Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Πώς η έλλειψη σχεδίου επιδεινώνει τον αποπροσανατολισμό σε μια ήδη μπερδεμένη κατάσταση.
-Γιατί πρέπει να είσαι ρεαλιστής και όχι καταστροφολόγος.
Μετά την εξάπλωση του κορωνοϊού και τη σοβαρή κρίση υγείας και ανθρωπιστικής βοήθειας που διανύουμε, η αβεβαιότητα και το στρες έχουν φτάσει στα ύψη. Παρόλο που το αναπάντεχο συμβάν συνάντησε την κάθε χώρα, άτομο ή εταιρεία σε διαφορετική ετοιμότητα, όλοι πρέπει να σχεδιάσουμε την επόμενη ημέρα. Και όπως η υγεία, έτσι και η αγορά, χρειάζονται τρόπους και χρόνο για να ανακάμψουν, ευελπιστώντας ότι θα επέλθει ξανά ισορροπία και θα γίνουμε πιο ανθεκτικοί μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Θα περάσει καιρός πριν καταλάβουμε πλήρως τον οικονομικό και τον ψυχικό αντίκτυπο του κορονοϊού, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές τώρα: οι περισσότερες επιχειρήσεις και η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση σε ολόκληρο τον κόσμο αντιμετωπίζουν μια υπαρξιακή απειλή.
Το απολύτως φυσιολογικό αυτή τη στιγμή είναι να αισθάνεσαι στρεσαρισμένος. Μέχρι ένα σημείο, το βραχύ στρες μας βοηθά να αμυνθούμε και να αντιδράσουμε σε έναν υποκείμενο κίνδυνο “eustress”, όπου με μία αλυσίδα ταχέων εμφανιζόμενων νευροχημικών αντιδράσεων μπορεί να οξύνει την προσοχή και την ικανότητά μας να αξιολογούμε το περιβάλλον μας, και μας παρακινεί. Όταν το στρες παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα, το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού και το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να χάσει την ισχύ του, κάτι που μας καθιστά ευπαθείς σε ιούς, αλλά και σε ό,τι αφορά στην ψυχική μας υγεία.
Γι’ αυτό τώρα πρέπει να διαχειριστούμε το στρες μας περισσότερο από ποτέ. Όταν γνωρίζεις πώς να χρησιμοποιείς το μυαλό σου για να διαχειριστείς το στρες, αναζητάς τη βέλτιστη κατάσταση δημιουργικής ενεργοποίησης που όμως μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις. Μπορεί να μην έχουμε τον έλεγχο των συνθηκών μας, αλλά έχουμε τον έλεγχο του μυαλού μας (εσωτερικό κέντρο ελέγχου). Πρέπει λοιπόν όλοι να χρησιμοποιούμε ψυχικές δεξιότητες και πρακτικές για να διανύσουμε αυτή την περίοδο.
Ας δούμε μερικά βήματα ώστε να νιώσουμε λίγο πιο βέβαιοι μέσα σε όλη αυτή την αβεβαιότητα:
1. Μην παίρνεις βιαστικές αποφάσεις, αλλά κάνε σχέδια
Είναι εύκολο να πανικοβληθείς όταν χιλιάδες άνθρωποι νοσούν, το χρηματιστήριο καταρρέει και η ανεργία και το στρες ανεβαίνουν στα ύψη. Υπό την επήρεια του στρες λαμβάνονται λάθος αποφάσεις, γι’ αυτό δώσε στον εαυτό σου χρόνο να αποφασίσει πώς θα κινηθείς και στην πορεία κάνε ένα πλάνο. Κάνε υπομονή μέχρι να έχεις περισσότερες πληροφορίες και μίλησε με κάποιον που εμπιστεύεσαι, καθώς μπορεί να σε βοηθήσει να αποφύγεις να κάνεις κάτι για το οποίο αύριο θα μετανιώσεις. Σε κανένα δεν αρέσει να σκέφτεται τι θα έκανε εάν νοσούσε ένα αγαπημένο πρόσωπο ή αν υπέφερε η δουλειά του, ωστόσο καλό θα ήταν να έχεις όλα τα ενδεχόμενα υπόψη και να κάνεις ένα πλάνο έκτακτης ανάγκης. Σκέψου πιθανές πηγές εσόδων για ένα διάστημα σε περίπτωση ανεργίας και μείωσε τα έξοδά σου για να έχεις ένα μαξιλαράκι ασφαλείας. Ακόμα καλύτερα είναι να σκεφτείς τι θα κάνεις σε 20 ημέρες εάν τα πράγματα φαίνονται καλύτερα ή χειρότερα. Ενημερώσου για το πώς έχουν αλλάξει οι ανάγκες της αγοράς. Ένα σχέδιο ως πορεία δράσης λειτουργεί ως πυξίδα και μας οδηγεί στο στόχο μας. Η έλλειψη σχεδίου επιδεινώνει τον αποπροσανατολισμό σε μια ήδη μπερδεμένη κατάσταση.
