Ποιο είναι το αντίκτυπο της σημερινής κατάστασης στην ψυχική υγεία των εργαζομένων;
Οι επιχειρήσεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχική υγεία των εργαζομένων τους σε καθημερινή βάση και η τηλεργασία, απόρροια της κατάστασης που όλοι βιώνουμε, μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα απομόνωσης. Πρόσθετα, παρατηρείται ένα μεγάλο εύρος περιπτώσεων όπου ενδεικτικά ορισμένοι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι απομακρύνονται από τα «κέντρα λήψης αποφάσεων» ή ότι έχουν μηδενική/ελάχιστη συνεισφορά στην εταιρεία τους.
Για το λόγο αυτό, είναι εξίσου απαραίτητο οι επιχειρήσεις να εδραιώσουν κατάλληλες πολιτικές και προσεγγίσεις και οι εργαζόμενοι να συνδράμουν προς την κατεύθυνση αυτή, οργανώνοντας συχνές τηλεδιασκέψεις με τους συναδέλφους τους, αναπτύσσοντας σχέσεις εμπιστοσύνης με τους προϊσταμένους τους και διασφαλίζοντας διαφάνεια όσον αφορά την δουλειά τους.
Πώς μπορούν οι υπάλληλοι να δουλεύουν από το σπίτι και παράλληλα να έχουν μια ισορροπημένη επαγγελματική και προσωπική ζωή;
Μέσω της τηλεργασίας, οι εργαζόμενοι έχουν μεν δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας στη διαχείριση του χρόνου τους, ωστόσο ελλοχεύει ο κίνδυνος τα όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και ιδιωτική τους ζωή να γίνουν δυσδιάκριτα, αφού είναι διαρκώς συνδεδεμένοι και διαθέσιμοι μέσω της τεχνολογίας. Ενδεικτικά, βάση έρευνας στο εξωτερικό, 4 στους 10 εργαζομένους, ηλικίας 18-30, δήλωσαν ότι η πίεση της δουλειάς και οι ανησυχίες για την υγεία τους, τους επηρεάζει σε καθημερινή ή εβδομαδιαία βάση, γεγονός το οποίο χρήζει αντιμετώπισης και εδώ οι επιχειρήσεις σίγουρα μπορούν να βοηθήσουν.
Ενδεικτικές συμβουλές για αποτελεσματική τηλεργασία είναι ο προσδιορισμός συγκεκριμένου ωραρίου εργασίας, η συστηματική σωματική άσκηση, η σωστή διατροφή και η δημιουργία ενός κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος, όπου οι εργαζόμενοι θα αισθάνονται άνετα να επικοινωνήσουν εσωτερικά ότι ο όγκος είναι δουλειάς είναι υπερβολικός.
Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι επιχειρήσεις στην ψυχική υγεία των εργαζομένων τους;
Σε μια περίοδο, όπου οι άνθρωποι ανησυχούν για τις βασικές τους ανάγκες και το εισόδημά τους, τα ηγετικά στελέχη των επιχειρήσεων θα πρέπει να εξετάσουν το πως θα διαθέσουν καλύτερα τους διαθέσιμους πόρους σε τομείς που θα μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα, τόσο για την εταιρεία όσο και για τους ανθρώπους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την ψυχική υγεία του ευρύτερου εργατικού δυναμικού.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δράσουν με την ίδια βαρύτητα όσον αφορά τις σωματικές, ψυχικές και διαπροσωπικές ανάγκες των εργαζομένων. Οι προτεινόμενες ενέργειες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Καθορισμός και επικοινωνία με σαφήνεια των πολιτικών, οι οποίες στηρίζουν τις ανάγκες των εργαζομένων και τους ενημερώνουν/εκπαιδεύουν για αυτό που συμβαίνει
- Επένδυση σε προγράμματα για τον περιορισμό του πνευματικού (και φυσικού) αντίκτυπου της τηλεργασίας λόγω της νέας πραγματικότητας
- Σαφής επικοινωνία σχετικά με το τι πρέπει να σταματήσει και τι να συνεχιστεί και ξεκάθαρη θέση ότι η μείωση των τριβών και η συμφωνία όσον αφορά τις προτεραιότητες είναι προς όφελος όλων.
Συνολικότερα, οι επιχειρήσεις πρέπει να δημιουργήσουν ένα ανοιχτό, υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον το οποίο επιτρέπει στους εργαζόμενους όλων των ηλικιών να φροντίζουν την ψυχική τους υγεία, να αλληλοϋποστηρίζονται και να μεγιστοποιούν την αποδοτικότητά τους. Οι επιχειρήσεις που το επιτυγχάνουν αυτό, θα δουν τους υπαλλήλους τους να προοδεύουν σημαντικά.
Άλλες πρωτοβουλίες αφορούν την κατανόηση των ανησυχιών των εργαζομένων, την περαιτέρω ενίσχυση της υπεύθυνης ηγεσίας και την παρουσίαση ενός οργανισμού όπου τα ηγετικά στελέχη ενδιαφέρονται πραγματικά και υποστηρίζουν τους εργαζομένους τους. Στο σημείο αυτό, η επικοινωνία, με συνέπεια και συνοχή, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για κάθε εργαζόμενο, ιδιαίτερα σε ένα αβέβαιο περιβάλλον.
