Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Ποια είναι η κατάλληλη ώρα για να μιλήσεις στο παιδί σου μετά από έναν καβγά.
-Γιατί να μην χρησιμοποιείς τη λέξη “τιμωρία”.
Η εφηβεία του παιδιού προκαλεί στους πιο πολλούς γονείς ανησυχία. Ο γονιός δικαιολογημένα ανησυχεί, αλλά πολλές φορές υπερβάλλει και βλέπει ακραίες εικόνες από το μέλλον: κακές παρέες, ναρκωτικά, χαμηλοί βαθμοί, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες κ.ο.κ.
Η αλήθεια όμως είναι ότι πιο ουσιαστικοί κίνδυνοι στη ζωή ξεκινούν και τελειώνουν στα όρια. Και παρόλο που ίσως ένα παιδί δεν θέλει τα όρια γιατί νιώθει ότι το δεσμεύουν, συγχρόνως τα έχει απόλυτη ανάγκη για να μην πελαγοδρομεί. Είναι το «μέχρι εκεί» που θα το προφυλάξει από σοβαρούς, ακραίους κινδύνους.
Μέχρι τα 9-10 του χρόνια ένα παιδί συμμορφώνεται ουσιαστικά στα όρια των γονιών και των δασκάλων του. Από εκεί και πέρα, όμως, βαθμηδόν αρχίζει να σκέφτεται για λογαριασμό του και καλείται να βάζει δικά του όρια. Όρια που το παιδί πρέπει να εκπαιδευτεί να βάζει στον εαυτό του και στους άλλους. Επειδή όλα μέσα στο μυαλό του αναπροσαρμόζονται ραγδαία πολλές φορές του είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει τη νέα σωστή θέση των ορίων. Κατά συνέπεια, μέχρι να μάθει να ορίζει τα δικά του νέα «σύνορα», για να ταξινομεί στοιχειωδώς τη ζωή του εξακολουθεί να χρειάζεται έναν εξωτερικό προσδιορισμό και βοήθεια από τους γονείς χωρίς όμως να νιώθει ότι του επιβάλλονται αυταρχικά ή το καταπιέζουν.
Πώς μπορείτε, όμως, να βοηθήσετε στη θέσπιση των ορίων κατά την εφηβεία χωρίς συγκρούσεις και διαμάχες; Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να δώσετε εξαρχής στο παιδί την αίσθηση ότι το όριο δεν είναι κάτι δυσάρεστο, αλλά κάτι απλούστατα αναγκαίο. Ορίστε τι άλλο μπορεί να σας βοηθήσει να θέσετε αποτελεσματικά όρια πάντα σε συνεργασία με τον έφηβό σας.
Βάλτε όρια στην εφηβεία
1.Βρείτε την κατάλληλη στιγμή
Πολλές φορές θυμόμαστε τα όρια μόνο όταν αυτά ξεπερνιούνται και προκαλούν έντονες αντιδράσεις, δηλαδή πάνω στον καβγά. Αυτή όμως είναι η χειρότερη στιγμή για να θεσπιστούν κανόνες. Η καλύτερη ευκαιρία, απεναντίας, είναι η ουδέτερη, χαλαρή ή ευχάριστη στιγμή ή τουλάχιστον 2-3 ώρες μετά την όποια σύγκρουση για να έχετε ηρεμήσει. Τότε, το έδαφος γίνεται πρόσφορο προκειμένου να συζητήσετε με το παιδί σας τους όποιους κανόνες, ώστε να συμφωνήσετε από κοινού σε σχέση για παράδειγμα για το χαρτζιλίκι, τις εξόδους ή τη χρήση του Η/Υ.
2.Συζητήστε αντί να ανακοινώσετε
Τα όρια καλό είναι να μπαίνουν πάντα έπειτα από συζήτηση. Έχει μεγάλη σημασία να διασφαλίσετε ότι ο έφηβος αποδέχεται την όλη διαδικασία και συμμετέχει. Έχοντας στη σκέψη του ότι τον ρωτήσατε και ότι η γνώμη του υπολογίστηκε θα νιώθει μεγαλύτερη υπευθυνότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν παραβιάσεις των ορίων, είναι όμως πολύ πιθανό να είναι περιορισμένες. Το εφηβάκι σας θα προβληματίζεται περισσότερο προτού αθετήσει τη συμφωνία αν ξέρει ότι υπάρχουν όρια και όταν την παραβαίνει, θα αποδέχεται πιο εύκολα ότι έσφαλε και θα βλέπει τις συνέπειες ως αποδεκτό και φυσικό αποτέλεσμα.
3.Μιλήστε γενικά και ειδικά για τις συνέπειες
Εξηγείστε στον έφηβο ότι είναι φυσικό επακόλουθο κάθε φορά που θα παραβαίνει έναν κανόνα να αντιμετωπίζει και τις συνέπειες. Είναι σημαντικό όμως να του εξηγήσετε ότι οι συνέπειες είναι κάτι που ισχύει για όλους. Αν, για παράδειγμα, εσείς είστε ασυνεπείς στις επαγγελματικές σας υποχρεώσεις, διακυβεύεται η δουλειά σας, το εισόδημά σας, η αξιοπρέπειά σας κ.λπ. Στη συνέχεια, μιλήστε για τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν όταν ο ίδιος δεν είναι συνεπής και δεν τηρεί τα όρια.
4.Χρησιμοποιείτε πάντα τις σωστές λέξεις
Για παράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιείτε τη λέξη «συνέπειες» και όχι «τιμωρία». Έτσι, ο έφηβος αντιλαμβάνεται τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος, κατανοεί ότι φέρει ευθύνη για το πιθανώς δυσάρεστο για εκείνον αποτέλεσμα και γνωρίζει ότι είναι στο χέρι του να το αποτρέπει στο εξής με τη συμπεριφορά του. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν αντίδοτα στην τιμωρία και η λέξη «τιμωρία» έχει εξωγενή χροιά και του επιβάλλεται αυταρχικά, χωρίς ο ίδιος να συναισθάνεται τον ρόλο του στην όλη διαδικασία.
5.Εξηγήστε του τι θα πει “γονική ευθύνη”
Στις διαπραγματεύσεις των διαφόρων ζητημάτων και κυρίως αυτών που έχουν να κάνουν με τις συναναστροφές και τις εξόδους, διαβεβαιώστε τον έφηβό σας ότι τον εμπιστεύεστε απόλυτα, αλλά ότι αντικειμενικά έχετε υποχρέωση να τον προφυλάσσετε απ’ όσα δεν είναι ακόμη έτοιμος να αντιμετωπίσει. Εφόσον είναι ανήλικος, δυστυχώς ή ευτυχώς –εξηγήστε του– φέρετε ευθύνες για ό,τι κι αν κάνει.
6.Μεταβιβάστε και σε εκείνον τη σκυτάλη των ορίων
Επιτρέψτε και στο παιδί να βάλει κάποια όρια που το εξυπηρετούν. Αυτό θα αποτελέσει εξάλλου το κύριο επιχείρημά σας για το ότι το όρια είναι πάντα και παντού αλλά και για όλους αναγκαία.
Διάβασε ακόμα:
Γιατί Τα Παιδιά Που Συγχωρούν Έχουν Περισσότερους Φίλους
Πώς Να Πείσεις Το Παιδί Σου Να Μαζεύει Το Δωμάτιό Του Χωρίς Φωνές