Όλα άρχισαν από ένα κακό, την κλιματική αλλαγή, και συνεχίστηκαν μ΄ ένα ακόμα, τον κορωνοϊό. Και ύστερα, κάποιοι για να ξεφύγουν κι απ΄τα δύο, πήραν την απόφαση βρουν τρόπο να κάνουν τον Γύρο της Πόλης σε 15 Λεπτά. Μπορεί και σε 1 Λεπτό. Για να ζούμε όλοι καλά και, ορισμένοι, ακόμα καλύτερα.
Δεν πρόκειται για παραμύθι, αλλά για σχεδιασμούς που επιδιώκουν ένα μέλλον πολύ καλύτερο από το παρελθόν.
Το Γκέτεμποργκ, η δεύτερη, μετά τη Στοκχόλμη, μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας, ζει εντυπωσιακές στιγμές γεμάτες ποιότητα καθημερινής ζωής που εμείς μόνο στα πιο τρελά μας όνειρα μπορούμε να απολαύσουμε.
Η ιδέα της αποκεντρωμένης πόλης βασίζεται στην αντίληψη πως ο πολίτης θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις καθημερινές του ανάγκες με τα πόδια ή με ποδήλατο ή με δημόσια συγκοινωνία μέσα σε 15 λεπτά της ώρας.
Εν μέσω πανδημίας, ή χάρη, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, σ΄ αυτήν, η πόλη του μισού εκατομμυρίου κατοίκων με τη ναυτιλία και τη βιομηχανία αυτοκινήτων στο επίκεντρο της οικονομικής της ανάπτυξης πειραματίζεται με την ονομαζόμενη Πόλη του 1 Λεπτού.
Σχεδιάζει, μέχρι το 2030, οι δρόμοι της να σφύζουν από υγεία. Χωρίς καυσαέρια. Χωρίς ηχορύπανση. Με φροντίδα για το περιβάλλον. Με χαμογελαστούς Σουηδούς να μας κλείνουν το μάτι για ένα καλύτερο αύριο, κι ας κατηγορήθηκαν τόσο, μαζί με τους κυβερνήτες τους, για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Η σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων
Οι Πόλεις του 1 Λεπτού στη σκανδιναβική χώρα εντάσσονται στον κρατικό σχεδιασμό με τον τίτλο “Street Moves” που επιδιώκει να μελετήσει τις επιπτώσεις της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και, στη συνέχεια, να βρει πρακτικό τρόπο να περιορίσει τη ζημιά.
Επίσης, εντάσσεται σε μία εξίσου ζωτικής σημασίας, προσδοκία: τη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων.
Πάνω σ΄ αυτήν τη βάση προέκυψαν μερικές καλές ιδέες. Οι δρόμοι στα περίχωρα της πόλης να επανασχεδιαστούν με στόχο τμήμα του δημόσιου χώρου να αφαιρεθεί από τα αυτοκίνητα και να δοθεί στους ανθρώπους.
Δηλαδή, κομμάτια των δρόμων να μετατραπούν από χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων σε μικρές κινητές πλατφόρμες με ξύλινα παγκάκια και ειδικές ράμπες για ποδήλατα και σκούτερ. Εκεί, να μπορούν να κάθονται οι πολίτες της περιοχής για όση ώρα θέλουν να ξαποστάσουν κουβεντιάζοντας.
Για να τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο χρειάστηκε, όπως γράφει ο Guardian, η συνεργασία της κρατικής υπηρεσίας καινοτομίας της Σουηδίας Vinnova με επικεφαλής τον Dan Hill, του Εθνικού Μουσείου Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού της χώρας ArkDes με επικεφαλής τον Kieran Long και, φυσικά, η σύμφωνη γνώμη και η συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων.
Κι έτσι η αναβάθμιση της ζωής στη Σουηδία πήρε το δρόμο της. Οι περιορισμένης έκτασης αλλά ευρείας αποδοχής εύκολα μετακινούμενες πλατφόρμες τύπου Lego στήνονται μπροστά στην πόρτα των σπιτιών των Σουηδών.
