Η Ήρα Κατσούδα ασχολείται επαγγελματικά µε το stand up comedy, με συνεχείς παραστάσεις σ’ όλη την Ελλάδα. Το 2017-2018 παρουσίασε τη σόλο της παράστασης με τίτλο «Χωρίς Γλουτένη» που έγινε sold out σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το «Για γυναίκα καλή είναι» αποτελεί τη δεύτερη σόλο παράστασή της και θα κάνει πρεμιέρα στις 7 Νοεμβρίου στο θέατρο ELIART.
Πώς και πότε αποφάσισες να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με το stand up comedy;
Ξεκίνησα την ενασχόληση μου με το είδος πριν από πολλά χρόνια. Ήμουν φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη, σπούδαζα στο Οικονομικό και φοιτούσα και σε μία σχολή θεάτρου. Το πρώτο stand up comedy που είδα ήταν το delirious του Eddie Murphy, τότε δεν υπήρχε YouTube να σημειώσουμε, το δανείστηκα από dvd club. Το είδα, μου άρεσε πάρα πολύ και σιγά σιγά ξεκίνησα να ασχολούμαι με το stand up. Σε καμία περίπτωση δεν ήταν επαγγελματικά, ούτε είχε τη μορφή που έχει τώρα. Μάλιστα, ξεκίνησα τελείως τυχαία, καθώς πρότειναν σε ένα φίλο μου από τη σχολή θεάτρου να κάνει stand up κι έπαιξα κι εγώ, οπότε έτσι ξεκίνησα.
Τότε, δεν υπήρχε καν ως είδος στην Ελλάδα κι εμείς άλλωστε το κάναμε τότε με φριχτούς τρόπους. Μάλιστα, θυμάμαι χαρακτηριστικά μια φορά που είχαμε κλείσει μια παράσταση σε ένα μαγαζί και όταν φτάσαμε ο ιδιοκτήτης μας ρώτησε πού ήταν οι στολές μας, γιατί είχε μπερδέψει το stand up comedy με την commedia dell’ arte, οπότε περίμενε κάτι τελείως διαφορετικό.
Φοβόσουν ποτέ την έκθεση; Το να είσαι πάνω στην σκηνή και ο κόσμος να σε κοιτάει και ίσως να σε κρίνει;
Το stand up συνεπάγεται τεράστια έκθεση, γιατί δεν έχεις κάποιο ρόλο. Είναι θεατρικό είδος, αλλά δεν έχεις σκηνοθέτη, σεναριογράφο, ενδυματολόγο, φωτιστή, είσαι μόνος σου. Γράφεις μόνος σου τα κείμενα σου, μόνος σου κάνεις το performance, άρα όλη η επιτυχία και η αποτυχία είναι πάνω σου.
Ωστόσο, μου αρέσει πάρα πολύ η δουλειά μου και πλέον έχω ξεπεράσει τον φόβο της έκθεσης και της κρίσης, παρ’ όλο που πρόκειται για έναν υπαρκτό φόβο. Μου αρέσει να βρίσκομαι πάνω στη σκηνή και με γεμίζει αυτό, αισθάνομαι ασφαλής εκεί. Έχω αποκτήσει οικειότητα και εμπειρία και πλέον δεν το σκέφτομαι καν. Αν δεν το αγαπούσα, θα ήταν πολύ μαζοχιστική επιλογή.
Τα κείμενά σου βασίζονται σε πραγματικά βιώματα ή είναι προϊόντα μυθοπλασίας;
Τα κείμενά μου χωρίζονται σε προσωπικές ιστορίες και σε κείμενα που βασίζονται στην παρατήρηση, πράγματα που βλέπεις στην καθημερινότητα, όπως π.χ. ο cappuccino είναι άσπρος και μαύρος. Αυτό το παίρνει ο κωμικός και του δίνει τη δική του οπτική και κωμική ματιά. Σε ό,τι αφορά τις προσωπικές ιστορίες, έχουν στοιχεία από προσωπικά βιώματα, αλλά υπάρχει και η υπερβολή, η μυθοπλασία. Επειδή δεν παίζεις κάποιο ρόλο, βγαίνεις ο εαυτός σου, όπως είσαι. Επομένως, δεν μπορείς να πεις ψέματα, αλλά η υπερβολή θα βγάλει το γέλιο.
