Μιλάς γρήγορα; Φωνάζεις συχνά; Φτερνίζεσαι έντονα; Τραγουδάς δυνατά; Πιθανόν δεν το υποψιάζεσαι, αλλά οι συνήθειες που μπορεί να επιβαρύνουν την υγεία της φωνής σου είναι πολλές.
Το νούμερο ίσως σου φανεί υπερβολικό, όμως είναι πέρα για πέρα αληθινό. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο κάθε χρόνο έχουν προβλήματα με τη φωνή τους. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να σου έχει τύχει ο γιατρός να σου συστήσει αφωνία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της δυσφωνίας – το κλείσιμο της φωνής ή η αδύναμη φωνή ή η βραχνάδα που επιμένει. Και σίγουρα αυτό είναι κάτι που δεν θέλεις να σου συμβεί, αν το επάγγελμά σου απαιτεί να χρησιμοποιείς πολύ τη φωνή σου ή το πρόβλημα σε βρίσκει λίγο πριν κάποια σημαντική ομιλία, εκφώνηση ή παρουσίαση. Γιατί σε μένα, θα πεις τότε;
Σύμφωνα με τον Μηνά Αρτόπουλο, Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο , Διευθυντή του Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου-Θυρεοειδούς της ΩΡΛ κλινικής «ΜΗΤΕΡΑ», οι πιθανότητες για να αποκτήσει κάποιος πρόβλημα φωνής κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι 30%. Ευτυχώς τα όσα έχει να πει ο συγκεκριμένος ειδικός για τους τρόπους που μπορείς να προστατεύσεις τη φωνή σου είναι πολλά.
Κύριε Αρτόπουλε, ποιοι είναι πιο πιθανό να έρθουν αντιμέτωποι με το πρόβλημα της φωνασθένειας;
Η φωνασθένεια προσβάλλει κυρίως άτομα που είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν πολύ τη φωνή τους και που δεν κάνουν σωστή χρήση της, όπως τραγουδιστές, ηθοποιοί, εκπαιδευτικοί, εκφωνητές, ομιλητές, δικηγόροι, άτομα που μιλούν πολύ στο τηλέφωνο λόγω επαγγέλματος. Πολύ συχνά όμως μπορεί να αφορά και μαμάδες με μικρά παιδιά που έχουν την τάση να φωνάζουν πολύ.
Τι εννοείτε όταν λέτε ότι δε χρησιμοποιούν σωστά τη φωνή τους; Τι κάνουν λάθος δηλαδή;
Γενικά, κάποιες συνήθειες που σχετίζονται με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη φωνή μας μπορεί να επιβαρύνουν την υγεία της. Όπως για παράδειγμα οι κραυγές, οι στριγκλιές και το δυνατό γέλιο. Αυτές είναι σκόπιμο να αποφεύγονται. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται η δημιουργία παράξενων ήχων με τη φωνή όπως και το ψιθύρισμα. Το ψιθύρισμα είναι χειρότερο από την ομιλία. Γενικά θα πρέπει να επιδιώκουμε να μιλάμε στη σωστή ταχύτητα, ούτε πολύ γρήγορα ούτε πολύ αργά και να αποφεύγουμε να μιλάμε ή να τραγουδάμε κοντά στα όρια της φωνητικής μας κλίμακας. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο για κάποιον που έχει συνηθίσει να μιλάει αλλιώς. Γι’ αυτό κάποιος που αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα με τη φωνή του πιθανόν να χρειάζεται εκπαίδευση από έναν ΩΡΛ για το πώς να μιλά με τρόπο που δεν επιβαρύνει τη φωνή του και πώς να χρησιμοποιεί σωστά την κοιλιακή ή διαφραγματική αναπνοή.
Υπάρχει κάτι άλλο που μπορεί να απειλήσει την υγεία τη φωνής;
Οι συνηθέστεροι παράγοντες εμφάνισης της φωνασθένειας οφείλονται σε ασθένειες όπως συνάχι, φλογώσεις του λαιμού, επιπλοκές της γρίπης, αναιμία (λόγω της κακής αιμάτωσης της περιοχής). Επίσης, ο συχνός ή έντονος βήχας μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με τη φωνή μας, καθώς καταπονούνται οι φωνητικές χορδές. Γι’ αυτό σε περίπτωση κρυολογήματος ή λαρυγγίτιδας είναι σημαντικό να μην καθυστερήσουμε να επισκεφτουμε τον ειδικό ιατρό, ο οποίος, εκτός από την κατάλληλη θεραπεία, θα μας δώσει και τις σωστές οδηγίες για να αποφύγουμε τις όποιες επιπλοκές.
