χρόνια, όσο ανακαλύπταμε τις επιπτώσεις του να επιτρέπουμε την τεχνολογία να εισβάλλει σε όλους τους τομείς της ζωής μας, το κατά πόσο χρησιμοποιούμε την τεχνολογία την ώρα που περνάμε χρόνο με την οικογένειά μας, είχε να κάνει κυρίως με την επαφή που είχαν τα παιδιά μας με κινητά και άλλες συσκευές τεχνολογίας. Όμως αυτό, δεν είναι το σημαντικό.
Ξέρουμε το κατά πόσο η τεχνολογία βλάπτει την ψυχική υγεία των παιδιών μας. Ξέρουμε το πόσο συνδέεται με προβλήματα στην προσοχή και την συγκέντρωση, την κοινωνική αλληλεπίδραση ή ακόμα και τις αυτοκτονίες.
Όμως, τώρα είναι που και εμείς ανακαλύπτουμε τις επιπτώσεις που έχει η χρήση τεχνολογίας από εμάς τους γονείς, στα παιδιά μας. Και όπως υποπτεύεται ο Sherr, δεν είναι θετικές. Σε όλα τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών, η παρουσία τεχνολογίας, έχει προφανείς βλαβερές επιπτώσεις. Το κολλέγιο Hunter αλλά και το πανεπιστήμιο City της Νέας Υόρκης έκαναν μια μελέτη αναφορικά με το διεθνές παράδειγμα «Still Face».
Το φαινόμενο αυτό έκανε την εμφάνισή του το 1975 όταν ο ψυχολόγος Edward Tronick απέδειξε ότι λίγα λεπτά επαφής με μια ανέκφραστη μητέρα αρκούν για να κάνουν το νεογνό ανήσυχο και να το ωθήσουν να στρέψει το σώμα και πρόσωπό του αλλού, με μια θλιμμένη έκφραση στα μάτια. Και δεν είναι ότι η μητέρα του δεν ήταν παρούσα και το πείραμα έγινε με άλλη. Αυτό που το προκάλεσε ήταν το ότι η μητέρα του δεν ήταν πνευματικά εκεί, πνευματικά συνδεδεμένη με το μωρό της. Έτσι ακριβώς δρα και η τεχνολογία, στην ανθρώπινη επαφή.
Και μάλιστα όσο η τεχνολογία προχωρά, το ζήτημα γίνεται χειρότερο. Όσο οι μητέρες είναι αφοσιωμένες στις οθόνες των κινητών τους, τα βρέφη και τα νεογνά γίνονται πιο ανήσυχα, δεν εξερευνούν τόσο το περιβάλλον τους και τελικά δεν έχουν επαφή με τα συναισθήματά τους..
«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα κινητά έχουν ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στην κοινωνικό-συναισθηματική λειτουργία των παιδιών και τελικά βλάπτουν την αλληλεπίδραση μεταξύ γονέα – παιδιού», αναφέρει έρευνα που έκανε η Tracy Dennis-Tiwary.
Σε όλα τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών, η παρουσία τεχνολογίας, έχει προφανείς βλαβερές επιπτώσεις.
Μια άλλη έρευνα δείχνει το πώς οι οθόνες επηρεάζουν την μητρότητα ή την πατρότητα εν γένει. Ερευνητές από το τμήμα παιδιατρικής του Ιατρικού Κέντρου της Βοστόνης έκαναν έρευνα ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς τους σε 15 εστιατόρια γειτονιάς στην περιοχή, και παρατήρησαν πώς η χρήση κινητών και τεχνολογίας, επηρέασε το πώς αλληλοεπιδρούσε ο γονέας με τα παιδιά του.