2. Μην κάνεις απόλυτες σκέψεις
Η ακραία σκέψη του άσπρο ή μαύρο δεν βοηθά. Μη φέρνεις το χειρότερο σενάριο στο μυαλό, όπως συμβαίνει όταν υπάρχει αβεβαιότητα, αλλά διατήρησε τη μέση οδό. Σπάνια υπάρχουν γεγονότα που είναι μόνο κακά ή μόνο καλά. Προσπάθησε να βρεις ευκαιρίες μέσα στις δυσκολίες και ταυτόχρονα μείνε ρεαλιστής, χωρίς να υπερβάλλεις στο αντίθετο άκρο ότι όλα είναι τέλεια, ως μηχανισμό άμυνας. Μη φέρνεις στο μυαλό σου τη συντέλεια του κόσμου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο ήλιος ανατέλλει κάθε πρωί!
3. Να είσαι ρεαλιστής – πες όχι στην καταστροφολογία
Μεταφέρσου στο παρελθόν και δες πόσες φορές τα αρνητικά σενάρια που είχες στο μυαλό σου δε συνέβησαν. Η βεβαιότητα είναι ψευδαίσθηση! Σκέψου πόσες φορές τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα σχεδίαζες και όμως επιβίωσες! Πάντα υπήρχαν στιγμές αβεβαιότητας και πάντα θα υπάρχουν. Κάποιες φορές τα πράγματα πάνε όπως τα θέλεις, ενώ κάποιες άλλες όχι. Αποδέξου την αβεβαιότητα και μην προσπαθείς να την καταπολεμήσεις και να θυμάσαι ότι τα θετικά αποτελέσματα δεν μπορείς να τα προβλέψεις αυτή τη στιγμή. Αποδέξου όλες σου τις σκέψεις, θετικές ή αρνητικές, εστιάζοντας στις πιο θετικές.
4. Άλλαξε οπτική ή προοπτική
Όταν υπάρχει αβεβαιότητα το μυαλό μας προσπαθεί να προβλέψει όλα τα πιθανά σενάρια για να αποκτήσει την αίσθηση του ελέγχου. Συνήθως όμως επιλέγουμε ό,τι είναι προφανές σε εμάς, αλλά αυτό δεν είναι ολόκληρη η εικόνα. Επειδή δεν τη βλέπουμε δε σημαίνει ότι δεν είναι εκεί, απλά η αβεβαιότητα μας περιορίζει την οπτική. Ο εγκέφαλος προσπαθώντας να επιβιώσει, δεν αφήνει ενέργεια για δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Μην εστιάζεις στην απομόνωση, αντί αυτού αφιέρωσε χρόνο για να συνδεθείς πραγματικά με τους άλλους. Ίσως είναι πρόκληση να βρεις τρόπους να εξελιχθείς εσύ ή η επιχείρησή σου. Ήδη εμφανίζονται νέες πρωτοβουλίες από διάφορες ειδικότητες. Κατά πάσα πιθανότητα, η κουλτούρα μας θα αλλάξει λίγο ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Μια κρίση μπορεί να φέρει τους ανθρώπους κοντά, αλλά μπορεί επίσης και να τους απομακρύνει. Είναι σημαντικό να σκεφτείς πώς μπορεί να εξελιχθεί η προοπτική σου. Το σίγουρο είναι ότι θα επέλθουν αλλαγές.
