Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Ποια είναι τα συμπτώματα της αϋπνίας στα παιδιά.
– Πώς να αντιδράσεις, όταν το παιδί ξυπνά το βράδυ και σε φωνάζει.
Το πρώτο που χρειάζεται να καταλάβει ένας γονιός είναι ότι η αϋπνία είναι μια διαταραχή ύπνου που δεν αφορά μόνο τους ενήλικες. Μπορεί να αφορά και τα παιδιά. Δεν είναι εύκολο, όμως, να καταλάβει κάποιος ότι το παιδί του πάσχει από αϋπνία. Όσο “περίεργο” κι αν είναι στον ύπνο. Επειδή τα συμπτώματα της αϋπνίας στα παιδιά δεν είναι τα ίδια με των ενηλίκων. Οι περισσότεροι γονείς, εξάλλου, πιστεύουν ότι οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο που κοιμούνται ή ξυπνούν τα παιδιά τους είναι απλά …ιδιαιτερότητες κι όχι συμπτώματα αϋπνίας.
Όπως εξηγεί η Παιδοψυχίατρος Φρίντα Κωνσταντοπούλου, είναι πολύ πιθανό να μη γνωρίζεις ότι ένα παιδί έχει κάποια μορφή αϋπνίας, αν:
-Δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή μένει άγρυπνο έως αργά τη νύχτα.
-Έχει πολύ πρωινή αφύπνιση.
-Αντιστέκεται στην κατάκλιση ή χρειάζεται παρουσία του ενός γονέα, προκειμένου να αποκοιμηθεί (πράγμα που θεωρείται μια μορφή αϋπνίας με συμπεριφορικές αιτίες).
Και φυσικά, αρκεί να έχει ένα από τα παραπάνω συμπτώματα ή και όλα αυτά μαζί για να υποψιαστεί ο γονιός ότι το παιδί του έχει κάποια μορφής αϋπνίας. Με βάση τη διάρκεια, τη σοβαρότητα και τη συχνότητα του προβλήματος, η αϋπνία μπορεί να ταξινομηθεί ως οξεία ή χρόνια και επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργικότητα και τις επιδόσεις των παιδιών κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τι φταίει;
Εάν η αϋπνία δεν οφείλεται σε κάποιο οργανικό πρόβλημα ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, τότε η αιτία της εντοπίζεται σε συμπεριφορικά ζητήματα ή προβλήματα ψυχικής υγείας.
Όπως εξηγεί η Δρ. Κωνσταντοπούλου, στα βρέφη, η αϋπνία – η οποία συνίσταται κυρίως στη νυχτερινή αφύπνιση – οφείλεται στην έλλειψη εκπαίδευσης, δηλαδή δεν έχουν μάθει ακόμα να προσαρμόζονται σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ύπνου. Το φαινόμενο παρατηρείται φυσιολογικά μέχρι την ηλικία των 6-7 μηνών, ωστόσο θα πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε στη συνέχεια να κοιμούνται καθ΄ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Η ανεπαρκής εκπαίδευση στη διαδικασία του ύπνου από τη βρεφική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε αϋπνία και κατακερματισμένο ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Τα μεγαλύτερα παιδιά παρουσιάζουν δυσκολία στο να κοιμηθούν, προβάλλοντας άγχη και φοβίες ή απαιτώντας την παρουσία του ενός γονέα στο χώρο μέχρι να αποκοιμηθούν. Για να είμαστε πιο ακριβείς, μία από τις πιο συνήθεις αιτίες της αϋπνίας ψυχογενούς αιτιολογίας στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, είναι το άγχος.
«Ειδικά όσον αφορά στο άγχος, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Το άγχος προκαλεί αϋπνία και η αϋπνία επιβαρύνει τα αγχώδη και τα καταθλιπτικά συμπτώματα», τονίζει η παιδοψυχίατρος Κωνσταντοπούλου.
Ρουτίνα ύπνου: γιατί είναι σημαντική
Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να μάθουν από τη βρεφική ηλικία ότι η διαδικασία του ύπνου ξεκινάει μια συγκεκριμένη ώρα και εξελίσσεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
-Αρχικά θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα το περιβάλλον – π.χ. να χαμηλώνουν τα φώτα, να ρυθμίζεται η θερμοκρασία στο υπνοδωμάτιο κλπ.