Λέτε δηλαδή ότι ακόμα κι ο τρόπος που βήχουμε μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα;
Γενικά θα πρέπει να αποφεύγουμε να βήχουμε δυνατά. Επίσης, ο συχνός «καθαρισμός» του λαιμού (δηλαδή όταν βήχουμε συχνά για να καθαρίσουμε το λαιμό) θα πρέπει να αποφεύγεται, επειδή προκαλεί τραυματισμό στις φωνητικές χορδές. Αν κάποιος βήχει συχνά, θα πρέπει να συζητήσει με τον γιατρό του για τα το τι μπορεί να τον βοηθήσει για την καταστολή του βήχα.
Οι πιθανότητες για να αποκτήσει κάποιος πρόβλημα φωνής κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι 30%.
Το κλιματιστικό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη φωνή μας;
Ναι. Γενικά πρέπει να αποφεύγουμε την ξηρασία που δημιουργεί ο κλιματισμός σε εσωτερικούς χώρους. Η χρήση ενός υγραντήρα μπορεί να βοηθήσει στην ενυδάτωση της περιοχής του λαιμού, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων.
Αν το επάγγελμα κάποιου απαιτεί να μιλάει πολύ τι μπορεί να κάνει για να προστατέψει τη φωνή του;
Είναι σημαντικό να δίνει στη φωνή του την ευκαιρία να ξεκουραστεί. Αυτό μπορεί να το καταφέρει με τους εξής τρόπους:
– Να αρχίζει την κάθε πρόταση ομιλίας με εκπνοή.
– Να κάνει μία παύση στη μέση της πρότασης και να αναπνέει πάλι.
– Να διατηρεί έναν απαλό και σωστό τρόπο ομιλίας με σωστή άρθρωση.
– Να μιλά με τη σωστή ταχύτητα ομιλίας, δίνοντας τη σωστή ευλυγισία στη φωνή του.
– Να μάθει να χρησιμοποιεί τη φωνή του με όσο το δυνατόν λιγότερη προσπάθεια και τάση.
Κι αν έχει κάποια ομιλία, τι μπορεί να κάνει για να διασφαλίσει καλή φωνή;
Αν έχει κάποια ομιλία, να επιδιώξει να κάνει ένα διάλειμμα πριν, για να δώσει τον χρόνο στη φωνή του να ξεκουραστεί. Επίσης, να αποφεύγει τις παρατεταμένες τηλεφωνικές συνομιλίες πριν την ομιλία.
Τι άλλο μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να αντιμετωπίσουμε προβλήματα με τη φωνή μας;
Γενικά, ένας υγιεινός τρόπος ζωής προστατεύει εκτός από τη συνολική υγεία μας και τη φωνή μας. Να πίνουμε 7-9 ποτήρια νερό την ημέρα. Να αποφεύγουμε το κάπνισμα, όπως και τα καφεϊνούχα και αλκοολούχα ποτά, επειδή προκαλούν αφυδάτωση. Να ακολουθούμε μια ισορροπημένη δίαιτα που να περιλαμβάνει λαχανικά, φρούτα και τροφές ολικής αλέσεως και να ασκούμαστε φροντίζοντας να ξεκουραζόμαστε επαρκώς. Γενικά ό,τι κάνει καλό στην υγεία μας κάνει καλό και στη φωνή μας.
Ο Μηνάς Αρτόπουλος είναι Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής του Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου-Θυρεοειδούς της ΩΡΛ κλινικής «ΜΗΤΕΡΑ». Έχει ασχοληθεί με την Παιδοακολογία και ειδικότερα με το screening test των ωτοακουστικών εκπομπών. Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα συνέδρια και σεμινάρια εντός και εκτός Ελλάδος ως εκπαιδευτής. www.artopoulos.com.gr