Τα αποτελέσματα; «Οι γονείς που ήταν απορροφημένοι στα κινητά και τα tablets τους αγνοούσαν τα παιδιά τους και απαντούσαν με έναν εκνευρισμένο τόνο φωνής στις ερωτήσεις τους, ενώ ο τρόπος τους ήταν σχεδόν ρομποτικός, σα να μην ενδιαφέρονταν για τις ανάγκες τον παιδιών ή χρησιμοποιούσαν μη λεκτική επικοινωνία όπως το να τα κοιτούν έντονα ή το να τα σπρώχνουν κάθε φορά που τα παιδιά προσπαθούσαν να τους αποσπάσουν την προσοχή.»
Γενικά, «εκείνοι οι γονείς που ήταν πολύ απορροφημένοι απαντούσαν άσχημα στην μη πρέπουσα συμπεριφορά των παιδιών τους». Σα να μην μπορούσαν να δεχτούν οποιαδήποτε παρεμβολή στον εθισμό τους με τις οθόνες των κινητών.
Επομένως, γνωρίζουμε ότι η χρήση τεχνολογίας από τους γονείς επηρεάζει το πώς λειτουργούν με τα παιδιά τους, αλλά πώς αυτό επηρεάζει τα ίδια τα παιδιά;
Αυτό θέλησε να απαντήσει το Πανεπιστήμιο του Michigan . Αν και η έρευνά τους έγινε με βάση απαντήσεις των γονιών, τελικά τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρχε πρόβλημα και εκεί. «Μπορέσαμε να επιδείξουμε το ότι ακόμα και περιορισμένη χρήση τεχνολογίας ήταν συνδεδεμένη με προβλήματα στην συμπεριφορά των παιδιών, τα οποία μπορεί να συσχετίζονταν και με ζητήματα υγείας», λένε οι επικεφαλής της έρευνας.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι 48% των γονιών είχαν καθημερινές τεχνολογικές επιρροές στον χρόνο που περνούσαν με τα παιδιά τους, ενώ 11% όχι.
Φυσικά, το να έχει ένα παιδί κακή συμπεριφορά προκαλεί στρες. Και πού στρεφόμαστε πλέον όταν είμαστε στρεσαρισμένοι; Στα κινητά μας, τα οποία είναι η ζώνη ασφαλείας μας. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η τεχνολογία και τα κινητά λειτουργούν ως μέσα στήριξης στους γονείς», γράφουν οι ερευνητές «αλλά την ίδια ώρα μειώνουν τις πιθανότητες να βελτιώσουν τις σχέσεις με τα παιδιά τους ή την κακή τους συμπεριφορά, την ώρα που κάνουν χρήση της».
Τα παιδιά μας ενδεχομένως να μην γνωρίζουν ότι ανήκουν στην πρώτη γενιά που ουσιαστικά ανταγωνίζεται με την τεχνολογία, αλλά ήδη καταλαβαίνουν πως αυτό δεν τους αρέσει. Πέρσι, μια δασκάλα της Δευτέρας τάξης στην Λουϊζιάνα έδωσε στους μαθητές της να γράψουν μια έκθεση σχετικά με ανακαλύψεις που θα προτιμούσαν να μην έχουν γίνει. 4 στους 21 έγραψε για τα κινητά. «Δεν μου αρέσει το τηλέφωνο γιατί οι γονείς μου είναι συνεχώς με αυτό στο χέρι» έγραψε ένας μαθητής ενώ ένας άλλος έγραψε ότι «Μισώ το κινητό της μαμάς μου και εύχομαι να μην είχε καν κινητό».
Και όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η τεχνολογία κάνει κακό στις σχέσεις με τα παιδιά μας, αλλά εμείς δεν θέλουμε να το αποδεχτούμε.
