Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:

-Ποιο είναι το ενδιαφέρον στοιχείο του ντοκιμαντέρ.
-Τι υποστηρίζει ο ειδικός, Χρήστος Θεοδωρόπουλος.


Αν μπήκες πρόσφατα στα social media, θα έχεις σίγουρα παρατηρήσει ότι τίποτα δεν πάει καλά στον κόσμο. Κορονοϊός, συνομωσίες, μίσος, εξτρεμισμός, fake news, κρίση της ψυχικής υγείας. Και φυσικά το κύριο πρόβλημα: ότι μπήκες στα social media.  

Αυτά είναι τα θέματα που πραγματεύεται το νέο ντοκιμαντέρ του Netflix,  The Social Dilemma και η βασική του ιδέα είναι ότι το Facebook, το Twitter, το Instagram και τα υπόλοιπα social media δεν δημιουργούν στην πραγματικότητα μια ουτοπία, αλλά μια δυστοπία. 

Γιατί το Social Dilemma είναι τόσο ενδιαφέρον

Το ενδιαφέρον του βρίσκεται στο ότι παρουσιάζει πολύπλοκα προβλήματα με εξαιρετική σαφήνεια. Το μεγαλύτερό του κατόρθωμα είναι ότι χρησιμοποιεί τους insiders της Silicon Valley, που συνέβαλαν στη δημιουργία αυτών των πλατφορμών, για να εξηγήσουν τις τρομακτικές τους παγίδες, τις οποίες και οι ίδιοι άργησαν να συνειδητοποιήσουν. 

Η κοινή πεποίθηση ότι οι εταιρείες των social media πωλούν τα δεδομένα των χρηστών είναι ξεπερασμένη. Τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν ένα δικό σου λεπτομερές ψυχολογικό προφίλ. Αυτό που πωλούν είναι η ικανότητά τους να σε μεταχειρίζονται ή όπως το θέτει ένας από τους συνεντευξιαζόμενους: “Είναι η σταδιακή, μικρή, αδιόρατη αλλαγή στη συμπεριφορά σου και την αντίληψή σου. Είναι η μόνη πηγή εσόδων για αυτούς: αλλάζουν ό,τι κάνεις, τον τρόπο που σκεφτεσαι, το ποιος είσαι.”

Η ιδέα ότι μπορούμε να παραβλέψουμε τις συνέπειες των social media ή να αποφύγουμε την επιρροή τους δεν ευσταθεί. Αυτό ισχύει ειδικότερα για τα παιδιά και τους εφήβους. “Τα social media αρχίζουν να σκάβουν όλο και βαθύτερα στον εγκέφαλο και διαμορφώνουν την αίσθηση αξίας και ταυτότητας του παιδιού,” εξηγεί ο πρώην εργαζόμενος της Google, Tristan Harris.  

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη και οι αλγόριθμοι πίσω από τα social media είναι πιθανό να καταστρέψουν την κοινωνική συνοχή. Μας ελέγχουν περισσότερο από όσο τα ελέγχουμε εμείς, με την έννοια ότι είναι πολύ δύσκολο οι εταιρείες social media να τους σταματήσουν από το να διαδίδουν fake news, με αποτέλεσμα να διαβρώνουν την αντίληψη της αλήθειας. 

Ένα στοιχείο που μου προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ είναι η παρατήρηση ότι τα social media είναι η μόνη βιομηχανία, μαζί με τη βιομηχανία των ναρκωτικών, που αποκαλεί τους πελάτες της χρήστες. 

Τι προτείνουν όσοι συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ 

Αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου και δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία τους. Και τα δύο είναι απαραίτητα για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο όσα μας προσφέρουν, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα προσωπικά μας δεδομένα, την ψυχική μας υγεία και την ταυτότητά μας. 

Το σχόλιο του ειδικού

Ο Χρήστος Θεοδωρόπουλος, Κοινωνιολόγος MSc-Σύμβουλος ψυχικής υγείας σχολιάζει χαρακτηριστικά:

Τα social media αποτελούν ένα φαινόμενο της εποχής το οποίο επηρεάζει πολύ την ψυχική υγεία των χρηστών τους. Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε τα social media για πολλούς λόγους από υποχρεώσεις μέχρι και για ψυχαγωγία. Αυτή η τόσο συχνή ανατροφοδότηση και αλληλεπίδραση δημιουργεί έντονο στρες και ανησυχία. Γεγονός το οποίο επηρεάζει την διάθεση μας. Τα social media αποτελούν ένα χώρο καταιγισμού πληροφοριών και ειδήσεων, ο χαρακτήρας των οποίων πιθανότατα να επηρεάσει την διάθεση μας, είτε θετικά είτε αρνητικά. 

Επιπροσθέτως, ο ύπνος είναι ένας ακόμα παράγοντας, ο οποίος φαίνεται να επηρεάζεται από τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι που  χρησιμοποιούν υπολογιστή, κινητό ή τάμπλετ πριν κοιμηθούν, πιθανότατα δεν θα έχουν έναν ποιοτικό ύπνο. Το μπλε φως, που εκπέμπεται από αυτές τις συσκευές , έχει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την ποιότητα του ύπνου μας.  

Επίσης, η αδιάλειπτη χρήση των social media δημιουργεί εξαρτητικές καταστάσεις, οι οποίες οδηγούν σε εθισμό με δυσάρεστα αποτελέσματα στην ψυχική υγεία των χρηστών. Η αυτοεκτίμηση βάλλεται από τη χρήση των social media, διότι οι χρήστες συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τις φωτογραφίες των ανθρώπων που αναζητούν την ευτυχία. Τέλος, έρευνες δείχνουν ότι όσοι αφιερώνουν τον περισσότερο χρόνο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διπλάσιες πιθανότητες να απομονωθούν κοινωνικά.

Διάβασε ακόμα:

Αυτή είναι η ευκαιρία μας να λάβουμε δράση για την ψυχική υγεία

Μάθε πώς το μυαλό σου επικοινωνεί με το σώμα σου