Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Πώς οι ασθενείς που έχουν αναρρώσει από κορονοϊό μπορούν βοηθήσουν θεραπευτικά.
-Ποιοί μπορεί να γίνουν δότες πλάσματος (άνοσου ορού).
Nα ξεκινήσουμε διευκρινίζοντας τι είναι πλάσμα. Είναι το υγρό μέρος του αίματος, αφού αφαιρεθούν τα κύτταρά του (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια). Όταν το πλάσμα πήζει λέγεται ορός. Άνοσος ορός είναι αυτός ατόμων που έχουν αναρρώσει από μία λοίμωξη, άρα έχουν αντισώματα έναντι αυτής, τα οποία παρέχουν προστασία από ενδεχόμενη νέα λοίμωξη από το ίδιο μικρόβιο. Τι σχέση, όμως, έχουν οι πληροφορίες αυτές με τον κορονοϊό και πιο συγκεκριμένα με τη θεραπεία του;
Η ιατρική κοινότητα γνωρίζει ότι η μετάγγιση πλάσματος μπορεί να ασκήσει ευεργετικά θεραπευτικά αποτελέσματα σε κάποιες περιπτώσεις, όπως είχε παρατηρηθεί με την αναπλήρωση των παραγόντων πήξης στη λοίμωξη από τον ιό Ebola. Δεν έχουν, ωστόσο, διερευνηθεί ενδελεχώς οι ανεπιθύμητες ενέργειες και η βέλτιστη φαρμακοτεχνική μορφή για την παρέμβαση αυτή.
Σύμφωνα πάντως με δεδομένα από τη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, με Διευθυντή τον Καθηγητή και Πρύτανη Θάνο Δημόπουλο στα τέλη του Μάρτη, δημοσιεύθηκε έρευνα (Shen et al.) στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Journal of American Medical Association (JAMA) που αναφερόταν σε μια σειρά 5 ασθενών με λοίμωξη COVID-19 σε κρίσιμη κατάσταση. Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία σε Νοσοκομείο του Shenzhen στην Κίνα, λαμβάνοντας μετάγγιση πλάσματος προερχομένου από άτομα που είχαν αναρρώσει από την ιογενή λοίμωξη. Όλοι οι ασθενείς είχαν σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια και λάμβαναν μηχανικό αερισμό. Αν και οι ασθενείς συνέχιζαν να λαμβάνουν αντιιική θεραπεία, η χρήση του πλάσματος φάνηκε να συμβάλει στην ανάρρωσή τους, με κλινική βελτίωση, αύξηση του τίτλου των αντισωμάτων έναντι του ιού και αρνητικοποίηση για ιικό γενετικό υλικό 1-12 ημέρες μετά τη μετάγγιση.
Τα ευρήματα της έρευνας φαίνεται να είναι πολλά υποσχόμενα, ωστόσο η μελέτη έχει περιορισμούς. Η παρέμβαση δεν αξιολογήθηκε σε τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή συγκριτικά με ομάδα ελέγχου, ενώ επισημαίνεται ότι οι ασθενείς λάμβαναν και άλλες θεραπείες. Επίσης ο ιδανικός χρόνος χορήγησης παραμένει άγνωστος, αν και αναμένεται η χορήγηση να είναι πιο αποτελεσματική στους ασθενείς που δεν έχουν αναπτύξει αντισώματα στον ιό SARS-CoV-2.
Ποιές είναι οι οδηγίες του FDA
Ποιές είναι οι όμως οι οδηγίες του FDA για τη μετάγγιση πλάσματος από ασθενείς που έχουν αναρρώσει από τον κορονοϊό; Στις 26 Μαρτίου 2020 ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA) εξέδωσε απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με την ερευνητική χρήση άνοσου ορού (πλάσματος) σε ασθενείς με COVID-19:
Τι είναι ο άνοσος ορός (πλάσμα);
Ο άνοσος ορός (πλάσμα) είναι το υγρό μέρος του αίματος που συλλέγεται από ασθενείς που έχουν αναρρώσει από μια λοίμωξη. Τα αντισώματα που υπάρχουν στον ορό ιαθέντων ασθενών είναι πρωτεΐνες που μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της λοίμωξης.
Γιατί διερευνάται για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19;
Ο άνοσος ορός διερευνάται για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 επειδή δεν υπάρχει εγκεκριμένη θεραπεία για αυτή την ασθένεια και υπάρχουν κάποιες πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι μπορεί να βοηθήσει ορισμένους ασθενείς να ανακάμψουν. Περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί εάν ο άνοσος ορός (πλάσμα) μπορεί να συντομεύσει τη διάρκεια της ασθένειας, να μειώσει τη νοσηρότητα ή να αποτρέψει το θάνατο που σχετίζεται με τη λοίμωξη COVID-19.
