Στα επόμενα 2 λεπτά θα μάθεις:
-Τι είναι η νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου.
-Σε τι διαφέρει η νοοτροπία της εξέλιξης από τη στατική νοοτροπία.
«Δεν είναι καλή στα μαθηματικά», «Δεν μπορεί να γράψει μια καλή έκθεση», «Αυτό το παιδί όλο λάθη κάνει!». Αυτές είναι μερικές συχνές, αρνητικές εκφράσεις γονιών τι οποίες συνήθως πιστεύουν και τα παιδιά. Τι κοινό έχουν; Είναι απαισιόδοξες και ανακριβείς. Όταν κάποιος κάνει τέτοιες δηλώσεις, είναι σα να θεωρεί ότι το παιδί έχει προκαθορισμένες ικανότητες και δυνατότητες, ότι έχει συγκεκριμένο δείκτη νοημοσύνης που δεν αλλάζει. Αυτό, όμως, δεν είναι αλήθεια. Ξεχάστε ότι ο δείκτης νοημοσύνης δεν αλλάζει.
Η νοημοσύνη του ανθρώπου είναι ευέλικτη και μπορεί να αυξηθεί, ανάλογα με τις εμπειρίες του, μας λένε πρόσφατες μελέτες από το χώρο της έρευνας του εγκεφάλου και της εκπαίδευσης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος χαρακτηρίζεται από νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα να δημιουργεί νέες συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του (νευρώνων) και έτσι να αυξάνει τη νοημοσύνη του.
Σύμφωνα με την πρωτοπόρο στον τομέα, Δρ. Carol Dweck, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ, υπάρχει η νοοτροπία της εξέλιξης και η στατική νοοτροπία. Παιδιά και ενήλικες με τη νοοτροπία της εξέλιξης πιστεύουν ότι μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητες και την εξυπνάδα τους, ενώ οι άνθρωποι με στατική νοοτροπία πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι εφικτό. Σήμερα, οι ερευνητές συμφωνούν ότι η ικανότητα που έχει κανείς να μάθει ή να μη μάθει, ακόμα και κάτι δύσκολο ή περίπλοκο, εξαρτάται καθαρά από τη νοοτροπία του: αν πιστεύει ότι μπορεί να το μάθει, θα τα καταφέρει. Αντίθετα, αν φοβάται ότι δεν μπορεί να το μάθει, δεν θα τα καταφέρει.
Η νοημοσύνη του ανθρώπου είναι ευέλικτη και μπορεί να αυξηθεί, ανάλογα με τις εμπειρίες του, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες.
Πώς, όμως, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει τη νοοτροπία της εξέλιξης; Ορίστε μερικές συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν.
1.Διδάξτε στο παιδί σας ότι είναι καλό να κάνει λάθη
Μη μαλώνετε το παιδί κάθε φορά που κάνει κάτι λάθος. Τονίστε ότι, ειδικά όταν μαθαίνουμε κάτι καινούργιο, είναι πολύ συνηθισμένο να κάνουμε λάθος ή να μην το πετύχουμε με την πρώτη φορά. Το κλειδί βρίσκεται στο να επιμείνουμε και να προσπαθήσουμε. Δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι όταν κάνει λάθη είναι ένας τρόπος να δει τι δεν κατάλαβε και να επιμείνει σε αυτό το σημείο μέχρι να το κατακτήσει.
2.Διδάξτε στο παιδί να δοκιμάζει νέες ιδέες και στρατηγικές για να λύσει κάποιο πρόβλημα
Τις περισσότερες φορές τα παιδιά τα παρατάνε όταν προσπαθούν να λύσουν κάποιο πρόβλημα και δεν τα καταφέρουν. Διδάξτε τους ότι στα μαθήματα, στα σπορ, παντού, υπάρχουν διαφορετικές στρατηγικές για να προσεγγίσει κανείς τη μάθηση. Θυμίστε του ότι η μάθηση είναι σαν τους γρίφους που σου ζητάνε να κάνεις ένα Χ μέσα σε ένα τετράγωνο χωρίς να σηκώσεις το μολύβι από το χαρτί. Αν προσπαθήσει κανείς με τον συνηθισμένο τρόπο δεν θα τα καταφέρει. Αν δοκιμάσει μια διαφορετική στρατηγική, το κόλπο του γρίφου, θα το πετύχει.
3.Διδάξτε στο παιδί να μην τα παρατάει στην πρώτη δυσκολία
Συχνά η μάθηση, τα προβλήματα, οι εργασίες για το σπίτι είναι σύνθετες διεργασίες. Αν το παιδί σκοντάψει στο πρώτο βήμα απογοητεύεται και θεωρεί ότι δεν μπορεί να πάει παρακάτω, σίγουρα δε θα πάει. Ενθαρρύνετέ το να επιμείνει, να εξασκηθεί, να αναζητήσει διαφορετικούς τρόπους για να αντιμετωπίσει αυτό που το ζορίζει.
4.Διδάξτε στο παιδί τη φράση: «Τα λάθη βοηθούν το μυαλό μου να δυναμώσει»
Πραγματικά, μπορούμε να φανταστούμε τα λάθη σαν τα βαράκια στο γυμναστήριο που εξασκούν και δυναμώνουν τους μυς. Η Δρ. Dweck επισημαίνει ότι όταν κάποιος δίνει εύκολα μια απάντηση, δείχνει ότι έχει αποθηκευμένη γνώση, αλλά δε μαθαίνει κάτι καινούργιο. Όταν όμως κάνει λάθη, αναγκάζεται να βρει τι ήταν το λάθος και να το διορθώσει, οπότε μαθαίνει κατά τη διαδικασία. Με αυτή τη φράση-κλειδί, το παιδί δε φοβάται να κάνει λάθη. Αντίθετα, τα θεωρεί μέρος της μάθησης.
5.Διδάξτε στο παιδί να παρατηρεί τον τρόπο που αντιμετωπίζει κάθε είδους πρόβλημα
Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι με τη λέξη πρόβλημα δεν εννοώ αποκλειστικά τα προβλήματα μαθηματικών, αλλά κάθε τι που ο μαθητής έχει να αντιμετωπίσει ή να λύσει. Αυτό συμπεριλαμβάνει μαθήματα όπως τα μαθηματικά, την έκθεση, τη γλώσσα, τις ξένες γλώσσες. Οτιδήποτε, δηλαδή, έχει να μάθει κανείς και να «αποκωδικοποιήσει».