Στα επόμενα 3 λεπτά θα μάθεις:
-Πόσο πλαστικό καταπίνει κατά μέσο όρο ένας άνθρωπος.
-Πώς μπορείς με απλές κινήσεις να μειώσεις τη χρήση πλαστικού.
Το πλαστικό είναι παντού γύρω σου και το αγγίζεις, θες δε θες, καθημερινά. Στο τάπερ σου, στην οδοντόβουρτά σου, στο ποτήρι του καφέ σου … Και παρόλο που ίσως δεν το σκέφτεσαι συχνά, τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει το γεγονός ότι η πλαστική ρύπανση απειλεί τις θάλασσες, τα είδη που ζουν πάνω στον πλανήτη αλλά και την ίδια την ύπαρξή σου. Το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό που, αν δε δράσουμε άμεσα, το πλαστικό αναμένεται να αποτελέσει μια γιγαντιαία χιονοστιβάδα με δραματικές συνέπειες στο μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τις εκτιμήσεις της WWF:
11.500 τόνοι πλαστικών καταλήγουν στις ελληνικές θάλασσες κάθε χρόνο, κυρίως εξαιτίας της κακής διαχείρισης των απορριμμάτων.
90% των θαλασσοπουλιών έχουν κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους (το 1960 το ποσοστό αυτό ήταν 5%, ενώ μία στις δύο θαλάσσιες χελώνες έχουν καταπιεί πλαστικά.
5 γραμμάρια μικροπλαστικών την εβδομάδα (ή αλλιώς ¼ του κιλού ετησίως) εκτιμάται ότι καταπίνει κατά μέσο όρο ένας άνθρωπος, καθώς όλοι είμαστε εκτεθειμένοι στην πλαστική ρύπανση.
50% του περιεχομένου του κάδου ανακύκλωσης είναι υλικά που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν. Αυτό επί της ουσίας καταστρέφει όλη τη διαδικασία ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος όγκος πλαστικών να καταλήγει στη χωματερή αντί να ανακυκλωθεί. Παρότι η Ελλάδα έχει νόμο για τη διαλογή στην πηγή – δηλαδή την ξεχωριστή διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών σε διαφορετικούς κάδους – εδώ και χρόνια κωλυσιεργεί κι αδυνατεί να το εφαρμόσει, παρότι αποτελεί δέσμευσή μας στο πλαίσιο της ΕΕ.
40% των πλαστικών συσκευασιών ισχυρίζεται πως ανακυκλώνει η χώρα μας. Το ποσοστό αυτό όμως φαίνεται να μην είναι αληθινό, καθώς εκτιμάται ότι σήμερα δε γίνεται σωστή καταγραφή των ποσοτήτων πλαστικών συσκευασιών που διακινούνται στην αγορά.
Το 2050 εκτιμάται ότι θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ’ ό,τι ψάρια.
Μπορούν, όμως, να αντιστραφούν αυτά τα νούμερα; Υπάρχει τρόπος; Σίγουρα αυτό αναρωτιέται ο καθένας μας. Η αλήθεια είναι ότι η οικολογική συνείδηση υπάρχει και είναι αυτή που καθορίζει και τη δράση. Πόσο όμως πραγματικά μπορεί ή θα έπρεπε να περιοριστεί το πλαστικό;
Ήρθε (πραγματικά) το τέλος της πλαστικής σακούλας;
Στην Ελλάδα το μόνο μέτρο που έχει ληφθεί για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης είναι η επιβολή τέλους στην πλαστική σακούλα που ανέρχεται στα €0,09 ανά τεμάχιο.
Παρότι ο κόσμος ανταποκρίθηκε και περιόρισε σημαντικά την κατανάλωση πλαστικής σακούλας, οι επιχειρήσεις λιανικής πωλούν πλέον πλαστικές σακούλες μεγαλύτερου πάχους, οι οποίες δεν υπόκεινται στο περιβαλλοντικό τέλος. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα από το τέλος σχεδόν θα μηδενιστούν και δε θα δοθούν πίσω στην κοινωνία.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, μπορεί να ζήσουμε την παγκόσμια πρωτοτυπία: να μειωθεί ο αριθμός των σακουλών που πωλούνται στην αγορά, αλλά να αυξηθεί η ποσότητα πλαστικού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τους, λόγω του μεγαλύτερου βάρους των σακουλών που διακινούνται πλέον στην αγορά.
Ποιος φταίει πραγματικά και ποιος τελικά πληρώνει;
Για να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό ρεύμα για την ανακύκλωση των πλαστικών απορριμμάτων, αλλά και γενικότερα για να αναληφθούν νέες πρωτοβουλίες περιορισμού των πλαστικών μιας χρήσης, απαιτούνται πόροι. Οι πόροι αυτοί συνήθως προέρχονται από τη λεγόμενη «διευρυμένη ευθύνη παραγωγού». Τι σημαίνει αυτό; Σε απλά ελληνικά, ότι οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πλαστικά για τα προϊόντα τους υποχρεούνται να πληρώνουν για τη διαχείριση των απορριμμάτων που παράγουν (πχ. πλαστικά μπουκάλια νερού και αναψυκτικών, πλαστικές συσκευασίες τροφίμων κτλ).