Είναι ο άνοσος ορός ασφαλής και αποτελεσματικός έναντι του SARS-CoV-2;
Δεν είναι γνωστό εάν ο άνοσος ορός είναι μια αποτελεσματική θεραπεία έναντι του SARS-CoV-2. Οι μεταγγίσεις πλάσματος είναι γενικά ασφαλείς και καλά ανεκτές από τους περισσότερους ασθενείς, αλλά μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις και άλλες παρενέργειες. Επίσης, δεν είναι γνωστό αν οι ασθενείς με COVID-19 θα μπορούσαν να έχουν άλλου τύπου αντιδράσεις στη χορήγηση άνοσου ορού. Παρόλο, πάντως, που δεν είναι γνωστό εάν ο άνοσος ορός είναι ασφαλής και αποτελεσματικός έναντι της λοίμωξης COVID-19, υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις ότι ο άνοσος ορός μπορεί να είναι αποτελεσματικός για ορισμένους ασθενείς. Επειδή δεν υπάρχουν εγκεκριμένες θεραπείες, ο FDA επιτρέπει την επείγουσα ερευνητική χρήση του άνοσου ορού για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 σύμφωνα με τα κριτήρια της έκτακτης ανάγκης IND.
Πώς μπορεί ένας γιατρός να αποκτήσει πρόσβαση σε άνοσο ορό;
Ο γιατρός πρέπει να έρχεται σε επαφή με το τοπικό κέντρο αιμοδοσίας για να ενημερωθεί για τη λήψη πλάσματος από έναν ιαθέντα δότη. Οι αδειοδοτημένοι γιατροί μπορούν να ζητήσουν τη χρήση άνοσου ορού για ασθενή με COVID-19 μέσω ειδικής φόρμας σύμφωνα με τις οδηγίες του FDA.
Παρόλο που δεν είναι γνωστό εάν ο άνοσος ορός είναι ασφαλής και αποτελεσματικός έναντι της λοίμωξης COVID-19, υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικός για ορισμένους ασθενείς.
Πού μπορεί ένας γιατρός να αποκτήσει άνοσο ορό για έναν ασθενή με COVID-19;
Ο άνοσος ορός δεν είναι ακόμη ευρέως διαθέσιμος από τα κέντρα αιμοδοσίας, αν και πολλά αρχίζουν να συλλέγουν. Τα νοσοκομεία θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με την αιμοδοσία για να συζητήσουν πιθανές επιλογές για τη λήψη άνοσου ορού από ιαθέντες. Ο FDA δεν παρέχει άνοσο ορό στα νοσοκομεία.
Αν κάποιος έχει πρόσφατα αναρρώσει από τη λοίμωξη COVID-19, μπορεί να γίνει δότης άνοσου ορού;
Ο άνοσος ορός πρέπει να συλλέγεται μόνο από ιαθέντα άτομα, εάν είναι επιλέξιμα για δωρεά αίματος. Τα άτομα πρέπει να έχουν προηγουμένως διαγνωστεί με COVID-19 τεκμηριωμένα με εργαστηριακό έλεγχο και να πληρούν άλλα εργαστηριακά κριτήρια. Τα άτομα πρέπει να έχουν αναρρώσει πλήρως, με πλήρη λύση των συμπτωμάτων για τουλάχιστον 14 ημέρες πριν τη δωρεά άνοσου ορού.
Αν κάποιος νομίζει ότι είχε COVID-19, αλλά δεν είχε ελεγχθεί εργαστηριακά, μπορεί να γίνει δότης;
Όχι, τα άτομα πρέπει να είχαν διάγνωση COVID-19 τεκμηριωμένη εργαστηριακά για να είναι επιλέξιμοι για δότες.
Που πρέπει να επικοινωνήσει κάποιος που θέλει να γίνει δότης;
Δεν συλλέγουν άνοσο ορό όλα τα κέντρα αιμοδοσίας, αλλά ορισμένα έχουν αρχίσει να συλλέγουν. Όποιος θέλει να γίνει δότης μπορεί να ζητήσει πληροφορίες από το τοπικό κέντρο αιμοδοσίας για τις διαθέσιμες επιλογές.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τους ασθενείς που έχουν προσβληθεί από COVID-19 να γίνουν δότες πλάσματος, σε κατάλληλο χρονικό διάστημα μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο. Επισημαίνεται ότι το πλάσμα από το παρόν επιδημικό κύμα μπορεί να αποθηκευτεί για χρήση όχι μόνο τώρα, αλλά και σε ενδεχόμενες μελλοντικές περιόδους έξαρσης των κρουσμάτων.
Διάβασε ακόμα:
Κορονοϊός: τα νέα για το εμβόλιο από το ΕΚΠΑ
COVID-19: συνδέονται και τα γαστρεντερικά συμπτώματα με τον νέο κορονοϊό;