Συμβαίνει συχνά να συγχωρούμε πιο εύκολα αυτούς που μας έβλαψαν ή μας πλήγωσαν αλλά διστάζουμε να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας που ενδεχομένως έβλαψε ή πλήγωσε κάποιον άλλο. Αποτέλεσμα είναι να ζούμε συχνά με τύψεις και ενοχές, εκείνο το «τσίμπημα» που αισθανόμαστε μόλις θυμηθούμε τί λάθος κάναμε ή ποιον εκθέσαμε.
Αρκετοί άνθρωποι διστάζουν να συγχωρήσουν τον εαυτό τους γιατί έχουν κάποιους προβληματισμούς. Αλλοι θεωρούν την αυτοσυγχώρεση ζωτικής σημασίας καθώς έχουν παραβιάσει τα προσωπικά τους ηθικά πρότυπα, έχουν προσβάλει τον εαυτό τους και πρέπει, μέσω της αυτο-ομολογίας του αδικήματος, να προχωρήσουν τη ζωή τους χωρίς ενοχές. Υπάρχουν και άλλοι που λένε ότι η συγχώρεση του εαυτού μας είναι μια ψευδαίσθηση γιατί ουσιαστικά πρέπει να απευθύνεται προς τους άλλους ανθρώπους, αυτούς δηλαδή που προσβάλαμε ή πληγώσαμε.
Τελικά η αυτοσυγχώρεση είναι απαραίτητη για την ψυχική μας ανακούφιση, είναι μια ψευδαίσθηση που πρέπει να αποφύγουμε ή μήπως ένας κίνδυνος για τον εαυτό μας;
Ας δούμε τους προβληματισμούς:
1.Η συγχώρεση του εαυτού είναι αδύνατη επειδή αυτός που θέλει να συγχωρήσει τον εαυτό του γίνεται ταυτόχρονα δικαστής και κατηγορούμενος, όταν αποφασίζει για το λάθος. Αυτό είναι λογικά αδύνατο γιατί, σε ένα δικαστήριο, ποτέ κανείς δεν αναλαμβάνει και τους δύο ρόλους. Έτσι, πάνω σε αυτήν τη λογική, η αυτοσυγχώρεση είναι αδύνατη καθώς είναι ανάλογη με αυτό που συμβαίνει σε ένα μια δίκη. Ωστόσο, αυτό είναι μια εσφαλμένη υπόθεση διότι η αυτοσυγχώρεση δεν είναι στο πλαίσιο της νομολογίας, αλλά αντίθετα βρίσκεται στη σφαίρα της διαπροσωπικής και ενδοπροσωπικής σύνδεσης στη σφαίρα του ελέους, της υποδοχής, της προσέγγισης, και όχι στη σφαίρα των κανόνων και των δικαστικών ποινών. Η αυτοσυγχώρεση λοιπόν παραμένει μια αναγκαία πράξη, όταν ένας άνθρωπος χρειάζεται εσωτερική ανακούφιση από τις ενοχές και τις τύψεις που τον βασανίζουν.
2.Η συγχώρεση του εαυτού μπορεί να είναι λογικά αδύνατη, αλλά δεν είναι πρακτική γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν ξεκάθαρη οπτική όταν πληγώνονται συναισθηματικά. Με άλλα λόγια ο άνθρωπος δεν έχει την αίσθηση του τι πρέπει να κάνει για να διορθώσει τη σχέση με τον εαυτό του αλλά και τη σχέση του με άλλους, που μπορεί να έχουν προσβληθεί και πληγωθεί από τις πράξεις του. Μπορεί να είναι δύσκολο για ένα άτομο, με την αντικειμενική έννοια, να εξακριβώσει πόσο σοβαρό ήταν το λάθος που έκανε καθώς και πόσο σοβαρή ήταν η συναισθηματική βλάβη που προκάλεσε στους άλλους και στον εαυτό του. Μια σωστή διαδικασία λοιπόν είναι να αποφασίσει να λύσει το ζήτημα αυτό συζητώντας το μαζί τους, πάντα με την προϋπόθεση όμως πως εκείνοι γνωρίζουν τί έχει συμβεί και πόσο τους πλήγωσε η ενέργειά του. Και αυτό, διότι, αν δεν το γνωρίζουν ή δεν το θυμούνται, δεν έχει νόημα αυτή η συζήτηση, γεγονός που σημαίνει πως καλούμαστε πια να τα βρούμε με τον εαυτό μας.
3.Επειδή η αυτοσυγχώρεση εστιάζεται στον εαυτό της, μπορεί πολύ εύκολα να εκφυλιστεί σε ναρκισσιστική αυτο-ανησυχία και σε ναρκισσισμό. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει με οτιδήποτε αφορά τον εαυτό μας; Για παράδειγμα, η αυτο-φροντίδα είναι σημαντική, αλλά τι γίνεται αν ένα άτομο αφιερώνει 15 ώρες την ημέρα στην περιποίηση του εαυτού του; Η προσοχή στην υγεία κάποιου είναι σημαντική, αλλά τι γίνεται αν αυτό το άτομο αποκτήσει εμμονή με την υγεία και αφιερώνει 18 ώρες την ημέρα στη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, στη γυμναστική και γενικά στη φροντίδα του εαυτού του; Γίνεται αντιληπτό πως το πρόβλημα έγκειται στην υπερβολή. Κάτι ανάλογο γίνεται και με την αυτοσυγχώρεση. Κάποια προσοχή στη συγχώρεση του εαυτού μας μπορεί να είναι καλή, καθώς μειώνει τις ενοχές και δίνει στον εαυτό μας τη σημαντική δεύτερη ευκαιρία. Ωστόσο, η υπερβολική εστίαση στη συγχώρεση του εαυτού, η ασυγκράτητη μορφή, είναι αυτό που μπορεί να προκαλέσει ναρκισσισμό, μια σημαντική διαταραχή της προσωπικότητας.
Εν κατακλείδι, η αυτοσυγχώρεση δεν πρέπει ποτέ να είναι αποκλειστικά εστιασμένη στον εαυτό μας, παράλληλα πρέπει να προσεγγίσει και εκείνους οι οποίοι έχουν πληγεί από τις ενέργειές μας με την προϋπόθεση, όπως αναφέραμε πιο πάνω, να το γνωρίζουν.
Δεν μπορείτε να κερδίσετε το μέλλον σας εάν δεν μπορείτε να συγχωρήσετε το παρελθόν σας. — Ikechukwu Joseph ποιητής, στιχουργός και συγγραφέας του «Unlocking Closed Doors”.