Όμως, σήμερα οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πλαστικά πληρώνουν ελάχιστα σε σχέση με άλλες χώρες. Ειδικότερα, η Ελλάδα πληρώνει μόλις 66€ ανά τόνο παραγόμενων πλαστικών απορριμμάτων, όταν σε άλλες χώρες το ποσό είναι υπερδιπλάσιο. Συγκεκριμένα, η Ιταλία πληρώνει 188€ ανά τόνο, το Βέλγιο και η Γαλλία πάνω από 280€ ο τόνος, η Εσθονία 406€ ο τόνος και η Γερμανία πάνω από 500€ ανά τόνο. Παρά το χαμηλό ποσό που καλούνται να πληρώνουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, πάρα πολλές από αυτές που χρησιμοποιούν πλαστικά δεν καταβάλλουν το ποσό που τους αναλογεί και εισφοροαποφεύγουν συστηματικά. Εξαιτίας αυτού, δεν είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσφατα εξέδωσε τη νέα Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης. Η Οδηγία που πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο το αργότερο έως το 2021, προβλέπει:
- Την απαγόρευση αρκετών πλαστικών μιας χρήσης, όπως πλαστικά μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, μπατονέτες, αναδευτήρες, πλαστικά δοχεία από διογκωμένο πολυστυρένιο.
- Την υποχρέωση των καπνοβιομηχανιών να πληρώνουν για μέτρα διαχείρισης των αποτσίγαρων, των οποίων το φίλτρο είναι εν μέρει κατασκευασμένο από πλαστικό.
- Την υποχρέωση να συλλέγεται το 77% των πλαστικών μπουκαλιών έως το 2025 και το 90% έως το 2029.
- Την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης των πολιτών.
Παρότι η νέα Οδηγία δεν είναι ιδιαίτερα φιλόδοξη, είναι δεδομένο πως η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω και πρέπει να τρέξει για να προλάβει. Ιδιαίτερα σε μια χώρα σαν τη δική μας που θα πρέπει να ξεμπερδεύει με την πλαστική ρύπανση, αν θέλει να παραμείνει ένας ελκυστικός τουριστικός προορισμός.
Και ο καθένας από εμάς τι μπορεί να κάνει;
Η κυβέρνηση χρειάζεται να λάβει άμεσα μέτρα και οι επιχειρήσεις, αντίστοιχα, χρειάζεται να περιορίσουν αισθητά τη χρήση πλαστικών. Αυτό είναι ευνόητο. Ο καθένας από εμάς όμως τι μπορεί να κάνει για να συμβάλλει στον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης; Μείωσε τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών. Είναι από τα πιο κοινά σκουπίδια που καταλήγουν στη θάλασσα. Ορίστε τι προτείνει η WWF:
- Πες όχι στο πλαστικό καλαμάκι. Χρειάζονται ως και 200 χρόνια για να αποσυντεθούν.
- Πες όχι στα πλαστικά μαχαιροπήρουνα.
- Περιόρισε τη χρήση πλαστικής μεμβράνης. Ανακυκλώνεται πολύ δύσκολα.
- Χρησιμοποίησε επαναχρησιμοποιημένα δοχεία.
- Να πετάς αποκλειστικά στον μπλε κάδο ανακύκλωσης όσα πλαστικά δεν μπορείς να αποφύγεις και να ανακυκλώνεις σωστά ώστε να μην επιμολύνεται όλος ο κάδος. Δες εδώ τι ανακυκλώνεται στον μπλε κάδο.
Στο πλαίσιο πάντως της σωστότερης ενημέρωσης για τη ρύπανση από το πλαστικό, η WWF Ελλάς δημιούργησε μια ιστοσελίδα (https://www.wwf.gr/lifestyle/plastic), καθώς και τέσσερα νέα βίντεο που «αποκαλύπτουν» ορισμένα από τα κρισιμότερα μυστικά και απειλές της πλαστικής ρύπανσης κι έχουν ως στόχο να κινητοποιήσουν τους πολίτες να αναλάβουν δράση και να μη μένουν θεατές. Από το ακόλουθο link μπορείτε να κατεβάσετε τα 4 βίντεο https://we.tl/t-GK37rw4q5H.
Για να λαμβανεις τα καλύτερα άρθρα μας στο email σου, γράψου στο Newsletter μας.
Διάβασε ακόμα:
Το Περιβάλλον Σε Χρειάζεται. Θα Το Βοηθήσεις;
Τι Να Κάνεις Για Να Μην Πεις Το Νερό Νεράκι