Αλλά το stand up έχει τεχνικές, υπάρχει τρόπος να γράψεις. Αρχίζεις με μια ιδέα, αλλά δεν αρκεί για να βγει το γέλιο. Για 10 λεπτά υλικό, μπορεί να χρειάζεσαι από ώρες έως μέρες. Για ένα σόλο, χρειάζεσαι ένα χρόνο για να το προετοιμάσεις, για να είναι το αποτέλεσμα καλό, να προκαλέσεις επαναλαμβανόμενο γέλιο και να έχει η παράσταση ροή.
Μου προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τίτλος της νέας σου παράστασης “Για γυναίκα καλή είναι”. Είναι απλά ένας έξυπνος τίτλος που τραβάει το μάτι ή σημαίνει κάτι βαθύτερο για σένα;
Είναι μια έκφραση που έχουν ακούσει όλες οι γυναίκες και με εκνευρίζει βαθύτατα. Γιατί όταν υπάρχει μια πρόταση “Για…, καλό είναι”, ποτέ το κάτι αυτό δεν είναι καλό. Πολλές φορές έχει τύχει να έρθει μετά από παράσταση κάποιος και να μου πει “Μπράβο, γέλασα πάρα πολύ και δεν το περίμενα, για γυναίκα καλή είσαι”. Και αρκετές φορές αυτό το σχόλιο προέρχεται από γυναίκα, που είναι ακόμη χειρότερο. Γι’ αυτό το έκανα τίτλο. Μάλιστα, κλείνω την παράσταση λέγοντας ότι την επόμενη φορά που θα ειπωθεί από κάποιον ότι για γυναίκα καλή είναι, να μην σημαίνει τίποτα άλλο από τον τίτλο μιας παράστασης.
Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ένα φεμινιστικό μανιφέστο. Είναι μια κανονική stand up comedy παράσταση.
Τα μελλοντικά σου σχέδια αφορούν αποκλειστικά το stand up comedy ή υπάρχουν κι άλλα θεατρικά είδη με τα οποία θα ήθελες να ασχοληθείς;
Όχι, η κωμωδία είναι το thing μου. Όχι αποκλειστικά stand up, δεν αποκλείω δηλαδή κι έναν κωμικό ρόλο σε μία θεατρική παράσταση, χωρίς να είναι, όμως, στα άμεσα σχέδιά μου. Δεν είναι το όνειρό μου αυτό, το όνειρό μου το ζω. Η αμεσότητα και η ελευθερία είναι τα στοιχεία που εκτιμώ ιδιαίτερα στο stand up και χάρη σε αυτά το κάνω τόσα χρόνια.
Επιπλέον, είμαστε σε μια συγκυρία στην Ελλάδα, όπου το είδος αρχίζει να παίρνει τα πάνω του, ειδικά τα τελευταία χρόνια και πολύ σύντομα ίσως δούμε κωμικούς σε διαφορετικές θέσεις, όπως σε εκπομπές στην τηλεόραση, και γενικά να αξιοποιούνται. Αυτό είναι κάτι που θέλω πολύ να πραγματοποιηθεί.
Έχεις άγχος στην καθημερινότητά σου και αν ναι, ποια είναι η πηγή;
Ναι. Είμαι control freak, θέλω τα πράγματα να γίνονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, αλλά δεν είμαι πατροναριστική, δεν επεμβαίνω στους άλλους. Αυτή είναι η πηγή του άγχους μου.
Ωστόσο, έχω βελτιωθεί από το παρελθόν και είμαι πιο cool. Λέω δεν πειράζει, θα το κάνω πιο μετά. Παλαιότερα, ήμουν ψυχαναγκαστική. Αν μου έστελνες ένα μήνυμα, ακόμα κι αν είχα χίλιες δουλειές, έπρεπε να σου απαντήσω εκείνη τη στιγμή, απλά για να φύγει από πάνω μου. Όσο μεγαλώνω, χαλαρώνω.
Αν και το επάγγελμά μου είναι δημιουργικό, είναι αγχολυτικό μόνο την ώρα της παράστασης, αλλιώς κάθε μέρα περνάνε πάρα πολλά πράγματα από τα χέρια μου, που δεν μου επιτρέπουν να αποβάλλω το άγχος. Μόνο πάνω στην σκηνή ξεχνάω τα πάντα.
