Σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον εργασίας, πόσο απαραίτητα πιστεύετε ότι είναι τα soft skills και πόσο σημαντικό είναι να τα καλλιεργεί κανείς;
Εστιάζοντας στο υβριδικό μοντέλο εργασίας που πλέον φαίνεται να καθιερώνεται, προστίθεται ακόμα ένας παράγοντας στην έννοια του «ανταγωνιστικού» περιβάλλοντος. Η ικανότητα να διοικεί κανείς, σήμερα πλέον ταυτίζεται με την ικονότητα να συμμετέχει σε μία ομάδα, χωρίς να έχει την δυνατότητα άμεσης επαφής πάντα με τους συνεργάτες του.
Υπό αυτή τη συνθήκη, τα soft skills γίνονται ακόμα πιο απαραίτητα σε όλους, προκειμένου να «αναπληρώνουν» την απουσία αυτή της άμεσης επικοινωνίας. Εφόσον δηλαδή όλες οι επικοινωνίες γίνονται μέσω προγραμματισμένων συναντήσεων με agenda, χάνεται ο ανθρώπινος παράγοντας στις «μικρές» καθημερινές στιγμές που ζούμε οι εργαζόμενοι στο γραφείο. Η καλλιέργεια και ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως επικοινωνία, ενσυναίσθηση, ηγεσία, intrapreneurship, accountability, resilience είναι πιο σημαντική από ποτέ.
Το Leadership βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα λόγω του COVID-19. Τι θεωρείτε ότι κάνει έναν ηγέτη να ξεχωρίζει και να εμπνέει τους ανθρώπους δίπλα του, πόσο μάλλον στο μέσο μίας πανδημίας; Είναι θέμα στρατηγικής, προσεκτικού σχεδιασμού ή πειθαρχίας;
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα ενός ηγέτη είναι η δυνατότητά του να προσαρμόζει τις συμπεριφορές του στις συνθήκες της εποχής. Να βρίσκεται στο σήμερα, πριν αυτό συζητηθεί, αναλυθεί και «γραφτεί». Ο ηγέτης που ξεχωρίζει είναι αυτός που διαμορφώνει τα trends, και όχι αυτός που τα ακολουθεί.
Στην εποχή του COVID-19 οι ηγέτες κλήθηκαν να λειτουργήσουν με μοντέλα ηγεσίας που δεν ανταποκρίνονταν στη νέα πραγματικότητα. Αυτοί που άμεσα προσαρμόστηκαν στο νέο μοντέλο online εργασίας και τις ανάγκες που το συνοδεύουν, αυτοί που είδαν τις ευκαιρίες και όχι τα προβλήματα, είναι οι ηγέτες που ξεχώρισαν.
Στην COVID εποχή η ομάδα έχει αποκτήσει μία «νέα» έννοια. Αν κάποιος ασπαστεί τα θετικά, τότε αυτά είναι ότι έδωσαν χώρο στην ευελιξία και τις πρωτοβουλίες του εργαζομένου. Μείωσαν φαινόμενα απομόνωσης εργαζομένων και έδωσαν ίσες ευκαιρίες σε όλους για να αναδειχθούν. Ο ηγέτης που ξεχώρισε, είναι αυτός που διασφάλισε στην ομάδα του αυτές ακριβώς τις ευκαιρίες.
Επομένως, οι τρεις παραπάνω λέξεις σαφώς αποκτούν μοναδική αξία: η στρατηγική πρέπει να διασφαλίζει τις ευκαιρίες, να επικεντρώνεται σε αυτές, και όχι στα προβλήματα, όπως πχ το upskilling της ομάδας. Ένας προσεκτικός σχεδιασμός της καθημερινότητας, της ρουτίνας και των νέων συνηθειών είναι απαραίτητος για να επιτύχει την στρατηγική και να διασφαλίσει το wellbeing. Και αναφορικά με την πειθαρχία, στο βαθμό που δεν αποσυνδέει τον ηγέτη από την ευελιξία, είναι απαραίτητη για την υιοθέτηση νέων συνηθειών.
Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που κάνουν έναν ηγέτη να ξεχωρίζει;
Περισσότερο από οποιαδήποτε δεξιότητα, αυτή που αναδύθηκε την περίοδο της κρίσης ήταν η… ανακάλυψη! Το λεγόμενο gut feeling και η σωστή διαχείρισή του. Χωρίς καμία άλλη εμπειρία αντίστοιχης κατάστασης, αυτή η «δεξιότητα» οδήγησε στα σημερινά πρότυπα ενός ηγέτη που αγκαλιάζει την ομάδα του με ενσυναίσθηση, δηλαδή αναζητά ευκαιρίες να κατανοήσει στις ανάγκες των μελών της. Αναθέτει στόχους ενθαρρύνοντας την πρωτοβουλία, επιζητά την επικοινωνία, αλλά και ελέγχει το zoom fatigue, υπενθυμίζει τους στόχους ξεκάθαρα και το όραμα όταν η καθημερινότητα «μπερδεύει».
Από τον ηγέτη «διοικητή» περάσαμε στον ηγέτη «coach», και σήμερα καλούμαστε να δημιουργήσουμε ηγέτες που θα έχουν ταυτόχρονα όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και παράλληλα θα είναι σε θέση να λειτουργούν στα τυφλά, χωρίς να «παρατηρούν» πάντα την ομάδα τους από κοντά, σε ένα VUCA κόσμο όπου κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τί θα συμβαίνει σε ένα χρόνο από σήμερα.
Για να βασιστεί ο ηγέτης στον θησαυρό αυτό που λέγεται «υποσυνείδητη σκέψη και δράση» οφείλει να ξεκουράζει το μυαλό του και να κάνει παύσεις, κυριολεκτικές στην διαδικασία σκέψης του (well being). Δηλαδή, να δίνει χώρο σε σκέψεις και ερεθίσματα διαφορετικά από αυτά της εργασίας του.
Να επανέρχεται άμεσα από δύσκολες καταστάσεις (resilience) και να γνωρίζει τον προσωπικό του μηχανισμό ως προς αυτό. Αντίστοιχα, με ενσυναίσθηση να κατανοεί τα μέλη της ομάδας του, τα συναισθήματα τους και τις ανάγκες που τα δημιουργούν και να φροντίζει να τις καλύπτει.
Και βέβαια, όλα τα παραπάνω να τα επιτυγχάνει δίνοντας χώρο όπως προαναφέρθηκε για πρωτοβουλίες (intraprneurship). Οι πρωτοβουλίες τονώνουν τη δέσμευση, επιταχύνουν την αποτελεσματικότητα, προωθουν την ανάπτυξη πλήθους δεξιοτήτων και προσφέρουν ισορροπία στην ομάδα.
Ο ηγέτης που ξεχωρίζει είναι αυτός που διαμορφώνει τα trends, και όχι αυτός που τα ακολουθεί.
Ποιο είναι το προφίλ του ιδανικού ηγέτη στην Ελλάδα του μέλλοντος;
Η χώρα μας καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον και να δημιουργήσει το δικό της μέλλον εργασιακά. Ένας ηγέτης στην Ελλάδα πρέπει να λαμβάνει πάντα υπόψη τις ιδιαιτερότητες ενός λαού έξυπνου και ανοιχτόκαρδου (φιλότιμο). Επομένως, το προφίλ του ηγέτη πρέπει να εξυπηρετεί τις ανάγκες της Ελλάδας του μέλλοντος και ταυτόχρονα τις ιδιαιτερότητες του λαού – εργατικού δυναμικού. Ο ηγέτης στην Ελλάδα πρέπει να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές συνήθειες του χθες και – γιατί όχι – να σκέφτεται σαν startupper! Να είναι συμπεριληπτικός, να δίνει ευκαιρίες και ελευθερία σε όλα τα άτομα της ομάδας του. Να είναι δημιουργικός, δηλαδή να λύνει προβλήματα με φαντασία. Να είναι στρατηγικός δηλαδή να μην αντιμετωπίζει διλήμματα τύπου operational orstrategic. Να έχει διαίσθηση και να την εμπιστεύεται, αφού ούτως ή άλλως τίποτα δεν είναι δεδομένο πλέον. Και τέλος να λαμβάνει υπόψη και την κοινωνική πλευρά του έργου του, να έχει πάντα δηλαδή στο νου του αυτό που αποκαλώ Personal Social Responsibility.
