Οι ειδικοί λένε πως υπάρχει καλύτερος τρόπος να διαχειριστείτε τον θυμό σας για μια προβληματική συμπεριφορά των παιδιών σας –μια αταξία, μια αναιδή απάντηση , ένα χαμηλό βαθμό στα μαθήματα κλπ- πριν αρχίσετε να τους φωνάζετε, να τα τιμωρείτε , καμιά φορά να τραβάτε κανένα αυτάκι και κάποιες φορές να τους τις «βρέχετε».
Η αλήθεια είναι πως πολλές στιγμές, κατά τη διάρκεια της ανατροφής των παιδιών μας, υποχρεωνόμαστε να προχωρήσουμε στη δράση.
Αυτό σημαίνει, ασυζητητί, πως οφείλουμε να ενεργούμε επειγόντως όταν υπάρχει σαφής κίνδυνος: ένα παιδί τρέχει στο δρόμο ή ένα παιδί χτυπά ένα άλλο.
Ωστόσο, συχνά μετανιώνουμε για αντιδράσεις μας που υποκινούνται από παρόρμηση να «δώσουμε ένα μάθημα στο παιδί μας» ή που προέρχονται από στιγμές συναισθηματικής έντασης.
Εκ των υστέρων, οι αντιδράσεις μας ήταν ουσιαστικά μια προσπάθεια αντιμετώπισης της ανησυχίας μας , του θυμού ή/και του φόβου μας γενικότερα για τα παιδιά μας και στην πραγματικότητα δεν χρησιμεύουν καθόλου για την αγωγή τους, εκτός ,ίσως ,για να τους διδάξουμε ότι τα έντονα συναισθήματα δίνουν σκληρές απαντήσεις.
Σύμφωνα λοιπόν με την ψυχολόγο κ. Debra Kessler (Dr. Debra Kessler, Psy.D.) , υπάρχει μια άλλη πορεία προς τα εμπρός που παράγει πολύ καλύτερα αποτελέσματα και υποστηρίζει την ανάπτυξη και την αυτορρύθμιση, τη δική μας και των παιδιών μας.
Αυτή η διαδρομή περιλαμβάνει τρία βασικά βήματα:
1.Ρύθμιση
Είναι το πρώτο που πρέπει να προσέχουμε. Ως γονείς, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η δεξιότητα του ατόμου να παρατηρεί και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του είναι ικανότητα έκτακτης ανάγκης . Τα συναισθήματα, ειδικά των παιδιών μας, είναι «μεταδοτικά» και συχνά μας ενεργοποιούν! Στόχος μας είναι να δείξουμε στα παιδιά μας πώς να αναπτύξουν τις ικανότητές τους να αισθάνονται, να ονομάζουν και να ρυθμίζουν την ένταση των συναισθημάτων τους. Όταν όμως τα δικά μας συναισθήματα γιγαντώνονται, τότε υπονομεύουμε την ευκαιρία του παιδιού μας να πάρει αυτό το μάθημα. Κατά συνέπεια, πρέπει να εστιάσουμε πρώτα στη δική μας συναισθηματική ρύθμιση ( κοινώς να ηρεμήσουμε πρώτα εμείς) ,για να μπορέσουμε να καλλιεργήσουμε τη συναισθηματική ρύθμιση στα παιδιά μας( να ηρεμήσουν κι αυτά). Η πρόκληση για εμάς, ως γονείς ,είναι να θυμόμαστε να παρατηρούμε πότε απορυθμιζόμαστε, πότε «ξεφεύγουμε» δηλαδή, ώστε να μπορέσουμε πρώτα να ρυθμίσουμε τον εαυτό μας και μετά να υποστηρίξουμε τα παιδιά μας να εξασκηθούν και να χτίσουν τη δική τους ικανότητα να ηρεμούν. Αλλιώς δε γίνεται!
