Στα επόμενα 2 λεπτά θα μάθεις:
– Τις νέες οδηγίες για τη χρήση ψηφιακών μέσων από τα παιδιά.
– Γιατί τα παιδιά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οθόνες σε μέρη με πολύ φως.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είναι οι γονείς προσεκτικοί με τη χρήση κινητών και tablet από τα παιδιά τους και ένας από αυτούς είναι η διαφύλαξη της καλής τους όρασης.
Σε μια προσπάθεια, μάλιστα να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν καλύτερα τους πιθανούς κινδύνους για τα παιδιά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε προσφάτως νέες οδηγίες στις οποίες συνιστά να μην ασχολούνται καθόλου με ψηφιακά μέσα τα παιδιά ηλικίας κάτω του 1 έτους ενώ όσον αφορά στα παιδιά ηλικίας 1 έως 4 ετών, συνιστά να μην υπερβαίνουν την 1 ώρα ημερησίως. Ωστόσο η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά περιορισμό της ενασχόλησης σε λιγότερο από 1 ώρα την ημέρα έως την ηλικία των 5 ετών, ενώ ταυτοχρόνως συνιστά η ενασχόληση να αφορά μόνο καλά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Για τα παιδιά του Δημοτικού, από την άλλη, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν ενασχόληση με τα ψηφιακά μέσα έως το πολύ 2 ώρες την ημέρα – κατά προτίμηση όταν αυτό είναι απαραίτητο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Παρόλο, πάντως, που οι οδηγίες είναι συγκεκριμένες, κάθε γονιός γνωρίζει ότι τις περισσότερες φορές τα όρια είναι δύσκολο να τηρηθούν. Η ανησυχία, επομένως, υπάρχει σε κάθε γονιό που βλέπει το παιδί του να ξεπερνά το μέτρο με τη χρήση των οθονών. Ανησυχεί για τη κακή στάση σώματος που μπορεί να οδηγήσει σε κύφωση, για τη μείωση συγκέντρωσης κατά τη μελέτη, για τον κίνδυνο της παχυσαρκίας που αυξάνει επειδή το παιδί καταλήγει να προτιμά να είναι στον καναπέ αγκαλιά με το tablet αντί να είναι έξω και να παίζει μπάλα, κρυφτό και κυνηγητό ή να κάνει ποδήλατο. Kαι φυσικά ένα βασικό άγχος είναι οι επιπτώσεις στα μάτια καθώς πολλοί γονείς ανησυχούν ότι σύντομα θα δουν το παιδί τους να φοράει γυαλιά εξαιτίας της χρήσης οθόνης. Είναι όμως εύλογη η απορία τους; Συζητήσαμε για αυτό με τον Δρ. Αναστάσιο-Ι. Κανελλόπουλο, ιδρυτή και επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητή Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School ο οποίος εκτός από τις συμβουλές του, απάντησε και σε ένα πολύ συνηθισμένο ερώτημα που έχουν πολλοί γονείς.
Προκαλούν οι οθόνες μυωπία;
«Οι μεγάλοι οφθαλμολογικοί οργανισμοί, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, δεν έχουν εκδώσει ειδικές κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά την όραση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ενασχόληση με τα ψηφιακά μέσα δεν μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οφθαλμολογική υγεία των παιδιών», λέει ο Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος.
Όπως εξηγεί, το πρώτο πρόβλημα είναι ότι τα tablet και τα κινητά κρατούν τα παιδιά κλεισμένα στα σπίτια, παρόλο που οι ειδικοί λένε ότι είναι απαραίτητο να βγαίνουν έξω. «Η έκθεση στο φυσικό φως έχει ζωτική σημασία για την ομαλή ανάπτυξη των ματιών», εξηγεί. «Τα ποσοστά της μυωπίας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί παγκοσμίως μετά το 1970 και αυτό οφείλεται έως ένα βαθμό και στη συνεχή ενασχόληση με δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε κλειστούς χώρους και απαιτούν ενασχόληση με αντικείμενα που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα μάτια. Επίσης μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο επιστημονικό περιοδικό Ophthalmology επιβεβαίωσε ότι οι δραστηριότητες αυτές αυξάνουν τις πιθανότητες μυωπίας στα παιδιά. Η ίδια μελέτη έδειξε πως όσο περισσότερες ώρες περνούν τα παιδιά σε υπαίθριους χώρους, ιδιαίτερα κατά τη νηπιακή και πρώτη παιδική ηλικία, τόσο περισσότερο επιβραδύνεται η εξέλιξη της μυωπίας. Με άλλα λόγια, αντί τα παιδιά να παίζουν με τα κινητά ή να βλέπουν τηλεόραση, πρέπει να παίζουν έξω με τους φίλους τους».
Γιατί το πολύωρο καθημερινό παιχνίδι μπροστά σε μία οθόνη μπορεί να οδηγήσει στη μυωπία; Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι το κλειδί είναι η ανεπαρκής έκθεση των ματιών στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου αλλά και η συνεχής εστίαση της όρασης σε ένα κοντινό σημείο.