Τι κάνεις για να αποφορτίζεσαι; Ποιες δραστηριότητες σε βοηθούν να χαλαρώσεις και να ανακτήσεις τις δυνάμεις σου;
Αν είναι χειμώνας, επειδή παίζω πολύ και έχω περιοδείες, θέλω απλά να γυρίσω σπίτι μου. Δεν θέλω απαραίτητα πολυκοσμία και εξόδους. Αυτό που θεωρώ αγχολυτικό είναι να κάθομαι με το γάτο μου και την κουβέρτα μου στον καναπέ και να παρακολουθώ κάτι χαλαρωτικό. Επίσης, μαγειρεύω, γιατί για μένα είναι αγχολυτικό και δημιουργικό. Πηγαίνω γυμναστήριο, ζωγραφίζω, ακόμα κι αν ζωγραφίζω φρικτά. Το κάνω απλά γιατί με ηρεμεί.
Αν κι έχω πολλά πράγματα να κάνω, φροντίζω πάντα να βρίσκω χρόνο για μένα, βάζω δηλαδή προτεραιότητες. Πλέον βάζω στο πρόγραμμα χρόνο για τον εαυτό μου, ακόμα κι αν ο κόσμος καίγεται. Αν έχω πει ότι θα πάω για γυμναστική 5-6, θα το κάνω. Δεν αφήνω πλέον να με καπελώνει η δουλειά.
Ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Την έχεις κατακτήσει;
Δεν την έχω κατακτήσει ακόμα, αλλά είμαι στο σωστό δρόμο. Είναι πολύ δύσκολο, ειδικά για τη δική μου τη δουλειά. Εγώ είμαι το προϊόν που πουλάω και μπερδεύεται το προσωπικό με το επαγγελματικό. Αν κάτι δεν πάει καλά στη δουλειά, επηρεάζομαι πολύ περισσότερο από κάποιον άλλον, γιατί με αφορά προσωπικά, είμαι εγώ που απέτυχα. Πιο παλιά, αυτό με επηρέαζε πολύ. Παίρνω τη δουλειά στο σπίτι, γιατί είμαι η δουλειά.
Πλέον βάζω στο πρόγραμμα χρόνο για τον εαυτό μου, ακόμα κι αν ο κόσμος καίγεται.
Για να καταφέρει κανείς να διαχωρίσει μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής σε ένα καλλιτεχνικό επάγγελμα, πρέπει να είναι κυνικός και να μην τα παίρνει όλα προσωπικά.
Τι σημαίνει για σένα επιτυχία;
Επιτυχία σημαίνει ευτυχία. Για μένα επιτυχία είναι να έχεις καταφέρει να είσαι με κάποιον τρόπο ευτυχισμένος. Αυτό που επιθυμώ είναι η ισορροπία. Μέχρι τώρα έχει χρειαστεί να θυσιάσω πολλά προσωπικά πράγματα για τα επαγγελματικά, αλλά δεν το έχω μετανιώσει ακόμα. Ξαναρώτα με σε λίγο καιρό.
Αλλά γενικά δεν μπαίνω στη διαδικασία να το σκέφτομαι, γιατί αφού το έκανα, το να το σκέφτομαι δεν με βοηθάει, από τη στιγμή που δεν μπορώ να αλλάξω κάτι. Άλλωστε, πήρα μια απόφαση τη δεδομένη στιγμή για κάποιο λόγο, από κάποια ανάγκη.
Ποιος είναι ο Thrive στόχος σου;
Θέλω να κόψω το κάπνισμα, προσπαθώ εδώ και 20 μέρες και πάει καλά, αλλά θα μπορούσε και καλύτερα. Τον τελευταίο καιρό το είχα παρακάνει λόγω άγχους, αλλά πλέον το έχω μειώσει αρκετά. Επίσης, έχω ξεκινήσει και πάλι γυμναστήριο, γιατί είναι το μόνο που με εξυπηρετεί χρονικά, αν και ομολογώ ότι είναι αφάνταστα βαρετό. Κάθε φορά που είμαι στο διάδρομο, σκέφτομαι χάμστερ, αυτό μου θυμίζει η όλη διαδικασία. Αλλά, τουλάχιστον υπάρχει σωματική άσκηση.
Τέλος, εφόσον μαγειρεύω, κάνω υγιεινές επιλογές και έχω ισορροπημένη διατροφή. Μάλιστα, δεν μου αρέσει καθόλου το ψωμί. Tο τρώω μόνο με φασολάκια και μερέντα!