2. Σύνδεση
Μόλις καταλαγιάσουν οι εσωτερικοί συναγερμοί πυρκαγιάς που άναψε μέσα μας μια προβληματική τους συμπεριφορά, είναι η στιγμή να δημιουργήσουμε μια αίσθηση ασφάλειας μέσω της σύνδεσης με το παιδί μας. Ενώ η σύνδεση μπορεί να μας φαίνεται σαν να «ενδίδουμε» ή σαν «να μη δίνουμε μάθημα στο παιδί μας να μην το ξανακάνει», αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει. Ο θυμός/η αναστάτωση μας αφορά εμάς ως γονέα και, ενώ μπορεί να διδάσκει ότι η συμπεριφορά έχει συνέπειες, δεν βοηθά το παιδί μας να μάθει τι του συνέβαινε που οδήγησε στην προβληματική συμπεριφορά. Ο λόγος που εκνευριζόμαστε είναι πιθανόν επειδή θέλουμε το παιδί σας να σταματήσει να κάνει αυτό που κάνει, να σταματήσει να δυσκολεύει τα πράγματα, να σταματήσει να μας ενοχλεί και να χειριστεί τον εαυτό του διαφορετικά την επόμενη φορά. Για να μάθει λοιπόν ένα παιδί τί είναι αυτό που καθοδηγεί τη συμπεριφορά του, χρειάζεται ένας χώρος συμπόνιας και αγάπης που του προσφέρει ασφάλεια. Αυτό είναι κρίσιμο για τη μείωση της ενοχής και της ντροπής που θα αισθάνεται το παιδί μας , κάτι που είναι επώδυνο και εμποδίζει τη μάθηση. Η σύνδεση ανοίγει την πόρτα για την υποστήριξη της προσωπικής ανάπτυξης με τρόπο που δεν το κάνει η τιμωρία.
3.Προβληματισμός
Αφού διασφαλιστεί η σύνδεση με το παιδί μας , το τρίτο βήμα που μπορεί να ακολουθήσει είναι η βαθιά σκέψη. Ο προβληματισμός απαιτεί διαφάνεια και περιέργεια και βρίσκεται σε αυτόν τον ευάλωτο χώρο όπου μπορεί να διερευνηθεί η εκμάθηση για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πράξεις. Η ακρόαση και η εξερεύνηση με το παιδί μας το βοηθά να αισθάνεται υποστήριξη και ενθάρρυνση να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να κατανοήσει και να εκφραστεί. Όπως η εκμάθηση της Αλφαβήτα, έτσι και η εκμάθηση του να παρατηρούμε και να μιλάμε για εσωτερικές εμπειρίες προέρχεται από τη σύνδεση της εμπειρίας με τις λέξεις. Μπορούμε να ενθαρρύνουμε αυτή την εξέλιξη , όταν ψάχνουμε με τα παιδιά μας να βρούμε τι συνέβη γύρω τους και μέσα τους που τα οδήγησε στις δύσκολες συμπεριφορές. Αυτή η διαδικασία και διαπίστωση εκ των υστέρων, αυξάνει τη διορατικότητα που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση της αυτορρύθμισης και της αυτοδιαχείρισης του παιδιού μας. Θα λέγαμε πως είναι το ιερό δισκοπότηρο για τους γονείς. Αυτός είναι ο προνομιακός χώρος όπου μπορούμε να καλλιεργήσουμε τον αυτοσεβασμό, την αυτοεκτίμηση και την αυτογνωσία για να καθοδηγήσουμε τα παιδιά μας πώς να συμπεριφέρονται στο μέλλον, όταν έρχονται αντιμέτωπα με δύσκολα γεγονότα της ζωής.
Με τη ρύθμιση, τη σύνδεση και τον προβληματισμό, η δράση μας αποκτά πλέον νόημα. Μέσω αυτής της διαδικασίας των 3 βημάτων, μαθαίνουμε πολλά για τα παιδιά μας καθώς κι εκείνα μαθαίνουν για τον εαυτό τους. Ο ίδιος ο προβληματισμός τροφοδοτεί την εσωτερική ανάπτυξή τους.
Ετσι λοιπόν όταν χρειάζεται να αναλάβουμε δράση, να βάλουμε όρια ή να προχωρήσουμε σε συνέπειες, έχει μεγαλύτερη σημασία και αποτελεσματικότητα να έχει προηγηθεί μια διαδικασία με σκοπό να διδάξουμε το παιδί μας και όχι να είναι μια αντίδραση για τη διαχείριση των συναισθημάτων μας ( του θυμού μας ή της αγανάκτισής μας ).
Να θυμάστε πως οι δεσμοί που δημιουργούνται μεταξύ της συμπεριφοράς του παιδιού και των συνεπειών που ακολουθούν, αναπτύσσουν την αντίληψή του για την αλλαγή της συμπεριφοράς του στο μέλλον και μείωση του κινδύνο μελλοντικών αναστατώσεων.
Η μετάβαση της γονικής μέριμνας από έναν τόπο αναστάτωσης και αντιδραστικότητας, σε ένα στυλ που βασίζεται στη ρύθμιση, τη σύνδεση και τον προβληματισμό, είναι το θεμέλιο που μας επιτρέπει να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να εξελιχθούν σε άτομα διορατικά, με επίγνωση του εαυτού τους και με αυτοσεβασμό.