Ποια άλλα προβλήματα δημιουργούν οι οθόνες στα μάτια;
Ένας άλλος κίνδυνος που απειλεί τα μάτια των παιδιών τα οποία καθηλώνονται μπροστά στις οθόνες είναι η κόπωση. «Η κόπωση των ματιών εξαιτίας των ψηφιακών μέσων δεν είναι απλή κατάσταση», τονίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Όταν κοιτάζει κάποιος με τις ώρες μία οθόνη μπορεί να εκδηλώσει μία σειρά από συμπτώματα, όπως η ξηροφθαλμία, ο κνησμός στα μάτια, η θολή όραση και ο πονοκέφαλος. Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και δεν οφείλονται σε μόνιμη βλάβη των ματιών, αλλά σίγουρα είναι ενοχλητικά και μπορεί να διαταράξουν την καθημερινότητα του παιδιού».
Η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων οφείλεται στο ότι τα μάτια καταπονούνται από την συνεχή εστίαση σε κοντινό σημείο και χρειάζονται συχνά διαλείμματα, ώστε να κοιτά το άτομο κάπου μακριά. Δυστυχώς όμως τα παιδιά χάνουν την αίσθηση του χρόνου όταν απορροφώνται από το παιχνίδι που παίζουν ή τα βίντεο που παρακολουθούν. Η κόπωση των ματιών είναι εντονότερη όταν ο φωτισμός γύρω από την οθόνη αντανακλάται σε αυτήν, καταπονώντας ακόμα περισσότερο τα μάτια.
Η πολύωρη ενατένιση της οθόνης προκαλεί επίσης ξηρότητα και ερεθισμό των ματιών. Αυτό οφείλεται στο ότι ασυναίσθητα τα παιδιά βλεφαρίζουν λιγότερο όταν συγκεντρώνονται σε μία οθόνη – αν και αυτό ισχύει για όλους, μικρούς και μεγάλους. Ωστόσο, η ξηροφθαλμία και ο ερεθισμός μπορεί να είναι χειρότερος για όσα παιδιά ασχολούνται με τα κομπιούτερ που είναι τοποθετημένα για να εξυπηρετούν τα ενήλικα μέλη της οικογένειας.
9 συμβουλές για την καλύτερη υγεία των ματιών
Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε απ’ όλα τα παραπάνω τα παιδιά σας, είναι να ακολουθήσετε ορισμένες συμβουλές συνιστά ο Δρ. Κανελλόπουλος.
1.Διδάξτε τους τον κανόνα 20-6-20: κάθε 20 λεπτά, να κοιτάζουν ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (ή βημάτων) για 20 δευτερόλεπτα.
2.Διδάξτε στα παιδιά σας όταν παίζουν ένα παιχνίδι ή όταν διαβάζουν ένα e-βιβλίο, να σηκώνονται από τη θέση τους αμέσως μόλις τελειώνει μία πίστα ή ένα κεφάλαιο και να κοιτάζουν έξω από το παράθυρο για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα.
3.Στα e-βιβλία να ενεργοποιείτε τη λειτουργία «bookmark» σε κάθε κεφάλαιο, ώστε να θυμάται το παιδί να σηκώνεται από τη θέση του.
4.Μπορείτε επίσης να βάλετε το ξυπνητήρι να χτυπά κάθε 20 λεπτά, ώστε να θυμάται το παιδί να σηκωθεί και να κοιτάξει μακριά.
5.Μην αφήνετε το παιδί να χρησιμοποιεί το τάμπλετ, το κινητό ή το λάπτοπ σε υπαίθριους χώρους όταν έχει πολύ ήλιο (π.χ στην παραλία) ούτε σε πολύ φωτεινά δωμάτια, διότι η αντανάκλαση του φωτός μπορεί να καταπονήσει τα μάτια του.
6.Να προσαρμόζετε τη φωτεινότητα και την αντίθεση της οθόνης, ώστε να είναι άνετη για το παιδί.
7.Βεβαιωθείτε ότι το παιδί κρατάει το tablet, το κινητό ή το laptop σε απόσταση τουλάχιστον 45 έως 60 εκατοστών από τα μάτια του. Επίσης να το παροτύρνετε να βλεφαρίζει συχνά όταν χρησιμοποιεί οθόνες.
8.Αν υπάρχει η δυνατότητα, είναι προτιμότερο να συνδέετε το tablet ή το κινητό με την οθόνη της τηλεόρασης γιατί με αυτό τον τρόπο θα χρησιμοποιεί την μακρινή όρασή του και όχι την κοντινή.
9.Αναλόγως με την ηλικία του παιδιού, όταν θα πλησιάζει την 1 ή τις 2 ώρες ενασχόλησης με ένα ψηφιακό μέσο, να του θυμίζετε ότι ήρθε η ώρα να βγει έξω για παιχνίδι.