Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
– Γιατί είναι σημαντικό να μιλά το παιδί για τα συναισθήματά του.
– Πώς μπορείς να το βοηθήσεις να το κάνει παίζοντας και ζωγραφίζοντας.
“Τι έχεις;”, θα το ρωτήσεις πολλές φορές. Όμως, πιθανόν να μη λάβεις απάντηση. Είναι στεναχωρημένο; Θυμωμένο; Χαρούμενο; Μερικές φορές δυσκολεύεσαι να καταλάβεις, ακόμα κι αν πρόκειται για το παιδί σου, που τις περισσότερες φορές ξέρεις να το διαβάζεις απέξω κι ανακατωτά (ή έτσι νομίζεις). Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά δεν μιλούν εύκολα και συχνά για τα συναισθήματά τους. Για έναν πολύ απλό λόγο. Ότι δεν ακούνε ιδιαίτερα συχνά τους γονείς τους να μιλούν γι’ αυτά.
Κι όμως! Θα έπρεπε! Επειδή τα συναισθήματα που παραμένουν ανέκφραστα, δεν κατανοούνται από τους άλλους και συνήθως συσσωρεύονται και εγκλωβίζονται στον εσωτερικό μας κόσμο.
Ο πρώτος καθρέφτης συναισθημάτων είσαι εσύ
Πολλές φορές οι ενήλικες δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους είτε τα ευχάριστα όπως η χαρά, η ευτυχία, ο ενθουσιασμός είτε τα πιο δύσκολα όπως η λύπη, η στεναχώρια, ο θυμός, ο φόβος. Άλλοτε τα εκφράζουν με μη λεκτικό τρόπο (εκφράσεις προσώπου, ένταση στην ατμόσφαιρα, στάση σώματος) κι άλλοτε τα εσωτερικεύουν, με αποτέλεσμα οι γύρω τους να μην μπορούν να τους συναισθανθούν και να επικοινωνήσουν ικανοποιητικά μαζί τους.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στα παιδιά, τα οποία μιμούνται ως ένα βαθμό τη συμπεριφορά και τη στάση των γονιών τους. Ή μπορεί να δυσκολεύονται να εκφράσουν το πώς νιώθουν χρησιμοποιώντας λέξεις.
Το να μάθει όμως να μιλά για τα συναισθήματα του ένα παιδί είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη της συναισθηματικής του νοημοσύνης, η οποία είναι ένα μεγάλο εφόδιο για την ψυχική του ισορροπία. Ως γονιός, επομένως, θα πρέπει να το έχεις υπόψη αυτό, ενθαρρύνοντας το παιδί σου να μιλάει για τα συναισθήματά του.
Σίγουρα αυτό δεν μπορεί να γίνει όμως βάζοντας το παιδί σου απέναντί σου στην καρέκλα και ρωτώντας το «πες μου τις αισθάνεσαι». Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να το κάνει αμήχανο και επιφυλακτικό.
Υπάρχουν όμως μερικοί διακριτικοί και φιλικοί προς το παιδί τρόποι για να το βοηθήσεις ως γονιός να εκφραστεί συναισθηματικά. Η Γεωργία Πουλημενέα, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχολόγος Υγείας, προτείνει 5 ευχάριστους τρόπους:
1.Ζωγραφίστε μαζί
Όταν το παιδί σου δεν μπορεί να εκφράσει ακριβώς το πώς νιώθει ή αν απλά θέλεις να το παροτρύνεις να εκφραστεί πιο εύκολα για κάτι που συνέβη στο σπίτι ή στο σχολείο, μπορείς να του προτείνεις να ζωγραφίσετε μαζί. Μέσα στη ζωγραφιά του είναι πιθανό να συμπεριλάβει όλους τους φόβους και τις ανησυχίες του, αλλά και τη χαρά και τον ενθουσιασμό του. Ενώ ζωγραφίζετε, μπορείς να το παροτρύνεις να σου μιλήσει για τα πρόσωπα ή τα σκίτσα που ζωγραφίζει ή τα χρώματα που χρησιμοποιεί. Ή μπορείς να το αφήσεις να τελειώσει τη ζωγραφιά του και μετά να σου μιλήσει για όσα ζωγράφισε. Θα μάθεις αρκετά για το παιδί σου και τα συναισθήματά του με αυτό τον τρόπο.
2.Διαβάστε παραμύθια
Ένας ακόμα τρόπος που φέρνει πιο κοντά το παιδί στα συναισθήματά του είναι μέσω της ανάγνωσης παραμυθιών. Ακόμα καλύτερα, όταν διαβάζετε μαζί ένα παραμύθι που έχετε στο παρελθόν διαβάσει πολλές φορές, μπορείς να κάνεις κάποιες παύσεις για να το συζητήσετε, να κάνεις ερωτήσεις στο παιδί σου ή κάποια σχόλια. Μην εστιάζεις στο να πεις εσύ πολλά όσο να δώσεις την ευκαιρία στο παιδί να εκφραστεί.
3.Παρακολουθείστε μαζί μια παιδική ταινία
Μπορείς να επιλέξεις μια ταινία που θα έχει παρόμοιο θέμα με αυτό που υποψιάζεσαι ότι απασχολεί το παιδί. Για παράδειγμα, αν το παιδί σου έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στην εξωτερική του εμφάνιση και οι συμμαθητές του το πειράζουν, μπορείτε να δείτε μαζί το «Dumbo, το ελεφαντάκι». Στη συνέχεια, συζητήστε για τα πρόσωπα της ιστορίας και το πώς ένιωθε το καθένα. Σύντομα θα ανακαλύψεις πως το παιδί θα ταυτιστεί με έναν χαρακτήρα και μέσω αυτού θα εκφράσει τα δικά του συναισθήματα.
4.Δραματοποιήστε την ιστορία ή την ταινία
Μπορείτε, αφού το παιδί έχει μοιραστεί μαζί σου την ιστορία που αφορούσε τους χαρακτήρες της ζωγραφιάς του ή ενός παραμυθιού που διαβάσατε μαζί ή της ταινίας που παρακολουθήσατε, να δραματοποιήσετε την ιστορία. Μοίρασε τους ρόλους, δίνοντας στο παιδί σου τον ρόλο που προτιμά και ανάλαβε κι εσύ έναν ρόλο. Μετά την αναπαράσταση που θα κάνετε – σαν να είστε ηθοποιοί και να παίζετε τον ρόλο σας στη σκηνή – το παιδί θα έχει την ευκαιρία να βιώσει, να αποδεχτεί και να επιλύσει αυτό που νιώθει και του συμβαίνει.
5.Μίλα του συχνά για τα δικά σου συναισθήματα
Το παιδί σου μαθαίνει μέσα από εσένα. Αν εσύ είσαι σε επαφή με τα συναισθήματα σου, θα μάθει κι εκείνο να είναι σιγά σιγά. Γι’ αυτό μην παραλείπεις να τα εκφράζεις μέσα από τις καθημερινές πτυχές της καθημερινότητας με απλές φράσεις όπως: «Είμαι χαρούμενος, επειδή ολοκλήρωσα το project μου στη δουλειά εγκαίρως».Το ίδιο να κάνεις και με τα όποια αρνητικά συναισθήματα, με φράσεις όπως: «Είμαι στεναχωρημένος που έχασα το πορτοφόλι μου». Σύντομα θα ανακαλύψεις ότι και το παιδί σου θα αρχίσει να κάνει κι εκείνο το ίδιο, και οι δυο σας θα αρχίσετε να μιλάτε μια νέα πολύτιμη γλώσσα.