Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Ότι οι άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι αριστερόχειρες.
-Ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί.
Ένας στους δέκα ανθρώπους παγκοσμίως είναι αριστερόχειρας. Αυτό είναι μια πραγματικότητα που ισχύει για πάνω από 50 αιώνες. Η αριστεροχειρία έχει ακόμα συνδεθεί με μια σειρά από μύθους, ενώ υπάρχουν και κάποιες πραγματικότητες, όπως:
-μειωμένο προσδόκιμο ζωής – πρόκειται όμως για μύθο, η μελέτη που υποστηρίζει ότι οι αριστερόχειρες πεθαίνουν νεότεροι έχει διαψευσθεί
-το αντρικό φύλο – είναι πραγματικότητα, οι άντρες έχουν 1,23 περισσότερες πιθανότητες να είναι αριστερόχειρες σε σχέση με τις γυναίκες
-την ομοφυλοφιλία – επίσης πραγματικότητα, οι ομοφυλόφιλοι έχουν 39% περισσότερες πιθανότητες να είναι αριστερόχειρες
-τα αυτοάνοσα νοσήματα – είναι μύθος αφού η θεωρία που συνδέει τα δύο δεν κατάφερε να επαληθευτεί από επιστημονικά δεδομένα
-τη δημιουργικότητα – πραγματικότητα, παρόλο που τα ευρήματα εξακολουθούν να μη δίνουν σαφή εικόνα της σχέσης
Μια Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία
Οι αριστερόχειρες θεωρούνται πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες. Μύθος ή πραγματικότητα; Αυτή η ερώτηση έχει σίγουρα εγγενές ενδιαφέρον για τους αριστερόχειρες ανάμεσά μας. Είναι όμως, επίσης, πολύ σημαντική επειδή η ίδια η νοημοσύνη συνδέεται με τη σχολική επίδοση, την κοινωνικοοικονομική επιτυχία, την επαγγελματική πορεία, αλλά και την υγεία και τη μακροζωία (παρόλο που τα ευρήματα δεν είναι πάντα ξεκάθαρα).
Το να γνωρίζουμε αν η διαφορά νοημοσύνης ανάμεσα σε δεξιόχειρες και αριστερόχειρες είναι μύθος ή πραγματικότητα έχει επίσης καίρια σημασία για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Σκεφτείτε ότι οι πεποιθήσεις των δασκάλων για τη νοημοσύνη των μαθητών τους, μπορούν να αποτελέσουν προβλεπτικό παράγοντα για το πώς θα τα πάνε οι μαθητές τους στη ζωή τους, ακόμη και 40 χρόνια αργότερα! Με άλλα λόγια, το να πιστεύουν οι δάσκαλοι ότι οι αριστερόχειρες μαθητές τους (ή οι δεξιόχειρες για άλλους) είναι πιο έξυπνοι, μπορεί να προσφέρει πλεονέκτημα στους μαθητές αυτούς σε σχέση με τους υπόλοιπους, μέσω μιας διαδικασίας αυτοεκπληρούμενης προφητείας από τη μεριά των δασκάλων.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι, σε μια πρόσφατη έρευνα σε δείγμα φοιτητών Παιδαγωγικών Τμημάτων (δηλαδή μελλοντικών εκπαιδευτικών), διαπιστώσαμε ότι το ένα τρίτο πιστεύει ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες. Το άλλο τρίτο πιστεύει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο και οι υπόλοιποι δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν.
Μύθος ή Πραγματικότητα;
Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε καλύτερα το ερώτημα αυτό; Όπως με κάθε επιστημονικό ερώτημα, πρέπει να δούμε την επιστημονική βιβλιογραφία. Μόνο που υπάρχει ένα ζήτημα: αν χρησιμοποιήσει κανείς συνδυασμούς λέξεων όπως «κυριοχειρία», «προτίμηση χεριού», «ευφυΐα», «IQ» σε ηλεκτρονικές μηχανές αναζήτησης βιβλιογραφίας, όπως το Pubmed και το PsychInfo, τότε έχει περισσότερα από 8.700 αποτελέσματα, δηλαδή σχεδόν 9.000 έρευνες τις οποίες πρέπει να διαβάσει! Τόσες βρήκαμε κι εμείς όταν ξεκινήσαμε να απαντήσουμε σ’ αυτή την ερώτηση περισσότερο από ένα χρόνο πριν.
Εξετάζοντας τα άρθρα με περισσότερη λεπτομέρεια (μια διαδικασία που πήρε μήνες), διαπιστώσαμε ότι μόνο 36 δημοσιευμένες μελέτες έως σήμερα έχουν αξιολογήσει τη νοημοσύνη με τη χρήση σταθμισμένων τεστ νοημοσύνης και σε δεξιόχειρες και σε αριστερόχειρες που είναι υγιείς. Δεκαοκτώ από αυτές τις μελέτες παρείχαν τους αριθμούς που χρειαζόμασταν για να εκτελέσουμε μια μετα-ανάλυση, δηλαδή να συνθέσουμε όλα τα ευρήματα με στατιστικό τρόπο.
Αυτό που έδειξε η μετα-ανάλυση είναι ότι αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, οι διαφορές στο δείκτη νοημοσύνης ανάμεσα στους δεξιόχειρες και στους αριστερόχειρες είναι ασήμαντες. Για παράδειγμα, εάν ο μέσος δείκτης νοημοσύνης (η μέση βαθμολογία IQ δηλαδή) μιας ομάδας αριστερόχειρων ήταν ακριβώς 100 (με τυπική απόκλιση 15), ο μέσος δείκτης νοημοσύνης για μια αντίστοιχου μεγέθους ομάδα δεξιόχειρων ατόμων θα ήταν 101,05 (εάν η τυπική απόκλιση ήταν και πάλι 15). Μάλιστα, όταν η μελέτη με το μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος αποκλείστηκε από την ανάλυσή μας, τότε η διαφορά στο IQ μεταξύ των δύο ομάδων έπαψε να υφίσταται!
Με άλλα λόγια; Όταν εξετάζουμε υγιή άτομα, δεν πρέπει να περιμένουμε να βρούμε διαφορές στο δείκτη νοημοσύνης ανάμεσα στους δεξιόχειρες και τους αριστερόχειρες. Η πεποίθηση ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες, είναι λοιπόν μύθος.
Αρχική δημοσίευση από την Μαριέττα Παπαδάτου-Παστού στην αθηΝΕΑ.