Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Ποιος είναι ο ρυθμός απώλειας μιας νέας πληροφορίας.
-Τι είναι το spacing effect.
Η ανθρώπινη μνήμη φημίζεται για την αναξιοπιστία της. Ακόμα κι όταν νομίζεις ότι έχεις καταγράψει όλες τις λεπτομέρειες, μπορεί να μην αποδώσει όταν το χρειάζεσαι περισσότερο. Βασιζόμαστε τόσο στη βραχυπρόθεσμη όσο και στη μακροπρόθεσμη μνήμη μας για σχεδόν όλα, αλλά η μνήμη μας δεν είναι τόσο συνεπής όσο θα θέλαμε. Είναι πολύ περιορισμένη και χειροτερεύει με τον χρόνο.
Έρευνες δείχνουν ότι εντός μόνο μιας ώρας, αν δεν κάνεις τίποτα με τις νέες πληροφορίες που μαθαίνεις ή συναντάς, θα ξεχάσεις το 50% αυτής της νέας γνώσης. Μετά από 24 ώρες, αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 70% κι αν περάσει μια εβδομάδα χωρίς να χρησιμοποιηθούν αυτές οι πληροφορίες, το 90% αυτών μπορεί να χαθεί. Αλλά μερικές φορές ο εγκέφαλος ξεχνά επίτηδες. Ο εγκέφαλός μας έχει συνηθίσει να ταξινομεί ό,τι είναι σημαντικό και να αγνοεί τα υπόλοιπα. Μπορεί να μοιάζει λανθασμένο, αλλά το να ξεχνάς είναι σημαντικό για την ενεργή λειτουργία του εγκεφάλου και της μνήμης. Το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας μνήμης οφείλεται στην ομαλή λειτουργία της μνήμης. Έρευνες δείχνουν ότι η απώλεια μνήμης παίζει θετικό ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου. Μπορεί να βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη μνήμη, την ανάκτηση των πληροφοριών και την απόδοση.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Herman Ebbinghaus, ένας ψυχολόγος, ήταν ο πρώτος που ασχολήθηκε συστηματικά με την ανάλυση της μνήμης. Η καμπύλη του, που εξηγεί την μείωση της ικανότητας διατήρησης πληροφοριών με το πέρασμα του χρόνου, συνέβαλε στο πεδίο της επιστήμης της μνήμης καταγράφοντας πώς ο εγκέφαλος αποθηκεύει πληροφορίες. Οι αναμνήσεις μπορούν να αλλάξουν αυθόρμητα σταδιακά. Τα καλά νέα είναι ότι μπορείς να αλλάζεις το σχήμα της καμπύλης. Μπορείς να ανακόψεις την καμπύλη και να συγκρατείς περισσότερα από όσα μαθαίνεις. Το κόλπο είναι όταν μαθαίνεις κάτι καινούριο, να πείθεις τον εγκέφαλό σου ότι αυτές οι πληροφορίες έχουν αξία.
Σε μια αναφορά από το University of Waterloo που αναλύει τον τρόπο που ξεχνάμε, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι όταν εκ προθέσεως θυμάσαι κάτι που έμαθες ή είδες όχι πριν πολύ καιρό, στέλνεις ένα μεγάλο μήνυμα στον εγκέφαλο να συγκρατήσει αυτές τις πληροφορίες. Εξηγούν, “όταν το ίδιο πράγμα επαναλαμβάνεται, ο εγκέφαλός σου το αναγνωρίζει και το συγκρατεί. Όταν εκτίθεσαι διαρκώς στις ίδιες πληροφορίες, χρειάζεσαι λιγότερο χρόνο για να ενεργοποιήσεις τις πληροφορίες στην μακροπρόθεσμη μνήμη σου και γίνεται πιο εύκολο να ανακτήσεις τις πληροφορίες, όταν τις χρειάζεσαι.”
Αξιοποίησε το spacing effect
Μια μέθοδος που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διατήρηση των πληροφοριών είναι η επανάληψη ανά διαστήματα. Η επαναλαμβανόμενη πρόσληψη αυτού που θες να συγκρατήσεις ανά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, όταν διαβάζεις ένα βιβλίο και το απολαμβάνεις πραγματικά, αντί να το βάλεις στη βιβλιοθήκη, διάβασέ το ξανά σε ένα μήνα και μετά ξανά σε 3 μήνες και μετά σε 6 και μετά από ένα χρόνο.
Η επανάληψη ανά διαστήματα αξιοποιεί το spacing effect, ένα φαινόμενο της μνήμης που περιγράφει πώς ο εγκέφαλός μας μαθαίνει καλύτερα όταν χωρίζουμε τις πληροφορίες. “Τις πληροφορίες που απλώνονται στο χρόνο μπορούμε να τις θυμόμαστε καλύτερα, συγκριτικά με το να τις λάβουμε όλες μαζί,” γράφουν οι ερευνητές που διεξήγαγαν μια έρευνα πάνω στο Neurogenesis and the spacing effect. Το να μάθεις κάτι καινούριο ενεργοποιεί τις παλιες πληροφορίες αν δεν δώσεις αρκετό χρόνο στη νέα νευρολογική σύνδεση να σταθεροποιηθεί.
Χρησιμοποίησε τον κανόνα 50/50
Μια άλλη προσέγγιση για να ανακόψεις την καμπύλη είναι ο κανόνας 50/50. Αφιέρωσε το 50% του χρόνου σου για να μάθεις κάτι καινούριο και το υπόλοιπο για να μοιραστείς ή να εξηγήσεις στους άλλους τι έμαθες. Έρευνες δείχνουν ότι η επεξήγηση μιας ιδέας σε κάποιον άλλον είναι ο καλύτερος τρόπος να το μάθεις κι εσύ. Ο κανόνας 50/50 είναι ένας καλύτερος τρόπος να μάθεις, να επεξεργαστείς, να συγκρατήσεις και να θυμηθείς πληροφορίες. Για παράδειγμα, αντί να ολοκληρώσεις ένα βιβλίο, διάβασε το μισό και προσπάθησε να θυμηθείς, να μοιραστείς ή να καταγράψεις τις ιδέες που έμαθες πριν προχωρήσεις. Ή ακόμα καλύτερα, μοιράσου αυτές τις νέες γνώσεις με το κοινό σου.
Ο εγκέφαλός μας είναι πιο απασχολημένος από ποτέ. Είμαστε διαρκώς εκτεθειμμένοι σε πραγματικά γεγονότα, σε ψεύτικα γεγονότα, ειδοποιήσεις και φήμες, που παρουσιάζονται ως πληροφορίες. Και ο εγκέφαλος προσπαθεί διαρκώς να ξεχωρίσει τι να κρατήσει και τι να ξεχάσει. Αν θες να βελτιώσεις την ικανότητά σου να συγκρατείς γνώσεις, πάρε τον έλεγχο της διαδικασίας και ενδυνάμωσε σκόπιμα τις νέες πληροφορίες.
Διάβασε ακόμα:
Εξαρτητική προσωπικότητα: Πώς θα την αναγνωρίσεις
Μην πιστεύετε ό,τι ακούτε – Τι πραγματικά λέει η επιστήμη για τον διαλογισμό