Η οστεοπόρωση είναι μια από τις πιο συνηθισμένες χρόνιες παθήσεις παγκοσμίως και οφείλεται στη μειωμένη οστική πυκνότητα, προκαλώντας σημαντική αποδυνάμωση των οστών που τα θέτουν σε κίνδυνο κατάγματος από τραυματισμό χαμηλής ενέργειας. Η οστεοπενία είναι μια ηπιότερη εκδοχή της οστεοπόρωσης. Η οστεοπόρωση επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες, καθώς ο ρυθμός οστικής απορρόφησης είναι μεγαλύτερος από αυτόν των ανδρών, ιδίως τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Οι άνδρες μπορούν επίσης να πάθουν οστεοπόρωση, αλλά έχουν 4 φορές μικρότερη πιθανότητα.
Μόλις 10% απώλεια οστικής μάζας στους σπονδύλους θα διπλασιάσει τον κίνδυνο κατάγματος. Ο κίνδυνος κατάγματος στο ισχίο αυξάνεται κατά 2,5 φορές με απώλεια οστικής μάζας κατά 10%. Ένα προηγούμενο οστεοπορωτικό κάταγμα αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο κατάγματος κατά 86%. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για τον έλεγχο, τη διάγνωση και την κατάλληλη διαχείριση των ασθενών άνω των 50 ετών που έχουν υποστεί κάταγμα χαμηλής ενέργειας.
Παγκοσμίως, η οστεοπόρωση προκαλεί 9 εκατομμύρια κατάγματα κάθε χρόνο. 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 ετών θα υποστεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα στη ζωή τους. Ενώ οι άνδρες έχουν χαμηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης από τις γυναίκες, έχουν διπλάσιο ετήσιο κίνδυνο θνησιμότητας μετά από κάταγμα ισχίου συγκριτικά με τις γυναίκες. Πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη ενημέρωση του κοινού ότι οι άντρες δεν αποτελούν εξαίρεση στην οστεοπόρωση.
Πόσο σοβαρές είναι οι επιτπώσεις της οστεροπόρωσης
Μετά από ένα οστεοπορωτικό κάταγμα ισχίου:
- Το 40% δεν μπορεί να βαδίσει ανεξάρτητα.
- Το 80% δεν μπορεί να κάνει βασικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής ανεξάρτητα, όπως τα ψώνια.
- Το 10-20% των καταγμάτων ισχίου απαιτεί μόνιμη φροντίδα σε οίκο ευγηρίας.
Τα σπονδυλικά κατάγματα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καταγμάτων ευθραυστότητας. Μετά από ένα σπονδυλικό κάταγμα, υπάρχει 8 φορές αύξηση του ποσοστού θνησιμότητας. Ο δια βίου κίνδυνος για σπονδυλικό κάταγμα σε μια λευκή γυναίκα 50 ετών (16%) είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από αυτόν ενός λευκού άνδρα 50 ετών (5%). Το 30-45% των σπονδυλικών καταγμάτων περνά απαρατήρητο, δηλαδή οι ασθενείς δεν το συνειδητοποιούν ή δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα, οπότε σε πολλούς θα είναι τυχαίο εύρημα κατά τον τακτικό έλεγχο ή σε ιατρική επίσκεψη για κάτι άλλο. Μετά από σπονδυλικό κάταγμα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος άλλου κατάγματος σε άλλο σημείο του σώματος τα επόμενα 1-2 χρόνια. 55% των ασθενών με κάταγμα ισχίου έχουν στοιχεία προηγούμενου σπονδυλικού κατάγματος.
Παρότι η οστεοπόρωση ορίζεται σε σχέση με την οστική πυκνότητα, αποτελεί μόνο το ένα συστατικό του καταγματικού κινδύνου, οπότε πρέπει να ληφθούν υπόψη οι άλλοι κίνδυνοι κατά την αξιολόγηση και τη διαχείριση της οστεοπόρωσης και του κινδύνου κατάγματος, όπως η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, αλκοόλ, η έλλειψη σωματικής άσκησης και ο καθιστικός τρόπος ζωής αυξάνουν τον κίνδυνο καταγμάτων ευθραυστότητας. Η μακρόχρονη χρήση κορτικοστεροειδών είναι η πιο συνήθης αιτία δευτερογενούς οστεοπόρωσης και χαμηλό σωματικό βάρος (ΔΜΣ <20) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Η πάθηση γυναικεία αθλητική τριάδα συμβαίνει όταν νεαρές γυναίκες προπονούνται υπερβολικά, τρώνε πολύ λίγο και έχουν διαταραχές εμμήνου ρύσης με συνέπεια να είναι επιρρεπείς σε χαμηλή οστική πυκνότητα και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.