Η κλινική ψυχολόγος Catherine Steiner, έχει γράψει το βιβλίο The Big Disconnect: Protecting Childhood and Family Relationships in the Digital Age. Για το βιβλίο της, πήρε συνέντευξη από 1.000 παιδιά, γονείς και δασκάλους σχετικά με το πώς νιώθουν αναφορικά με τον ρόλο που παίζει η τεχνολογία στην ζωή τους. «Τα παιδιά από 2 έως 22 ετών χρησιμοποίησαν τις ίδιες φράσεις και λέξης λέγοντας ότι νιώθουν λύπη, θυμό, απελπισία», λέει η συγγραφέας. Παραπονιούνταν για το ότι οι γονείς τους ήταν όλη μέρα αφοσιωμένοι στο κινητό τους. «Σαν το κινητό να ήταν ένα ακόμα μέλος της οικογένειας, αφού ήταν όλη μέρα μαζί τους».
Και το φαινόμενο αυτό έχει παγκόσμιες διαστάσεις. Σε διεθνής έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε πάνω από 6.000 γονείς από τη Νότια Αμερική έως και την Ασία και την Ευρώπη, τα παιδιά απάντησαν ότι οι γονείς τους ασχολούνταν με τα κινητά τους τόσο πολύ, ώστε το 32% από αυτά να νιώθει ότι δεν είναι σημαντικά.
Και ορισμένα παιδιά απαντούν, και απαντούν με τον τρόπο τους. Νιώθουν θυμό και δεν πρόκειται να το ανεχτούν άλλο. Πέρσι, η 7χρονη Emil Rustige από το Αμβούργο της Γερμανίας, με την υποστήριξη των γονιών της έκανε διαδήλωση μαζί με άλλα 150 άτομα στην οποία κυριαρχούσε το σλόγκαν: «Παίξε μαζί μου και όχι με το κινητό σου». Και η πρώτη αυτή διαδήλωση είχε μεγάλη επιτυχία. «Δεν μου αρέσει το ότι ο μπαμπάς μου είναι συνέχεια με το κινητό σου» είπε η 6χρονη διαδηλώτρια Ylvi Schmitt στην Allgemeiner Zeitung. Ο πατέρας της, αναγνώρισε το ότι «πρέπει να της δώσει μεγαλύτερη προσοχή».
Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε άλλοι μας, συλλογικά και όχι ατομικά. Εξάλλου το ζήτημα αυτό, απαιτεί συλλογική λύση και όχι ατομική. Για αυτό, ήταν ένα πολύ καλό νέο το ότι το Μάντσεστερ αποφάσισε να γίνει η πρώτη πόλη στο Ηνωμένο Βασίλειο που θέσπισε πρόγραμμα για τη τεχνολογία στη σχέση γονέα – παιδιού.
«Καθώς περπατάς εκεί ή στο Σάλφορντ θα δεις απίστευτες προσπάθειες που κάνουν τα παιδιά ώστε να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους, οι οποίοι είναι παρόντες σωματικά αλλά όχι πνευματικά στις δραστηριότητες με τα παιδιά τους», λέει η Michelle Morris η οποία είναι σύμβουλος του συγκεκριμένους προγράμματος.
Το πρόγραμμα μάλιστα περιλαμβάνει και γραπτά μηνύματα κατά καιρούς, ώστε να δείξει πόσο σημαντικό είναι ο γονέας να αφήσει το κινητό από τα χέρια του, ενώ δίνει και συμβουλές για το πώς να το κάνει, μέσω συνεδριών με ειδικούς.
Όμως, πρέπει και εμείς οι ίδιοι να ανοίξουμε έναν μεγαλύτερο κύκλο συζήτησης σχετικά με αυτό. Και πρέπει να το κάνουμε με έναν τρόπο που να αναγνωρίζει τις συνέπειες του τι συμβαίνει χωρίς όμως να νιώθουμε ντροπή σαν γονείς. Μια ολόκληρη γενιά δεν ξύπνησε απλά ένα πρωί και αποφάσισε να γίνει γονέας εθισμένος στην τεχνολογίας.
Μάλιστα, έχει δοθεί ήδη έμφαση στο πόσο σημαντικό είναι να έχει ο κάθε γονέας οπτική επαφή με τα παιδιά του, το να διαβάζει μαζί τους βιβλία και παραμύθια, το να τους μιλάει και το να παίζει μαζί τους. Και ναι, το να είσαι γονιός μπορεί να είναι εξουθενωτικό αλλά είναι και τόσο όμορφο.