Πόσο σημαντική είναι η ενσυναίσθηση, αλλά και μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση σε ό,τι αφορά στην ηγεσία;
Αναμφισβήτητα αποτελεί την κύρια και απαραίτητη δύναμη ενός ηγέτη, ωστόσο δεν αρκεί από μόνη της. Όπως προανέφερα, το υβριδικό μοντέλο έκανε ακόμα πιο απαραίτητη την ενσυναίσθηση προκειμένου να αντιλαμβάνεται ο ηγέτης τι συμβαίνει στο μυαλό του συνεργάτη του, χωρίς να έχει πλέον καθημερινή επαφή μαζί του πέραν των προγραμματισμένων συναντήσεων. Περισσότερο από ποτέ, ο εργαζόμενος χρειάζεται κατανόηση, όχι μόνο της συμπεριφοράς του, αλλά και των συστημάτων στα οποία ανήκει και τα οποία πλέον δεν γίνονται πάντα αντιληπτά (π.χ. οικογένεια). Η ενσυναίσθηση χτίζει σχέσεις σεβασμού, κατανόησης, και εν τέλει παραγωγικές και ανταποδοτικές σχέσεις.
Ο ηγέτης πρέπει να αγκαλιάζει την ομάδα του με ενσυναίσθηση, δηλαδή να αναζητά ευκαιρίες να κατανοήσει τις ανάγκες των μελών της.
Στην Thrive Global πιστεύουμε ότι το μυστικό για τις μεγάλες αλλαγές κρύβεται στα μικρά βήματα. Υπάρχουν πιστεύετε μικρά βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να επιτύχουμε στην επαγγελματική μας πορεία;
Βεβαίως, και είναι απαραίτητα! Το πρώτο βήμα είναι να θέτω στόχους. Τι ακριβώς θέλω να πετύχω; Επαγγελματίας ή εργαζόμενος χωρίς στόχους, είναι περιπλανόμενος επαγγελματίας. Μικρούς στόχους ώστε να με οδηγούν σε μικρές νίκες.
Το δεύτερο βήμα είναι να διαμορφώσω στρατηγική. Πώς θα γνωρίσω αυτούς που θα με βοηθήσουν, πώς θα τους κινητοποιήσω, πώς θα αποδείξω την αξία μου;
Το τρίτο βήμα είναι η προβολή της αξίας μου – ή personal branding.
Επιπλέον οφείλω πάντα να αναζητώ και να διεκδικώ feedback για να βελτιώνομαι διαρκώς. Και στη συνέχεια πάλι να θέτω στόχους, κ.ο.κ. Όλα τα παραπάνω έχοντας υπόψη ότι πρέπει να αναζητώ ευκαιρίες οι οποίες θα με βοηθούν να αποσβέσω τον κόπο μου.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι Personal Development Coach, συνιδρυτής του Οίκου Ανάπτυξης Στελεχών The Flow Partners – Krauthammer και Ιδρυτής της Startup Pathwaysμίας πρωτοβουλίας επαγγελματιών του HR για την ανάδειξη του Ανθρώπινου Παράγοντα στις Startups. Είναι πιστοποιημένος Coach και εντατικός χρήστης εργαλείων παραγωγής καινοτομίας όπως το Service Design, το 6 Thinking Hats, κ.α. Εξειδικεύεται σε θέματα Επικοινωνίας, Ηγεσίας και Personal Branding καθώς και στην Διοίκηση Καινοτομίας. Διαθέτει σημαντική εμπειρία σε Πολυεθνικές Εταιρείες του Χρηματοοικονομικού Τομέα ως Χρηματοοικονομικός Αναλυτής και Learning Manager. Στον ελεύθερο του χρόνο αναζητά πρωτότυπες μικρές ευχάριστες στιγμές!
Διάβασε ακόμα:
Ηγεσία σε κρίση: 5 συμβουλές για να προσαρμοστείτε στη νέα πραγματικότητα