Για ευάερες και ευήλιες συγκεντρώσεις όχι μόνο στο Γκέτεμποργκ αλλά και αλλού. Όπως στο Χέλσινγκμποργκ, όπου οι κατασκευές έχουν πιο προχωρημένους σχεδιασμούς, αφού μετατρέπουν αντίστοιχες πλατφόρμες σε μικρές νησίδες με βλάστηση και φωτισμούς LED.
Οι πόλεις των 15 λεπτών
Οι επιδιωκόμενοι μετασχηματισμοί των μεγάλων αστικών κέντρων δεν αρχίζουν ούτε τελειώνουν στη Σουηδία και στις Πόλεις του 1 Λεπτού. Σε αρκετά πολιτισμένα μέρη αυτού του πλανήτη κάνουν την εμφάνισή τους οι Πόλεις των 15 Λεπτών.
Με το Παρίσι να πρωτοστατεί ενδεχομένως, η ιδέα της αποκεντρωμένης πόλης βασίζεται στην αντίληψη πως ο πολίτης θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις καθημερινές του ανάγκες με τα πόδια ή με ποδήλατο ή με δημόσια συγκοινωνία μέσα σε 15 λεπτά της ώρας.
Έτσι οι αποστάσεις ανάμεσα στο σπίτι, το γραφείο, το κατάστημα και τις υπηρεσίες μειώνονται αισθητά και, ως εκ τούτου, ο δρόμος απελευθερώνεται από τα αυτοκίνητα. Επομένως η ρύπανση να ελαττώνεται, οι ποδηλατόδρομοι, οι αθλητικές και οι ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις αυξάνονται και η μοντέρνα αυτόνομη και αυτάρκης γειτονιά παίρνει σάρκα και οστά.
Ή, όπως είπε στο Bloomberg Businessweek ο επιστημονικός διευθυντής και σύμβουλος της Δημάρχου του Παρισιού Anne Hidalgo, Carlos Moreno, η “πόλη της εγγύτητας” γεννιέται.
Τα σχέδια επεκτείνονται
Η ιδέα της Πόλης των 15 Λεπτών αναπτύχθηκε κυρίως για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Ωστόσο, ο κορωνοϊός και οι επιπτώσεις του όχι μόνο στην υγεία και την οικονομία, αλλά και στην κοινωνική ζωή, που είναι πια αναγκαστικά πολύ περιορισμένη, έκαναν τους δημάρχους του C40 να αναλάβουν δράση.
Κι έτσι, το δίκτυο των μεγαλύτερων πόλεων του κόσμου που εργάζεται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής συμπεριέλαβε στην ατζέντα του σχεδιασμούς και προτάσεις για Πόλεις των 15 Λεπτών στη Βαρκελώνη, το Ντιτρόιτ, το Λονδίνο, τη Μελβούρνη, το Μιλάνο, το Πόρτλαντ.
Αυτός ο νέος πολεοδομικός μετασχηματισμός που ακόμη είναι σε εμβρυακή φάση, φαντάζει εξαιρετικός. Ωστόσο, δεν παύει να προκαλεί ανησυχίες.
“Η δημιουργία ενός χώρου πιο βιώσιμου είναι κάτι που σίγουρα μπορούμε να επιτύχουμε”, λέει στο BBC η λέκτορας κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, Elisa Pieri. “Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι μετατροπές πληρούν τις υψηλές προδιαγραφές” γιατί, διαφορετικά, “οι ανισότητες ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές γειτονιές θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες”.
Όπως και να ΄χει πάντως, τα σημεία των καιρών, από την κλιματική καταστροφή μέχρι την ανελέητη υγειονομική κρίση, επιβάλουν πόλεις φιλικές και στο περιβάλλον και τους ανθρώπους. Είτε του 1 Λεπτού, είτε των 15 Λεπτών πρέπει να χωράνε την ανάσα μας.
Αρχική δημοσίευση από την Κυβέλη Χατζηζήση στο a8inea.com.
Διάβασε ακόμα:
Η ζωή μετά τα 50: Πώς να κάνεις τα επόμενα χρόνια, τα καλύτερα χρόνια