Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:

-Πώς αλλάζουμε συνήθειες.
-Τα 3 βήματα για να σπάσεις τον κύκλο.


Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που έκανες σήμερα το πρωί; Κοίταξες το κινητό σου, έφτιαξες καφέ, πήρες το tablet και πήγες στη τουαλέτα; Ότι κι αν έκανες οι πιθανότητες είναι ότι κάνεις το ίδιο, με τον ίδιο τρόπο και σειρά κάθε μέρα! Γιατί; Γιατί έτσι λειτουργούμε οι περισσότεροι. 

Είμαστε πλάσματα της συνήθειας

Οι συνήθειες μας καλές ή κακές παίζουν τεράστιο ρόλο στη σωματική και ψυχική μας υγεία, στην ποιότητα των σχέσεών μας, στην προσωπική και επαγγελματική μας επιτυχία. Οι συνήθειες, λοιπόν, όπως γνωρίζουν όλοι όσοι προσπάθησαν να κόψουν κάποια (κάπνισμα, junk food, social media) δεν αλλάζουν εύκολα, καθώς εγγράφονται στον εγκέφαλο και τα κύτταρά μας. Νευρώνες που ενεργοποιούνται ταυτόχρονα κάνουν συνάψεις και αυτό δημιουργεί ένα μοτίβο που εδραιώνεται με την επανάληψη. Το να αλλάξω μια συνήθεια δεν σημαίνει λοιπόν ότι μπορώ να την σβήσω αλλά μπορώ να μάθω μια καινούργια που θα την αντικαταστήσει. Να δημιουργήσω δηλαδή καινούργιες συνάψεις που προσπερνούν τις παλιές, 

Ο κύκλος της συνήθειας

Η συνήθεια αποτελείται από 3 παράγοντες ή βήματα που δημιουργούν έναν κύκλο: Ο πυροδότης, η ρουτίνα (η συμπεριφορά) και η ανταμοιβή. Όποιος καπνίζει μπορεί να καταλάβει με ποιο τρόπο μια συγκεκριμένη ώρα, κατάσταση, περιβάλλον πυροδοτεί την ανάγκη και προκαλεί τη συμπεριφορά, να ανάψουν δηλαδή τσιγάρο. Η ανταμοιβή στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί να είναι η προσωρινή απαλλαγή από το άγχος, η ικανοποίηση της έλλειψης νικοτίνης ή η αίσθηση της παρέας. Για να κόψει κάποιος το τσιγάρο μπορεί να συνδέσει τον πυροδότη με κάποια άλλη ρουτίνα (ένα ρόφημα π.χ.) που του παρέχει μια κάποια ανταμοιβή (η αίσθηση της ζεστασιάς και της χαλάρωσης). 

Όλοι μας μπορούμε να καταλάβουμε πως το τσιγάρο είναι συνήθεια αλλά τι σχέση έχει αυτό με το άγχος, την ανησυχία, τη μελαγχολία; Θα μπορούσε και το άγχος να είναι ένας κύκλος συνήθειας! Ναι! Κι αφού ειπώθηκε αυτό να τονίσουμε ότι μπορεί και να μην είναι, καθώς είναι πολλοί οι παράγοντες, γενετικοί και περιβαλλοντικοί, που συντελούν στις αγχώδεις διαταραχές. 

Τα συναισθήματά μας δεν προκύπτουν από το μηδέν. Είναι αποτέλεσμα βαθειά εδραιωμένων μοτίβων σκέψης που λειτουργούν υποσυνείδητα ως πυροδότες. Όπως λοιπόν ένας καφές πυροδοτεί την ανάγκη για τσιγάρο έτσι και μια αρνητική σκέψη που πυροδοτήθηκε υποσυνείδητα από κάποιον παράγοντα (πρόσωπο, κατάσταση κλπ) μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και αρνητικά συναισθήματα. Πώς το άγχος γίνεται συνήθεια; Η αγχωτική σκέψη που πυροδοτήθηκε μας βάζει στη διαδικασία υπερανάλυσης, σκέψεων και ανησυχίας προσπαθώντας να έχουμε κάποιον έλεγχο στην κατάσταση. Η ανταμοιβή μπορεί να είναι αυτή η προσωρινή αίσθηση ελέγχου. Η ανησυχία είναι η συμπεριφορά, η ρουτίνα. και την ίδια ώρα η ανησυχία πυροδοτεί και τροφοδοτεί τις αγχωτικές σκέψεις και κάπως έτσι διαμορφώνεται ο κύκλος της συνήθειας.

Μαθαίνουμε να σπάμε τον κύκλο

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του άγχους ως κύκλος συνήθειας. Αναγνωρίζεις ότι έχεις μπει σε διαδικασία υπερανάλυσης και ανησυχίας. Αναρωτήσου: Με βοηθά να βρω λύση; Με βοηθά να αποκτήσω έλεγχο; 

Το δεύτερο βήμα είναι η αναγνώριση της ανταμοιβής. Τι κερδίζω από αυτό; Πώς με εξυπηρετεί; Τελικά νιώθω καλύτερα ή χειρότερα;

Το τρίτο βήμα είναι να δώσεις στον εγκέφαλό σου ως ανταμοιβή κάτι πιο ελκυστικό από τις ανησυχητικές σκέψεις. Αυτό μπορεί να είναι σύμφωνα με τον Ψυχίατρο και Νευροεπιστήμονα Judson Brewer η περιέργεια για την εμπειρία σου και η καλοσύνη!

Περιέργεια

Η περιέργεια είναι πιο ευχάριστη από την ανησυχία. Μας βοηθά να μένουμε στο εδώ κι το τώρα καθώς και να συγκεντρώνουμε πληροφορίες που μπορεί να μας βοηθήσουν. Η μεγαλύτερη πηγή άγχους είναι η αβεβαιότητα για την οποία συνήθως δεν υπάρχει απάντηση ή λύση γι αυτό κι εγκλωβιζόμαστε στις σκέψεις. Περιέργεια σημαίνει να αναρωτηθείς: Τι μου συμβαίνει αυτή τη στιγμή; Πώς αισθάνομαι; Ποιες σκέψεις περνούν από το μυαλό μου; Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος; Πώς αντιδρά το σώμα μου;

Καλοσύνη

Δείξε καλοσύνη απέναντι στους άλλους, απέναντι στον εαυτό σου και παρατήρησε-δέξου την καλοσύνη των άλλων. Απλές κινήσεις καλοσύνης και γενναιοδωρίας από την μεριά σου θα σε βοηθήσουν να βγεις από τον κύκλο του άγχους. Δώσε σημασία όταν κάποιος δείχνει καλοσύνη σε εσένα. Πώς το αντιλαμβάνεσαι στο σώμα σου;

Η υπερανάλυση, η ανησυχία, οι αγχωτικές σκέψεις προκαλούν αισθήματα περιορισμού. Η καλοσύνη και η περιέργεια προκαλούν αισθήματα διεύρυνσης . Δεν γίνεται να τα αισθάνεσαι και τα δύο ταυτόχρονα καθώς είναι τα απολύτως αντίθετα. Εσύ επιλέγεις!

Διάβασε ακόμα:

6 απλά βήματα για να ξεκολλήσεις και να μπεις σε δράση

Πώς να αναγνωρίσεις ένα έξυπνο άτομο σε 3 λεπτά