Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:

-Τι συνιστά περιοριστική πεποίθηση.
-Πώς μπορείς να ξεφύγεις από αυτές.


Στο coaching σημαντικό ρόλο στη διαδικασία ενδυνάμωσης του ατόμου, διαδραματίζει  ο εντοπισμός και η αλλαγή των περιοριστικών πεποιθήσεων.  O coach όταν είναι επιστημονικά καταρτισμένος, εστιάζει στις μη λειτουργικές πεποιθήσεις του ατόμου που αναζητά βοήθεια στο coaching, για  να επιτευχθεί η επιθυμητή αλλαγή που θα βελτιώσει την αποδοτικότητά σου σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. 

H λέξη πεποίθηση προέρχεται από το ρήμα «πέποιθα» που σημαίνει έχω πειστεί. O Γκάντι έλεγε ότι «οι πεποιθήσεις μας γίνονται σκέψεις, οι σκέψεις λόγια, τα λόγια πράξεις, οι πράξεις συνήθειες, οι συνήθειες αξίες και οι αξίες μοίρα». Στο ίδιο πλαίσιο και ο Αριστοτέλης, υποστήριξε ότι «είμαστε αυτό που κάνουμε κατ’ εξακολούθηση».

Οι πεποιθήσεις, είναι ο τρόπος που βιώνουμε την πραγματικότητα και τα άτομα διαφέρουν ως προς τις πεποιθήσεις τους και την αντίληψη των καταστάσεων. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του οπτική στη ζωή, ανάλογα με τις εμπειρίες των πρώτων παιδικών του χρόνων. Οι πεποιθήσεις όμως κάποιες φορές είναι περιοριστικές με αποτέλεσμα να εμποδίζουν την λειτουργικότητα και την  ευημερία του ατόμου που τις βιώνει.

Ο όρος περιοριστικές πεποιθήσεις αφορά  «παράλογες σκέψεις» που δεν βοηθούν το άτομο να κτίσει ψυχική ανθεκτικότητα και να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις δυσκολίες της ζωής. Σύμφωνα με τον Ellis (1962), ο άνθρωπος είναι ένα λογικό ον που όταν σκέπτεται λογικά, είναι ευτυχισμένο και επαρκές. Όταν όμως σκέπτεται αρνητικά το αποτέλεσμα είναι αναβλητικότητα, στρες, απογοήτευση, κατάθλιψη, θυμό και ενοχές.

Αξίζει να αναφερθεί, ότι οι περιοριστικές πεποιθήσεις είναι τα απόλυτα «πρέπει», οι απόλυτες απαιτήσεις, οι απόλυτες ανάγκες, οι απόλυτες υποχρεώσεις και τα απόλυτα πιστεύω που μας «καταδιώκουν». Ο άνθρωπος  μπορεί να κατανοήσει και να αλλάξει τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές  μόνο όταν αναγνωρίσει  τις λανθασμένες σκέψεις  που  του προκαλούν αναστάτωση (Εllis, 1962).

Παραδείγματα περιοριστικών πεποιθήσεων:

  • Eγώ πρέπει οπωσδήποτε να πετύχω στις εξετάσεις… 
  • O/ Η σύντροφος μου θα πρέπει να καταλαβαίνει πως νιώθω… 
  • Η ζωή /ο κόσμος δεν να είναι δίκαια/ δίκαιος…
  • Είναι απαράδεκτο που δεν αναγνωρίζεται η δουλειά μου…
  • Είναι τραγικό να χωρίσω …. 
  • Δεν θα αντέξω αν αυτή η ταλαιπωρία συνεχιστεί…. 
  • Δεν θα βρω πότε έναν σύντροφο…
  • Δεν είμαι αρκετά ικανός-ικανή….
  • Είμαι τελικά άτυχος-άτυχη…
  • Δεν θα πάρω ποτέ προαγωγή…

Oι περιοριστικές πεποιθήσεις που αναφέρονται παραπάνω,  είναι γενικεύσεις και έχουν σχέση όπως έχει ήδη αναφερθεί στον τρόπο που ερμηνεύτηκαν εμπειρίες του παρελθόντος. Ο ανθρώπινος νους όταν  υιοθετήσει μια πεποίθηση, «ξεχνάει» ότι τις περισσότερες φορές είναι μια απλή ερμηνεία συγκεκριμένων συμβάντων και την αντιλαμβάνεται ως  γενική αλήθεια. Ο άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του και να προχωρήσει σε δράση μόνο όταν αναγνωρίσει τις δυσλειτουργικές αυτές σκέψεις που του προκαλούν αναστάτωση (Βeck, 1967).

Πώς ξεφεύγουμε όμως από αυτό τον τρόπο σκέψης και πώς αλλάζουμε τις περιοριστικές πεποιθήσεις;

Για να ξεφύγoυμε απο τον φαύλο κύκλο των  περιοριστικών πεποιθήσεων ακολουθούμε τα εξής βήματα:

  1.  Αναγνώριση και καταγραφή  περιοριστικών πεποιθήσεων. 
  2.  Αμφισβήτηση των πεποιθήσεων που δεν βοηθούν την ευημερία μας.  
  3.  Εντόπιση στοιχείων  που δεν τις επιβεβαιώνουν. 
  4.  Αντικατάσταση  αυτών με ρεαλιστικές και ενδυναμωτικές σκέψεις. 

Ο στόχος του coaching είναι να υποστηρίξει τα άτομα να δημιουργήσουν ένα θετικό και ρεαλιστικό τρόπο σκέψης που να βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και όχι σε υποθέσεις και γενικεύσεις. 

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, οι περιοριστικές πεποιθήσεις οδηγούν σε λανθασμένες σκέψεις και κατά συνέπεια σε λανθασμένες συμπεριφορές. Οι λανθασμένες συμπεριφορές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή μας ζωή με αποτέλεσμα την επιβεβαίωση των περιοριστικών πεποιθήσεων και τη δημιουργία ενός επαναλαμβανόμενου κύκλου που οδηγεί σε αδράνεια και απαισιοδοξία.

Η αποκάλυψη και αντικατάσταση των περιοριστικών πεποιθήσεων του ατόμου επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην επίτευξη των προσωπικών και επαγγελματικών στόχων  γιατί οδηγούν σε ανάληψη ευθύνης και δράση. 

Η αλλαγή τρόπου σκέψης είναι δύσκολη και χρονοβόρα αλλά αν τα καταφέρεις θα νιώσεις καλύτερα και θα βελτιώσεις την ψυχική σου ανθεκτικότητα που είναι τόσο απαραίτητη τις δύσκολες ημέρες που διανύουμε. Σπάσε τον φαύλο κύκλο των μη λειτουργικών πεποιθήσεων, μπορείς!

ΠΗΓΕΣ:
Beck, A.T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: International University Press.
Dryden, W. & Ellis, A. (1988). Rational-emotive therapy. In: Dobson, Keith, S. Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies. New York: The Guilford Press. 
Ellis, A. (1962). Reason and emotion in psychotherapy. Stuart, New York

Διάβασε ακόμα:

Είναι σημαντικό να προσέχεις τον εαυτό σου – Το πλάνο για να το πετύχεις

Ηρέμησε το ανήσυχο μυαλό σου με 6 εύκολους τρόπους

Author(s)

  • Δώρα Φούντα

    Κοινωνιολόγος, MPhil University of Glasgow - Certified coach University of Cambridge

    Η Δώρα Φούντα είναι Κοινωνιολόγος, MPhil University of Glasgow - Certified coach University of Cambridge, UK και επιστημονικός συνεργάτης Πανεπιστημίου Αιγαίου.