Μέσω της τηλεργασίας, οι εργαζόμενοι έχουν μεν δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας στη διαχείριση του χρόνου τους, ωστόσο ελλοχεύει ο κίνδυνος τα όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική τους ζωή να γίνουν δυσδιάκριτα.
Η ψυχική υγεία των εργαζομένων κατατάσσεται υψηλότερα στην ημερήσια διάταξη των ηγετών των επιχειρήσεων σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν ως αποτέλεσμα της τηλεργασίας;
Καθώς η εργασία εξ αποστάσεως αποτελεί τη νέα «κανονικότητα», οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι δυνατότητες τηλεργασίας που προσφέρουν συμβαδίζουν με μια ολιστική εστίαση στην ευημερία και την ψυχική υγεία των εργαζομένων. Παρόλο που η τρέχουσα κατάσταση αποτελεί ισχυρό κραδασμό για τα ηγετικά στελέχη όλων των επιχειρήσεων, ο ρόλος τους μπορεί να εμπνεύσει, να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει καλύτερα τους εργαζόμενους και να διασφαλίσει ότι η ψυχική υγεία των εργαζομένων θα αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητά τους στο μέλλον, εάν δεν είναι ήδη.
Τι μοιράζονται οι εργαζόμενοι με τις Ομάδες HR κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου; Τι χρειάζονται;
Οι εργαζόμενοι πάντα έχουν ανάγκη να εμπιστεύονται την ηγεσία των οργανισμών όπου ανήκουν. Και ειδικά τώρα. Αυτό επιτυγχάνεται εάν θεωρούν ότι η ηγεσία τους ενδιαφέρεται και νοιάζεται ουσιαστικά για κάθε άτομο, για την κοινωνία και ευρύτερα για την ανθρωπότητα.
Πέρα όμως από αυτό, τα ηγετικά στελέχη πρέπει να δείξουν ότι έχουν ένα συγκεκριμένο πλάνο. Δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τα πάντα και να έχουν όλες τις απαντήσεις, αλλά να επικοινωνήσουν με διαφάνεια τα κριτήρια με τα οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις. Γίνεται σαφές ότι μια ηγετική ομάδα, η οποία έχει το «βλέμμα» της στραμμένο στο μέλλον, η οποία δρα προληπτικά και ανταποκρίνεται άμεσα στα δεδομένα παρά αντιδρά παθητικά στις εξελίξεις, παρουσιάζει σαφώς καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την υποστήριξη των ανθρώπων της σε δύσκολες περιόδους όπως η σημερινή.
Η ικανότητα των ηγετικών στελεχών να ανταποκρίνονται στις φυσικές, ψυχικές και διαπροσωπικές ανάγκες των εργαζομένων αποτελεί τη βάση της εμπιστοσύνης. Παρόλο που αυτές οι ανάγκες είναι εξίσου σημαντικές, θα πρέπει να καλυφθούν με συγκεκριμένη σειρά, ώστε να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά.
Πως επηρεάζει η υπάρχουσα κατάσταση τις διοικήσεις των επιχειρήσεων; Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν;
Σύμφωνα με τη μελέτη «Human resilience: What your people need during COVID-19» της Accenture, αυτές είναι οι 10 προτεινόμενες δράσεις που πρέπει να υλοποιήσουν άμεσα οι διοικήσεις:
- Ανάπτυξη ενός πολυσυλλεκτικού κέντρου Σχεδιασμού και Δράσης με υψηλόβαθμα στελέχη: Συλλογή πληροφοριών από όλα τα τμήματα της εταιρείας και όλους τους εργαζομένους.
- Απαλλαγή των εργαζομένων από το φόρτο περιττών δραστηριοτήτων: Σε μια εποχή που οι άνθρωποι ανησυχούν για τις βασικές τους ανάγκες και το εισόδημά τους, η εστίαση των διαθέσιμων πόρων είναι καθοριστική.
- Υπεύθυνη ηγεσία ως υποδειγματική στάση: Η εκπαίδευση και η καθοδήγηση των στελεχών στα πέντε ακόλουθα στοιχεία είναι απαραίτητη: ενσωμάτωση όλων των ενδιαφερομένων μερών, συναίσθημα και διαίσθηση, όραμα και σκοπός, τεχνολογία και καινοτομία, διανόηση και διορατικότητα.
- Κατάργηση των «σιλό»: Εάν μια εταιρεία δεν αξιοποιεί διατμηματικές δομές με ευέλικτες (agile) ομάδες, τώρα είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή να στραφεί προς την κατεύθυνση αυτή
- Ανάδειξη των στελεχών με βάση το ενδιαφέρον και τη φροντίδα που επιδεικνύουν: Οι εργαζόμενοι θα θυμούνται τα πρόσωπα και τη φωνή των στελεχών που ανέδειξε η ηγεσία να αναλάβουν το δύσκολο φορτίο αυτής της περιόδου. Τα στελέχη αυτά δεν πρέπει μόνο να είναι κατάλληλα και ικανά, αλλά να επιδεικνύουν στην πράξη φροντίδα και κατανόηση.