Τα παιδιά μας ενδεχομένως να μην γνωρίζουν ότι ανήκουν στην πρώτη γενιά που ουσιαστικά ανταγωνίζεται με την τεχνολογία, αλλά ήδη καταλαβαίνουν πως αυτό δεν τους αρέσει.
Γιατί την ίδια στιγμή που έχουμε ανακαλύψει τι πραγματικά κάνει τα παιδιά μας να ανθίζει, ανακαλύψαμε και πόσο εύκολα μπορούν να μας ξελογιάσουν τα κινητά μας, και για αυτό είναι τώρα μια μεγάλη πρόκληση το να δώσουμε στα παιδιά μας την σημασία που χρειάζονται.
Η τεχνολογία έχει γίνει ένα μέλος της οικογένειάς μας, και ένα μέλος που εμείς από συνήθεια βάλαμε στο σπίτι για να μας αποφορτίζει από το στρες που μας έχει επιφέρει το γεγονός ότι είμαστε γονείς.
Το ερώτημα είναι το πώς θα αναλάβουμε δράση. Το να κλείσουμε απλά έναν διακόπτη δεν είναι η λύση. «Δεν μπορείς να πεις απλά ότι το παιδί σου θα έρχεται πάντα πριν από το κινητό σου», λέει η Judith Myers-Walls η οποία είναι καθηγήτρια Πανεπιστημίου. Μπορείς όμως να αναρωτηθείς: «Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω το κινητό μου, χωρίς να επηρεαστεί το παιδί μου«;
Για τον Ian Sherr, ο οποίος ανησυχούσε για το αντίκτυπο που είχε στον γιο του η χρήση κινητού από τον ίδιο, είναι όλα θέμα ισορροπίας. «Αν ο γιος μου απασχολείται με κάτι άλλο ή παίζει, μπορώ να πάρω το κινητό στα χέρια μου, αλλά πρέπει να το κάνω έξυπνα. Μπορώ να κάνω διαλείμματα κατά την ώρα που απασχολούμαι με το κινητό, να δω τι κάνει ο μικρός μου και μετά να κάνω και εγώ αυτό που με ευχαριστεί», γράφει.
Είμαι επίσης αισιόδοξη σύμφωνα με τα σημάδια που βλέπω πως ό,τι και αν κάνουμε, η επόμενη γενιά θα είναι γενικά πιο προσεκτική. Η καθηγήτρια του ΜΙΤ Sherry Turkle, περιέγραψε τα όσα της είπε ένα 15χρονο αγόρι ως εξής: «Κάποια μέρα θα ήθελε να κάνει μια οικογένεια και να μεγαλώσει τα παιδιά του όχι όπως τον μεγάλωσαν οι γονείς του (με κινητά να χτυπάνε εν ώρα φαγητού ή την ώρα της αθλητικής του δραστηριότητας), αλλά με τον τρόπο που νομίζουν οι γονείς του ότι τον μεγάλωσαν- δηλαδή χωρίς κινητά και με αρκετή συζήτηση».
Και όπως έγραψε και η ποιήτρια Mary Oliver: «Η προσοχή, είναι το αρχικό στάδιο της αφοσίωσης». Είναι επίσης ο πυρήνας αναφορικά με όσα μας έχουν κάνει επιτυχημένους και διαυγείς πνευματικά. Είναι η γέφυρα μεταξύ εμάς και της υπόλοιπης ανθρωπότητας. Και είναι η προσοχή μας στην οικογένειά μας, που πρέπει να θέσουμε ως προτεραιότητα.
Διάβασε ακόμα:
Μάθε Πώς Να Είσαι Καλύτερος Γονιός Στην Ψηφιακή Εποχή
12 πράγματα που δεν πρέπει να κάνεις αν θες να μεγαλώσεις ένα ευτυχισμένο παιδί.