-Μετά, καλό είναι να ακολουθεί μια χαλαρωτική δραστηριότητα με τη συμμετοχή του γονέα για περίπου 10 λεπτά.
-Στη συνέχεια, ο γονέας θα πρέπει να αποχωρεί από το δωμάτιο πριν το παιδί αποκοιμηθεί.
Με αυτόν τον τρόπο θα μάθει να κοιμάται μόνο του, και ακόμα κι αν ξυπνήσει το βράδυ, θα μπορέσει να ξανακοιμηθεί χωρίς να φωνάξει “μαμά” ή “μπαμπά” ή να σηκωθεί και να κατευθυνθεί προς το κρεβάτι των γονιών του, εξηγεί η παιδοψυχίατρος.
Κι αν σας θέλει κοντά του;
Εντούτοις, τα παιδιά συχνά αισθάνονται ανασφάλεια και έχουν ανάγκη την παρουσία του γονέα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι πιο ελαστική.
«Καλό είναι οι γονείς να έχουν μία ελαστική στάση, ώστε να καλύψουν την ανασφάλεια και να μην αισθάνεται το παιδί εγκατάλειψη. Να νιώθει ότι έχει βοήθεια και θα το αντιμετωπίσει. Το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και στις περιπτώσεις της νυχτερινής αφύπνισης», σημειώνει η ειδικός. Η σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας ανάμεσα στο παιδί και τον γονιό του θα πρέπει να ισχύει τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα. Συχνά τα παιδιά ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας από εφιάλτες. Οι εφιάλτες, ως επί το πλείστον, είναι αποτέλεσμα μιας δύσκολης και αγχώδους καθημερινότητας. Είναι σημαντικό, οι γονείς να δείχνουν ενδιαφέρον για τη ζωή του παιδιού τους και να οικοδομούν μία σχέση εμπιστοσύνης, ώστε να αισθάνεται άνετα και να μοιράζεται τις ανησυχίες του μαζί τους.
Πότε πάμε στον ειδικό
Από τη στιγμή που θα εμφανιστεί κάποια μορφή αϋπνίας είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουν οι γονείς το πρόβλημα και να μην το υποτιμήσουν.
Όταν η αιτία είναι τα αγχώδη συμπτώματα και οι φοβίες, οι γονείς μπορούν ενδεχομένως να τα βοηθήσουν με συζήτηση.
Σε κάθε περίπτωση, εάν η δυσλειτουργία που προκαλείται στο παιδί από την αϋπνία είναι μεγάλη και το πρόβλημα δεν είναι διαχειρίσιμο, θα πρέπει να απευθυνθούν έγκαιρα σε ειδικό, έτσι ώστε να αποφευχθεί τόσο η ταλαιπωρία όσο και η παγίωση της κατάστασης.
Ο ειδικός θα προσεγγίσει την αϋπνία με βάση την αιτία. Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να αντιμετωπιστεί με συμβουλευτική ή/και χορήγηση φαρμάκων (σε ψυχιατρικές καταστάσεις και περιπτώσεις έντονου άγχους).
Γιατί δεν πρέπει να μείνετε με σταυρωμένα χέρια
Γιατί όπως εξηγεί η Παιδοψυχίατρος, ο ύπνος είναι θεραπευτικός για μικρούς και μεγάλους. Προσφέρει σωματική, ψυχική, νοητική ξεκούραση και καλύτερη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα. Όταν τα παιδιά δεν κοιμούνται καλά τόσο οι σωματικές όσο και οι νοητικές επιδόσεις τους –μεταξύ των οποίων και οι σχολικές- παρουσιάζουν έντονη πτώση. Κατά συνέπεια, η αϋπνία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων και να μην παγιώνεται στη ζωή της οικογένειας.
Διάβασε ακόμα:
15+1 Ερωτήσεις Στην Αλεξάνδρα Καππάτου Για Τα μοναχοπαίδια
Θες Παιδί Αυτόνομο; Ξεκίνα Από Το Παιδικό Δωμάτιο
Η Φρίντα Κωνσταντοπούλου είναι Παιδοψυχίατρος. Έχει προσφέρει τις επιστημονικές της υπηρεσίες ως ιατρός του ΚΕΕΛΠΝΟ μέχρι το 2016.