- Ενσωμάτωση του σκοπού και των αξιών της επιχείρησης σε κάθε επικοινωνία και πρωτοβουλία: Ο κοινός σκοπός και οι αξίες είναι αυτό που θα δώσει στους εργαζόμενους την αίσθηση του ανήκειν. Καθώς η καραντίνα και η κοινωνική απόσταση είναι κομμάτι της καθημερινότητας όλων, οι εργαζόμενοι χρειάζονται μια αίσθηση σύνδεσης και επικοινωνίας.
- Αφήγηση μιας ιστορίας και όχι απλή παράθεση δεδομένων: Σε περιόδους μεγάλου άγχους, οι άνθρωποι κατανοούν βαθύτερα τα νοήματα μέσα από ιστορίες και ανταποκρίνονται καλύτερα. Αυτό που επιζητούν είναι η μεγαλύτερη εικόνα και τα βασικά συμπεράσματα.
- Συνεπή επικοινωνία από τη διοίκηση: Είναι αναγκαία η καθιέρωση ισχυρής επικοινωνιακής διακυβέρνησης, κατευθυντήριων αρχών και κατάλληλου τόνου. Ως εκ τούτου, τα ηγετικά στελέχη της επιχείρησης πρέπει να βρίσκονται επικοινωνιακά σε απόλυτη ευθυγράμμιση.
- Η τηλεργασία για ένα μέρος του εργατικού δυναμικού πάντα θα είναι απαραίτητη: Παρόλο που η κρίση δεν είναι ποτέ η καλύτερη στιγμή για τη δημιουργία νέων τρόπων εργασίας, η παρούσα κατάσταση δεν άφησε πολλά περιθώρια επιλογών στις επιχειρήσεις. Πριν από την πανδημία, έρευνα εργατικού δυναμικού της Accenture έδειξε ότι λιγότερο από το ένα τρίτο όλων των εργαζομένων ήταν σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως την τεχνολογία για να κάνουν τη δουλειά τους αποτελεσματικά. Τώρα όμως, είναι η κατάλληλη στιγμή να επιταχυνθεί η συνεργασία ανθρώπων + μηχανών και να υποστηριχθούν οι άνθρωποι καθώς μεταβαίνουν σε ψηφιακούς τρόπους εργασίας.
- Η κρίση του Τώρα δεν θα πρέπει να σταθεί τροχοπέδη στο Αύριο: Τα ηγετικά στελέχη οφείλουν να αφιερώνουν δύο ώρες την ημέρα για να σχεδιάσουν το μέλλον της επιχείρησης και του εργατικού δυναμικού. Παρόλο που μπορεί να αναπτυχθεί η αίσθηση ότι αγνοείται το «κατεπείγον» της καθημερινότητας, δύο ώρες καθημερινά, που αξιοποιούνται με σύνεση, θα βοηθήσουν την ουσιαστική προετοιμασία της επιχείρησης για το μέλλον.
Καθώς η εργασία εξ αποστάσεως αποτελεί τη νέα «κανονικότητα», οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι δυνατότητες τηλεργασίας που προσφέρουν συμβαδίζουν με μια ολιστική εστίαση στην ευημερία και την ψυχική υγεία των εργαζομένων.
O Νίκος Μοσχάτος διαθέτει συνολική εμπειρία 25 ετών σε έργα ανάπτυξης λύσεων Πληροφορικής σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες, κυρίως σε ρόλο Project Manager. Η επαγγελματική του πορεία στην Accenture Ελλάδος ξεκίνησε το 2000 ως Σύμβουλος Ανάπτυξης Επιχειρήσεων σε θέματα Τεχνολογίας και Πληροφορικής, όπου για 7 έτη ανέλαβε ηγετικό ρόλο στην υλοποίηση έργων για επιχειρήσεις στους κλάδους Τηλεπικοινωνιών, Λιανικού Εμπορίου και Χρηματοοικονομικών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από τον Ιούνιο του 2007 κατέχει τη θέση του Διευθυντή Ανθρωπίνων Πόρων της Accenture στην Ελλάδα. Παράλληλα με τον ρόλο του στην Ελλάδα, έχει διατελέσει στο παρελθόν επικεφαλής HR στην Accenture Ουγγαρίας και Σλοβακίας με κύρια καθήκοντα τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της στρατηγικής HR. Από το 2015, ταυτόχρονα με τα καθήκοντα του στην Ελλάδα, κατέχει το ρόλο του επικεφαλής HR για το γραφείο της Accenture Βουλγαρίας, τη σύσταση του οποίου ανέλαβε ο ίδιος. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και κάτοχος διπλώματος Πληροφορικής (Computer Analysis and Programming).