Στα επόμενα 5 λεπτά θα μάθεις:
-Σε τι ποσοστό έχει καθιερωθεί η τηλεψυχιατρική λόγω της πανδημίας.
-Ποιοι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο.
Η πανδημία της COVID-19 εκτός από τις τρομακτικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, την τελμάτωση των υγειονομικών συστημάτων υγείας, το απροσδιόριστο κοινωνικοοικονομικό κόστος και τις αχαρτογράφητες πολιτικές επιπτώσεις, έχει επιπρόσθετα επιβαρύνει την ψυχική υγεία των συμπολιτών μας, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι προηγούμενου ψυχιατρικού ιστορικού. Αυτό επιβεβαιώνουν οι έρευνες. Έτσι, μαζί με την ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τη νόσο COVID-19, προέκυψε και η ανάγκη να διαχειριστούμε και το επερχόμενο τσουνάμι στις ψυχικές διαταραχές. Κάπως έτσι η τηλεψυχιατρική μπήκε στη ζωή των ασθενών με ψυχικές διαταραχές και των ιατρών που τους παρακολουθούν, όπως ακριβώς η τηλεργασία στη ζωή των εργαζόμενων και των εργοδοτών. Είναι άραγε ένα αναγκαίο κακό; Ρωτήσαμε τον Δημήτρη Ρούκα, Ψυχίατρο-Ψυχοθεραπευτή, Γραμματέα της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Ψυχοφαρμακολογίας (ΕΛΕΨΥ) σχετικά με αυτό.
Δεδομένης της αύξησης ψυχικών διαταραχών, λόγω της πανδημίας, ποια είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτή την περίοδο οι ψυχίατροι;
Η αβεβαιότητα και η ρευστότητα σχετικά με την έκβαση και πορεία της πανδημίας επιδεινώνουν την ψυχολογία των συμπολιτών μας και απειλούν με αποσταθεροποίηση μεγάλο αριθμό ασθενών με ιστορικό σοβαρής ψυχικής διαταραχής.
Λήψη ατομικών μέτρων υγιεινής, αποφυγή συνωστισμού, χρήση ηλεκτρονικών μέσων για επικοινωνία του υγειονομικού προσωπικού εισήχθησαν στην καθημερινή ψυχιατρική πρακτική. Τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους ιατρούς αυτή η νέα πραγματικότητα είναι δύσκολα διαχειρίσιμη.
Επιπλέον, άγχος και ψυχοσωματικές εκδηλώσεις κατακλύζουν τους ασθενείς με ψυχική διαταραχή και συχνά τούς οδηγούν να ζητήσουν βοήθεια από τους ψυχιάτρους, κυρίως μέσα από την τροποποίηση της φαρμακευτικής τους αγωγής. Η διαχείριση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί και χρειάζεται να γίνει και με τη χρήση ψυχοθεραπευτικών τεχνικών.
Πιστεύετε ότι η άσκηση κλινικής ψυχιατρικής θα είναι διαφορετική από εδώ και πέρα;
Σίγουρα και η άσκηση της κλινικής ψυχιατρικής θα είναι διαφορετική μετά από αυτή την πανδημία. Η παρακολούθηση και νοσηλεία ασθενών με ιστορικό ψυχικής διαταραχής έχει ήδη διαφοροποιηθεί. Πολλές δομές ψυχικής υγείας σε χώρες με υψηλή επίπτωση της πανδημίας έχουν διαφοροποιήσει τον τρόπο της λειτουργίας τους. Η τηλεψυχιατρική εισέβαλε μαζικά στην καθημερινή ψυχιατρική πρακτική.
Πόσο έχει εισβάλει η τηλεψυχιατρική στη ζωή των ασθενών με ψυχικά νοσήματα;
Παρόλο που δεν έχουμε ακόμα σαφή εικόνα, γνωρίζουμε ήδη ότι μέχρι και 90% των εξωνοσοκομειακών ασθενών με ιστορικό ψυχικής διαταραχής, παρακολουθούνται σε δομές στην Ιταλία με τηλεψυχιατρική, τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο κύμα της πανδημίας.
Θεωρείτε τη χρήση της τηλεψυχιατρικής μια αναγκαιότητα δεδομένων των συνθηκών;
Η χρήση της τηλεψυχιατρικής είναι γενικά επωφελής. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να δώσει την ευκαιρία μιας πιο στενής παρακολούθησης του ασθενή που πάσχει από ψυχική διαταραχή. Χρειάζεται όμως προσοχή στην εφαρμογή της, όπως για παράδειγμα σε ασθενείς με σοβαρές μορφές ψυχώσεων, ιστορικό χρήσης ουσιών, αυτοκτονικό ιδεασμό ή επιθετική συμπεριφορά. Η ψυχιατρική κοινότητα είναι έμπειρη και εξοικειωμένη με τη χρήση της τηλεϊατρικής. Η Ψυχιατρική ήταν από τις πρώτες ιατρικές ειδικότητες που χρησιμοποίησε, ήδη από τη δεκαετία του ’50, την τηλεϊατρική στην καθημερινή κλινική πρακτική.
Πώς μπορεί να εφαρμοστεί η τηλεψυχιατρική σε ασθενείς με COVID-19;
Ανάλογα με τη βαρύτητα και σοβαρότητα της ψυχικής διαταραχής, ασθενείς με COVID-19 παραμένουν σε περιορισμό στο σπίτι και παρακολουθούνται με τηλεψυχιατρική, νοσηλεύονται σε παθολογικές κλινικές με παράλληλη ψυχιατρική υποστήριξη, νοσηλεύονται σε ψυχιατρικές κλινικές σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους για ασθενείς με COVID-19. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαμόρφωση εξωτερικών ιατρείων και κλινικών νοσηλείας σε τμήματα COVID-19 και μη COVID-19.
Ποια άλλη κοινωνική ομάδα μπορεί να ωφεληθεί από την τηλεϊατρική;
Ιδιαίτερης μέριμνας χρήζει το υγειονομικό προσωπικό που συχνά εμφανίζει άγχος, αυπνία, κόπωση και αίσθημα αβοηθητότητας. Η ψυχολογική υποστήριξη του υγειονομικού προσωπικού, επιβεβλημένη λόγω των δυσχερών συνθηκών, διενεργείται και μέσω βιντεοκλήσεων με τη συμβολή της τηλεψυχιατρικής.
Κύριε Ρούκα, ο φόβος της ασθένειας και η αναγκαστική κοινωνική απόσταση λόγω την μέτρων της πανδημίας αποτελούν μια νέα πραγματικότητα. Τι από τα δύο θεωρείτε πιο επιβαρυντικό για την ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού;
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω πως σύμφωνα με μελέτες, η κοινωνική απόσυρση – απομόνωση σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα ιδιαίτερα σε ομάδες πληθυσμών όπως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Επιπρόσθετα, ιδιαίτερα επιβαρυμένοι για εμφάνιση ψυχικών διαταραχών είναι οι συμπολίτες μας, το εργασιακό status των οποίων έχει ανατραπεί σε ποσοστό έως και 50%.