5. Ο μόνος τρόπος να κερδίζεις είναι να παίζεις
Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τον φόβο. Πολλές φορές δεν κάνουμε πράγματα, γιατί χρειαζόμαστε εγγυήσεις. Αλλά, όπως δείχνει η ιστορία, κάποιες φορές οι εγγυήσεις είναι στο μυαλό και θα πρέπει να μάθουμε να κινούμαστε λίγο πιο άφοβα. Οι άνθρωποι θέλουν να ξέρουν. Ψάχνουν απαντήσεις. Μήπως ζούμε ούτως ή άλλως στην αβεβαιότητα και δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει; Η πανδημία μας αναγκάζει να βγούμε από τη ζώνη ασφαλείας μας. H αβεβαιότητα δεν έχει αρνητική χροιά από μόνη της, η χροιά της είναι ουδέτερη. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι είναι χειρότερη η αβεβαιότητα από το να γνωρίζουν ότι κάτι κακό θα συμβεί. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε τα γεγονότα με το να ανησυχούμε.
6. Φρόντισε τον εαυτό σου
Η αυτοεξυπηρέτηση, σε περιόδους υψηλού στρες, είναι απαραίτητη. Όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση επιβίωσης, πολλοί από εμάς δε φροντίζουμε αρκετά καλά τον εαυτό μας. Τι μπορείς να κάνεις;
- Αναπνοή: ρύθμισε το μυαλό σου σωστά κάθε πρωί. Αντί να ανατρέξεις στο τηλέφωνο ή να ελέγξεις τις ειδήσεις, δοκίμασε να πάρεις μερικές βαθιές διαφραγματικές αναπνοές. Έκφρασε μια σκέψη ευγνωμοσύνης. Μπορείς να αποφασίσεις ποιες θα ήθελες να είναι οι πρώτες σου σκέψεις κάθε πρωί.
- Διατροφή: Απόφυγε τη ζάχαρη, το άμυλο και το αλάτι και επίλεξε πιο συνειδητά και πιο υγιεινά τις τροφές σου. Πίνε άφθονο νερό καθώς καθαρίζει τις τοξίνες από το σώμα σου.
- Ύπνος: Ο ποιοτικός ύπνος είναι ζωτικής σημασίας οπότε φρόντισε να τον εξασφαλίζεις στον οργανισμό σου.
- Κίνηση: Περπάτα τακτικά και κάνε όποια μορφή άσκησης σε ευχαριστεί.
7. Κάνε ενδοσκόπηση – βρες τον σκοπό σου
Είναι πολύ πιθανό αρκετοί να αισθάνεστε ότι η ζωή και η δουλειά σας δεν έχουν σκοπό. Όταν έχουμε έναν προσανατολισμό πέρα από τον εαυτό μας, μας κάνει πιο ανθεκτικούς απέναντι στις προκλήσεις. Ο Victor Frankl, ο Αυστριακός νευρολόγος και ψυχίατρος που επέζησε από τέσσερα στρατόπεδα συγκέντρωσης, έγραψε: “η ζωή δε γίνεται ποτέ αφόρητη από τις περιστάσεις, μόνο από την έλλειψη νοήματος και σκοπού”. Από την εμπειρία του στα στρατόπεδα, έγραψε: “όσοι ήταν προσανατολισμένοι σε ένα σκοπό που πρέπει να εκπληρωθεί, στο μέλλον ήταν πιο πιθανό να επιβιώσουν”.
Καθώς περνάει ο καιρός και η ανησυχία αυξομειώνεται, αφιέρωσε λίγο χρόνο να ηρεμήσεις και να θυμηθείς ότι ο πιο σημαντικός σύμμαχός σου βρίσκεται μέσα σου: είναι το μυαλό σου.
Αρχική δημοσίευση από την Κωνσταντίνα Ηλιάδου στην αθηΝΕΑ.